Birazoku

Geçmişi kusursuz bir altınçağ olarak görüyor; tarihe ve tarihi şahsiyetlere yönelik en küçük bir eleştiriye dahi tahammül edemiyoruz. Siyasi tavır alışlar, tarihi, hükmü önceden verilmiş yargıları teyit edecek bir veriler manzumesi haline getiriyor. Oysa geçmişi olduğu gibi anlamamızı sağlayacak anahtarları görmezden geldiğimiz, tarih tasavvurumuzu sağlam bir düzleme oturtamadığımız müddetçe tarih, gelecek için bir yol gösterici, bir kılavuz olma rolünü ifa edemez.

Ali Akyıldız Yapay Tarihin Esirleri’nde tarihi peşin hükümlerin onaylayıcısı olmaktan çıkarıp rasyonel ve tutarlı bir tarih kavrayışının nasıl olması gerektiğine dair müthiş bir perspektif sunuyor. Bir tarih araştırmasının sınırları nasıl çizilir, müessese tarihi ve süreç analizi nasıl yapılır, detay ve genel çerçeve arasındaki denge ne şekilde kurulur, kaynak kritiği nasıl yapılır, bir tarihî karakterin terekesinden çıkan eşyalarla o kişinin yaşamı canlandırılabilir mi gibi birçok soruyu kendi tecrübelerinden yola çıkarak cevaplandırıyor. Bununla da kalmıyor; Osmanlı’nın modernleşme macerası, harem, padişah kızları ve valide sultanlar, kâğıt paraya geçiş, Türkiye’de zayıf bir tarih alanı olarak kalan biyografi çalışmaları gibi birçok konuyla ilgili ufuk açıcı bilgiler paylaşıyor.

Tüm tarih okurlarına, ama özellikle genç tarihçilere vizyon kazandıracak bir eser…

İÇİNDEKİLER
Önsöz ………………………………………………………………………………………………………………….9
“Padişah-ı Mecâzi” Kadınlar,
Harem ve Tarih Üzerine ………………………………………………………………..13
Sadece Başarıları Öne Çıkaran
‘Marazi Tarih’ İlgisi Zihinleri Uyuşuruyor………………..31
Yapay Tarihin Esiri Oluyoruz …………………………………………………45
Her Nesil Kendi Tarihini Yazar! …………………………………………….53
Tarihin Sadece Olumlu Yanlarını Almak
Sanal Bir Sosyal Tatmin Aracıdır ……………………………………. 59
Kösem Büyüde, Safiye Sultan
Rüşvete Ünlüydü ……………………………………………………………………………….71
Batılılaşma Döneminde
Osmanlı Saray Kadınları……………………………………………………………..77
Akademik Camiada Kriterler
Ziyadesiyle Esnetildi ……………………………………………………………………… 95
Tarihçinin Mutfağı: Ali Ayıldız’la
Demirolundan Hisse Senetlerine… ……………………………….113
Tarih Dönemsel Bir İnşadır …………………………………………………..123
Önce Saraylı Batılılaştı………………………………………………………………..131
Sarayın Mücadeleci Sultanı…………………………………………………..137
Refia Sultan: Mümin ve Müsrif Bir
Padişah Kızının Hazin Hayat Hikâyesi ………………………..141
18. Yüzyıl, Dinamik Farkların Yüzyılıydı …………………….147
Kâğıt Para, Osmanlı’da
Büyük Ekonomik Krize Neden Oldu ……………………………..153

“Padişah-ı Mecâzi” Kadınlar,
Harem ve Tarih Üzerine*

Bugüne kadar Osmanlı tarihinin bürokrasi, ekonomi ve biyografi alanlarında birçok kitap ve makale yazan Ali Akyıldız’ın yeni çıkan Haremin Padişahı: Valide Sultan, Harem’de Hayat ve Teşkilat adlı kitabı bu konuya ilişkin efsanevi ve kurmaca ezberlere karşı açılmış bir meydan okuma. Valide Sultan kısmen popüler algıyı hedef alarak akıcı ve sade bir dille haremi ve valide sultanlık çerçevesinde bir kadın iktidarının oluşum sürecini anlatan bir çalışma. Bir taraftan valide sultanlara bakarken, incelikli bir şekilde haremin kendine has hiyerarşik bir kurum olarak yapılanmasının tarihini de ortaya çıkarıyor. Son zamanlarda popüler yayınlar, diziler ve beyaz perde filmlerinin ortaya çıkarttığı bir tarih ilgisi var. Bu ilginin bir kısmı da Ali Akyıldız’ın yeni tarih algısı için kullandığı kelimelerle “marazi” ve “hipnotize” edici bir biçimde harem ve Osmanlı saray kadınlarına yönelik. Harem özelinde bu algı yer yer oryantalist aklın devamı sayılabilecek kuralsızlık, şehvet ve entrikalar dünyası şeklinde oluşuyor. Harem denince akla valide sultan, cariyeler ve hadım ağalar gelmekte. Ancak yine bu popüler algılar pek çoğumuzu Osmanlı saray kültürü, kadın ve iktidar konusunda tekrar düşünmeye sevk etti. Harem diye adlandırılan yer, sadece hanedan mensubu kadınların ve cariyelerin kaldığı bir bina değil, bir kurum. Ali Akyıldız’a harem kurumu, kadınlar ve iktidar üzerine sorular yönelttik.

….