Birazoku

Bu kitap, Amerikalı filozof William James’in hayatı ve düşüncesine giriş niteliğindedir. James şüphesiz çağdaş düşün hayatımızın en önemli ve en renkli isimlerinden biridir. Etkisi öyle derin olmuştur ki, psikolojiden felsefeye, epistemolojiden teolojiye; duygu çalışmalarından zihin felsefesine dek çığır açan yapıtları çağdaş düşünceye yön vermiştir.

Bu kitap tüm bu etkilerin izini sürmektedir. Temel kavramları üzerinden James’in mirasının sistematik bir envanterini okura sunmaktadır. James’in bilgi anlayışı, bilinç akışının anlamı, dinî deneyim kavramının James psikolojisindeki yeri bunlardan birkaçıdır.
Bu değerli çalışmayı Fransız filozof Emile Boutroux’un kaleminden okurlarımıza sunuyoruz.

İÇİNDEKİLER

Giriş 11
Birinci Kısım
Wıllıam James Kimdir?
Birinci Bölüm
Yaşamı 15
İkinci Bölüm
Kişiliği 20
İkinci Kısım
Wıllıam James’in Felsefesi
Birinci Bölüm
Psikoloji 27
İkinci Bölüm
Dinî Psikoloji 39
Üçüncü Bölüm
Pragmatizm 47
Dördüncü Bölüm
Metafizik 61
Beşinci Bölüm
Pedagoji 68
Sonuç 79
Dizin 86

Giriş

Ünlü Amerikalı filozof Profesör William James, ülkesini ve hayatını 26 Ağustos 1910’da terk etti. Öğretileri bir yana, insan olarak öyle kıymetli birisiydi ki, yalnızca bunun hatırına onun içsel yaşamını, hissiyatını, karakterini, zekâsını, sohbet ve üslubunu, tek kelimeyle kişiliğini incelemek bile tek başına faydalı olabilirdi. Aslında, James’in çok içtenlikle sevdiği ve son anına kadar üzerine hayranlık uyandırırcasına üzerine titrediği erkek kardeşi büyük yazar Henry James, bütün o hassasiyeti, analiz kuvveti ve sanatıyla bu aziz portreyi çizmeliydi! Böyle bir çalışma, bariz şekilde filozofun öğretisini kavramak konusunda bize yardımcı olurdu. Çünkü bazı kişilerin kişiliği ve yapıtı, o derece ayrılabilirdir ki birisini anlamak için ötekini görmezden gelmesek bile en azından bize telkin ettiklerini ihmal etmemiz gerekir; William James için ise bunun tam tersi geçerlidir. O felsefenin temelinin hayatın içinde olduğunu öğretti; felsefe, –onun gözünde okullardaki bir soyutlamadan ibaret olan– insanlığın kolektif ya da gayrişahsi yaşamında değil, gerçekten mevcut tek yaşam olan somut yaşamın içerisindeydi. Tıpkı gövdesinden koparılan bir çiçek nasıl solmakta gecikmezse, James de felsefenin, –gerçek bir içerikten yoksun kelimeler ve kavramların boş birlikteliğinde yozlaşmak istemiyorsa– en cüretkâr spekülasyonlarında bile düşünürün şahsiyetiyle arasındaki bağı koruması gerektiğini düşündü.

Kendi adımıza biz, William James’in ince ruhlu imgesine yeni bir yaşam verebileceğimizi iddia edemesek bile, en azından çehresinin bazı özelliklerini incelemeyi deneyelim; hiç olmazsa kendimizi onunla iletişime geçen herkese nüfuz eden kişiliğinin canlı etkisine seve seve teslim edelim. Bu şekilde belki onunla duygudaş bir şekilde iletişim kurup bir ölçüde onun iç dünyasını okuyabiliriz.