Birazoku

Her şeyin kanlı ve kirli bir iktidar imgesinde odaklandığı modern zamanların en netameli kavramlarından biridir siyaset. Modern siyasetin doğası, egemen olma ve sahiplik güdüsünü aşırı biçimde kışkırtır.

Böyle bir dönemde “bilgelik sanatı” olarak siyasetin esaslı metinlerinden biri, ünlü Selçuklu veziri Nizamülmülk’ün olan Siyasetnamesi daha da çok önem kazanıyor. Alp Arslan ve Melik Şah’ın saltanat devirlerinde devlet idaresinin zirvesinde bulunan Nizamülmülk, bir tür anayasa sayılabilecek bu eserle yüzyıllar öncesinden sesleniyor.

İÇİNDEKİLER
1. Bölüm Bilgelerin Sanatı Olarak Siyaset  Giriş
Zamanın Akışına, İnsanların Durumuna ve Âlemin Efendisi Padişahın
2. Bölüm Övgüsüne Dair
Padişahın ve Meliklerin. Yüce Allah’ın Nimetinin Değerini Bilmelerine Dair / El
3.   Bölüm
Zamanın Padişahının Mezalim’e
Oturmasına ve İyi Hayat Sürmesine Dair
4.   Bölüm
Âmillere, Onların Dışarı Gönderilmelerine, Vezirlerin Durumunun Bilinmesine Dair
5.   Bölüm
Iktâ Sahiplerine. Halka Nasıl Davrandıklarının Araştırılmasına Dair
6.    Bölüm
Kadılara, Hatiplere, Muhtesibe ve Onların İşlerinin ve Faaliyetlerinin Ehemmiyetine Dair / 57
7.     Bölüm
Âmilin, Kadının, Reisin, Şahnenin, Muhtesibin Durumunun Sorulmasına ve Şartlarına Dair / 63
8.    Bölüm
Din ve Şeriat İşlerinin Nasıl Olduğunun Arayıp Sorulmasına ve Bilgi Alınmasına Dair / 79
9.    Bölüm
Devlet Müsriflerine, Maaşlarına, Durumlarına ve Zamanlarına Dair/83
10.  Bölüm
İstihbarat Sahiplerine, Gizil Habercilere, Berîdlere ve Memleket İşleri İçin Alınacak Tedbirlere Dair / 84
11.  Bölüm
Dergâhtan Yazılan Ferman ve Emirlere Tazim Edilmesine Dair / 94
12. Bolüm
Padişahın Dergâhtan Önemli İşler İçin Köle Göndermesine Dair / 97
13.  Bolüm
Casuslar Gönderilmesine, Mülkün İyiliği ve Raiyyet İşi İçin Tedbir Alınmasına Dair / 98
14.  Bölüm
İşlerin Yoluna Girmesi İçin ulaklar ve Postacılar Gönderilmesine Dair /
15. Bölüm
Sözlü Emirlerin Sıhhatine Dair / 114
16.   Bölüm
Vekil_i Has ve Onların İşlerinin Parlaklığının nasıl Olduğuna Dair / 118
17.   Bölüm
Padişahın Nedimlerine, Yakınlarına ve Onların İşlerinin Düzenlenmesine Dair
18.  Bölüm
Padişahların Devlet İşlerinde Âlimlerle İstişare Etmelerine Dair / 119
19.   Bölüm
Müfredlere ve Mülk İçin Onların Yiyecek ve Teçhizat İşlerinin Düzenlenmesine Dair / 121
20.   Bölüm
Her Çeşit Altın İşlemeli, Mücevher Kakmalı Silahlar İmal Edilmesine ve Bârgâh Düzenlenmesine Dair/ 123
21.   Bölüm
Elçilerin Durumuna, Kanuna ve
İşlerinin Düzenlenmesi Meselesine Dair / 124
22.   Bölün
Konaklama Yerlerinde Ot Hazır Bulundurulmasına Dair / 130
23.   Bölüm
Bütün Padişah Ordusunun Alacağı Paraya Açıklık Verilmesine Dair / 131
24.  Bölüm
Her Soydan ve Her Kavimden Ordu Teşkil Edilmesine Dair / 133
25.  Bölüm
Rehin Alınmasına ve Padişahın Dergâhında İkamet Ettirilmesine Dair/ 138
26.  Bölüm
Türkmenlerin ve Hep Türlü Adamın Hizmette Tutulmalarına Dair / 136
27.  Bölüm
Bendegânın Toplanmasına, Hizmetlerine ve İşlerinin Düzene Konmasına Dair / 137
28.   Bölüm
Saray Kölelerinin Derecelenmesine ve İşlerinin Düzenlenmesine Dair / 139
29.  Bölüm
Bârı Hâss ve Âmm Tertib Edilmesine ve İşlerinin Esasına Dair / 157
30.  Bölüm
Kölelerin ve Uşakların Padişah Dergahında Duruşlarının Düzenlenmesine Dair / 159
31.  Bölüm
Askerlerin İhtiyaçlarına, İsteklerine ve Buna Benzer Şeylerine Dair / 160
32.  Bölüm
Teçhizat, Silah, Cenk ve Sefer Aletlerinin Hazırlanmasına Dair / 161
33.  Bölüm
Yüksek Makam Sahipleri Hata Yaptıklarında Azarlanmalarına Dair / 162
34.  Bölüm
Yüce Dergâh Gece Bekçilerine, Kapıcılara ve Nöbetçilere Dair / 165
35.  Bölüm
Padişahın Ziyafet Vermesine ve
Bu İşin Hasıl Tertip Edileceğine Dair / 166
36.  Bölüm
Kölelerin ve Hizmetkârların Haklarının Teslim Edilmesine Dair / 170
37.   Bölüm
İktâ, İktâ Sahipleri İle İlgili İhtiyat Tedbirleri Almaya ve Halkın Mülkünün Durumuna Dair / 173
38. Bölüm
Saltanat ve Padişahlıkta Acele Edilmemesine Dair / 174
39.   Bölüm
Hares Emirine ÇûbDârlara ve Saltanat İçin Siyaset İşine Dair / 177
40.   Bölüm
İşlerden Her İşte  Aziz ve Celil Olan
Allah’ın Kullarına Bağışta Bulunmasına Dair / 183
41.   Bolüm
Lakaplara ve Düzenlemelerine Dair / 193
42.  Bölüm
İki Memuriyetin Bir Kişiye Buyurulmamasına, İşsizlere Meşguliyet ve Memuriyet Buyurulmasına ve Mahrum Bırakılmasına, Memuriyetin Temiz Dinil ve Aslı İnsanlara Verilmesine Dair / 208
43. Bölüm
Padişahın Hazine Sahibi Olmasına ve
Onun Düzene Konması Prensibine Dair / 824
44. Bölüm
Zulme Uğrayanların İşlerine Cevap Vermeye,
İşlerini Yapmaya ve Onlara Adalet Dağıtmaya Dair / 227
45. Bölüm
Vilayetlerin Gelirlerinin Hesabının Tutulmasına ve İşin Metoduna Dair / 231
Son Söz  233

Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla
Yerlerin ve göklerin yaratıcısı, kullarının rızkının vericisi, açık ve gizli olanın bilicisi, günahların affedicisi olan kudret sahibi Allah’a hamdolsun, dünyanın seçkini. Kuranın getiricisi Muhammed’e (S.a.v.) yakınlarının, yararına ve âlemlerin Rabb’inin emini ve şereflisi Peygamber arkadaşlarına dua ve selam olsun.

Giriş
Kitabın Düzenlenişi ve Yazılış Nedeni
Nizâm ül mülk. Hasan şöyle der:
Yıl 470 (1077_78) olunca. Sultan Mutizzü’d_dünya ve’ddin Ebul_Feth Melikşah b. Alp Arslan b, Muhammed Yeminû Emin l Müminin, bana ve başka bendelerine, “Her biriniz memleketimiz hakkında düşününüz ve zamanımızda iyi olmayanın ne olduğuna, dergâh, divan ve bârg Ah’umzda o sarılan yerine getirmeyenlere ve bizden gizlenmiş olana» bizden önceki padişahların şartlarını yerine getirdikleri, tedbir almadığımız hangi devlet işlen bulunduğuna bakınız. Selçuklu sultanları ve başkaları devrinden geçmiş meliklerin her ne kanun ve âdetleri varsa, onlar üzerinde düşününüz, açık bir şekilde yazınız ve bize arz ediniz ki, biz onlar Üzerinde düşünelim, bundan sonra din ve dünya işlerimizin gereğince yürümesi için emir verelim; gerçekleştirilmesi gerekeni gerçekleştirelim ve her devlet işi kendi prensibine göre yürüsün; yüce Allah’ın emirlerine uyalım; öteki dünyada cezalandırılmamamız için
……