Birazoku

“Sineklerin Tanrısı, günümüzde bir atom savaşı sırasında, ıssız bir adaya düşen bir avuç okul çocuğunun, geldikleri dünyanın bütün uygar törelerinden uzaklaşarak, insan yaradılışının temelindeki korkunç bir gerçeği ortaya koymalarını dile getirir. Konusu, R.M. Ballantyne’ın Mercan Adası gibi, eşsiz bir mercan adasının cenneti andıran ortamında başlayan bu roman, çağdaş toplumlardaki çöküntünün, insan yaradılışındaki köklerini gözönüne sermek amacıyla Mercan Adası‘ndaki duygusal iyimserlikten apayrı bir yönde gelişir. Uygar insanın yüreğinde gizlenen karanlığı deşerken Sineklerin Tanrısı; daha çok Conrad’ın kısa romanı Karanlığın Yüreği’ni andırır. Golding’in romanındaki çocuklar da başlangıçta tıpkı Kurtz gibi, uygar toplumun baskılarından uzak bir örnek düzen kurmak isterlerken, gitgide hayvanlaşır, korkunç bir kişiliğe bürünürler. Bu yönüyle Sineklerin Tanrısı‘nın Mercan Adası ile öbür ıssız ada serüvenlerinden ayrıldığı en önemli nokta, ıssız ada yaşamının çetin güçlüklerini ya da mutluluğunu anlatmaktan daha çok, bir insanlık durumunu, kişiler arasındaki çatışma aracılığıyla ortaya koymaya çalışmasıdır.”
Akşit Göktürk

William Goolding 1911 yılında Comwall’da doğdu. Oyuncu, öğretim görevlisi, denizci, müzisyen ve son olarak okul müdürü sıfatlarıyla çalıştı. 1934’te Şiirler adlı ilk kitabını yayımladı. 1940 yılında Kraliyet donanmasında görev aldı. 1954’te ilk romanı Sineklerin Tanrısı’nı yayımladı. Bu romanın yakaladığı yazınsal ve ticari başarının ardından 1961 yılında öğretmenliği bıraktı ve kendini tamamen yazmaya adadı. Kule ve Çatal Dil de dahil olmak üzere toplam on iki roman yazdı. Sineklerin Tanrısı 1963 yılında Peter Brook tarafından filme alındı. 1983 yılında Nobel Edebiyat ödülü’ne değer görülen Golding, 1993 yazında hayata gözlerini yumdu.

***

1

DENİZKABUĞUNDAN ÇIKAN SES

SARI saçlı çocuk, kayadan indi, lagüne doğru yöneldi. Okul üniformasının ceketini çıkarmıştı. Elinde tuttuğu ceketin ucu yerlerde sürünüyordu. Ter içindeydi; kurşuni gömleği gövdesine, saçları alnına yapışmıştı. Vahşi ormanda açılan uzun yaranın izi sıcakta buğulanıyordu sanki. Sürüngen bitkilerle kırılmış ağaç gövdeleri arasında ağır ağır tırmanırken, bir kuş -kırmızılı sarılı hayalimsi bir kuş- cadılar gibi bir çığlık atıp, gökyüzüne doğru ışıl ışıl süzüldü. Başka bir ses yankıladı bu çığlığı.

“Hey!” dedi ses, “bekle bir dakika.”

Vahşi ormanda açılan yaranın kenarındaki bitkiler sarsıldı, bir yığın yağmur damlası pıtır pıtır yere döküldü.

Sarışın çocuk durdu, farkına varmadan çoraplarını dizlerine doğru çekti. Bu hareketle birlikte, bir an için, bir İngiliz kasabasına döndü vahşi orman.

Ses gene konuştu:

“Bu sürüngen bitkiler yüzünden kıpırdayamıyorum neredeyse.”

Konuşan, geri geri yürüyerek bitkilerin arasından sıyrıldı. Küçük dallar, kirli rüzgâr ceketini tırmıklıyordu. Çalılara takılan çıplak tombul dizlerine dikenler batmıştı. Eğilip, dikenleri dikkatle çıkardıktan sonra döndü. Sarışın çocuktan daha kısa boylu ve çok şişmandı. Ayaklarını güvenilir yerlere basa basa ilerledi. Başını kaldırdı, kalın camlı gözlüğüyle sarışın çocuğa baktı:

“Megafonlu adam nerede?”

Sarışın çocuk başını salladı:

“Burası bir ada. Yani bir ada olduğunu sanıyorum. Denizdeki şu kayalıklar bir resiftir. Belki hiç büyük yoktur buralarda.”

Şişman çocuk şaşar gibi oldu:

“Pilot vardı. Ama yolcuların bölümünde oturmuyordu. Öndeki küçük bölmedeydi.”

Sarışın çocuk, gözlerini kısmış, denizdeki kayalığa bakıyordu.

