Birazoku

“Koca bir kavmin binlerce kilometreyi üç asır içinde geçtiğini düşünün… Bu, dünyayı değiştirmez de ne yapar? İşte Türkler dünyayı böyle değiştirdi. Bu sebeple, bizim hayalî bir tarih ve kahramanlar üretmeye değil, yalnızca doğruyu öğrenmeye ihtiyacımız var…”

İlber Ortaylı

Türklerin Tarihi, göçebe bir kavimken Ortadoğu’nun güçlü uygarlıklarından birini tesis eden Türklerin günümüzde de çok konuşulan menşei tartışmalarıyla başlıyor. Akabinde Orta Asya’dan Anadolu’ya göç edip bölgeyi Türkleştirmeleri ve orada inşa ettikleri kültürün esasları…

Büyük bir mirasa, güçlü bir yapılanmaya ve tarihî bir zenginliğe sahip bir milletin, Türklerin adının nereden geldiği ve bu coğrafyaya ne zamandan beri “Türkiye” dendiği tartışmalarının tüm detayları…

Kazanılan önemli savaşlar ve geri çekilmelerle, dahası ızdırablı toprak kayıplarıyla bugünkü hâlini alan Anadolu’nun hikâyesi…

Türkiye’nin Malazgirt Savaşı’yla Bosna’nın fethi arasındaki 400 yıl boyunca Avrupa açısından önemli bir ülke ve baş edilmesi gereken bir sorun olmasının gerekçeleri…

Dahası Oğuzlardan Kıpçaklara, Peçeneklerden Selçuklulara ve büyük bir imparatorluk olan Osmanlılara kadar uzanan ve sadece Türklerin değil; Rusların, Memlûkluların, Karakoyunluların, Gaznelilerin, Safevîlerin, Çinlilerin, Hindlerin ve Arapların tarihi…
Yani aynı coğrafyayı yüzyıllar boyunca paylaşan uygarlıklara hep etki etmiş ve Doğu ve Batı kültürlerini birbirine taşımakta önemli bir rol oynamış Türklerin dünya tarihindeki yeri mercek altına alınıyor.

Orta Asya’nın bozkırlarından Avrupa’nın kapılarına, İlber Ortaylı’nın satırları arasında dolaşmak isteyen her yaştan okurun zevkle okuyacağı bir başucu kitabı…

*

ÖNSÖZ

Eski dünya kıtaları tarihinin hemen hiçbir safhası, dünya coğrafyasının hemen hiçbir önemli parçası yoktur ki orada Türkler olmasın. Türkler olmadan hiçbir önemli Avrupa devletinin milli tarihi incelenemez. Yine aynı şekilde hiçbir Ortadoğu ülkesinin, hiçbir Rus-Slav ülkesinin milli tarihi ve kimliği Türkler hesaba katılmadan anlaşılamaz. Bu, Orta Çağların derinliklerinden başlar ve yakın zamanlara kadar devam eder. Öyle ki Türkler olmadan Orta Çağ olamaz, Rönesans olamaz, I. Cihan Harbi anlaşılamaz.

En mühimi ise şudur: Bazılarının iddialarının aksine, Türk tarihi ve Türk milliyetçi düşüncesi bir eğitim aracı değildir. Okullarımızda faşist bir eğitim verildiğini, tarih ders kitaplarımızın insanları körü körüne milliyetçi yaptığını iddia ediyorlar. Bu memleketin ortaokullarında, liselerinde okudum. Yıllardır bu sahada çalışan, araştırma vapan biri olarak böyle bir yapının etkin olduğunu ileri süremem. Tam aksine, Türk tarih eğitiminin yetmezliğini, hatta sefaletini müşahede ettim. Fakir bir edebiyata dayanan, yorumların fakirliğinden çok Avrupa ve dünya için dış kaynaklardan anlamsız alıntıların varlığı sözkonusudur. Söz konusu eğitimin ne demokrasi ne de totaliter bir ideolojinin altyapısını getirmesi mümkündür.

Peki Türkler nasıl oluyor da milli bir kimlik çizgisine sahip olabiliyorlar? Çünkü bu coğrafya üzerinde kazanılan önemli zaferlerle büyük değişiklikler meydana geldi. Yine çok önemli savaşlar ve geri çekilmelerin, dahası ızdıraplı toprak kayıplarıyla bugünkü Türk vatanı oluştu.

Demek ki objektif olarak, büyük bir mirasa, güçlü bir yapılanmava, önemli bir potansiyele ve tarihi zenginliğe sahip bir milletten söz ediyoruz. Bu hiçbir zaman değişmeyecektir. Bu yapının, ortadan kalkması fevkalade güçtür. Bunun çeşitli sebepleri vardır. Türkiye’nin bugünkü toprakları, dünyanın etnik yapısı en geç değişen bölümlerinden biri üzerinedir. Bu topraklar Miladi 12. asırda Türkleşmiştir. Memleketimizin adını Turchia. Turchomania olarak koyanlar da biz değiliz. İtalyan gözlemcilerdir. Çünkü tüccar İtalyanlar o tarihte Akdeniz medeniyetinin sözcüleridir. Coğrafya ve dünyayı çok iyi bilirler. Bizim koyduğumuz isim ise Roma İmparatorluğudur (İklim-i Rúm veva Devlet-i Rum). Birinci Dünya Savaşı ve sonrasındaki çalkantılar bu özellikleri kısmen değiştirdi ama esas ortadadır.

…