Şişman çocuk, “Bir yığın başka çocuk vardı” dedi. “Bazıları çıkabilmiştir uçaktan. Çıkabilmiştir, değil mi?”

Sarışın çocuk, elinden geldiği kadar kayıtsız bir halle denize doğru yürümeye başladı. Hem aldırmıyormuş gibiydi, hem de umursamadığını açığa vurmak istemiyordu. Şişman çocuk, onun peşinden gitti çabuk çabuk:

“Burada hiç büyük yok mu?”

“Yok, bana kalırsa.”

Sarışın çocuk, bunu ağırbaşlı bir halle söylemişti. Ama böylesine istediği bir durumun gerçekleşmesinden duyduğu sevinci tutamadı. Uçağın bıraktığı izin ortasında, başının üstünde amuda kalktı. Tepetaklak sırıttı şişman çocuğa: “Büyükler yok!”

Şişman çocuk, bir saniye düşündü:

“Ya pilot?”

Sarışın çocuk, ayaklarını yere indirdi, buğulanan toprağa oturdu:

“Biz düştükten sonra uçup gitmiştir. Buralara inemez. Tekerlekli bir uçakla inemez.”

“Bize saldırdılar!”

“Pilot döner mutlaka.”

Şişman çocuk başını salladı:

“Uçak düşerken, pencerelerin birinden baktım. Uçağın öteki bölmesini gördüm. Alevler çıkıyordu oradan.”

Uçağın bıraktığı ize baktı:

“Bizim oturduğumuz bölme yaptı bunu.”

Sarışın çocuk elini uzattı, bir ağaç gövdesinin çentik çentik olan ucuna dokundu. Bir an için, ilgileniyormuş göründü.

“Uçağın düşen bölmesi ne oldu?” diye sordu. “Nerede şimdi?”

“Fırtına çıkmıştı ya, denize sürükledi onu. Ağaçlar sapır sapır devrılirken çok tehlikeli bir şeydi bu. İçinde kalan çocuklar vardır herhalde.”

Şişman çocuk bir an durakladı, sonra gene konuştu:

“Senin adın ne?”

“Ralph.”

Kendi adının da sorulmasını bekledi şişman çocuk. Ama böyle bir öneride bulunan olmadı. Ralph denilen sarışın çocuk, belli belirsiz gülümsedi, ayağa kalktı, gene lagüne doğru yöneldi. Şişman çocuk, Ralph’ın yanından ayrılmıyordu.

“Herhalde bir yığın çocuk vardır, şuraya buraya dağılmış. Başkalarını görmedin, değil mi?”

Ralph, hayır dercesine başını sallayıp, daha hızlı yürümeye başladı. Derken, ayağı bir dala takıldı, paldır küldür yere kapaklandı.

Şişman çocuk, soluk soluğa durdu yanı başında:

“Teyzem koşma dedi bana. Astımdan ötürü.”

“Astım mı?”

Şişman çocuk biraz şişindi:

“Evet, öyle. Nefes alamıyorum. Bizim okulda astımı olan tek öğrenci bendim. Üç yaşından beri de gözlük takarım.”

Gözlüğünü çıkardı, gözlerini kırpıştıra kırpıştıra gülümseyerek Ralph’a uzattı. Sonra gözlüğün camlarını, pis rüzgâr ceketine sürmeye başladı. Bir acıya, içe dönük yoğun bir düşünceye kapılmışçasına, solgun yüzü değişti. Yanaklarının terini eliyle sildi; sonra hızla gözlüğü burnunun üstüne oturttu.

“O meyveler” dedi.

Uçağın gövdesinin bıraktığı ize bir göz attı.

“O meyveler” dedi. “Galiba…”

Gözlüğünün saplarını kulaklarının arkasına yerleştirdi, Ralph’ın yanından uzaklaştı ve karmakarışık bitkilerin arasında çömeldi:

“Bir dakika sonra gelirim…”

Ralph, dikkatle kendisine bir yol açtı, dalların arasından süzüldü gitti. Bir iki saniye içinde şişman çocuğun ıkınıp sıkınmalarını geride bıraktı. Kendisini lagünden ayıran bitkilerin yeşil perdesine doğru acele acele yürüdü. Devrilmiş bir ağacın gövdesini aştı, vahşi ormandan çıktı.

Kıyıda hindistancevizi ağaçları vardı. Ağaçlar, ışıkta dikiliyor, ışığa eğiliyor, ışığa yaslanıyordu. Yeşil tüyler, ta havalara yükseliyordu. Ağaçların dibi kaba otlarla kaplıydı. Devrilen ağaçlar, her şeyin altını üstüne getirmiş, otları paramparça etmişti. Çürüyen hindistancevizleri, ağaçların dalları her bir yana dağılmıştı. Arkada ormanın karanlığı ve uçağın bıraktığı iz vardı. Ralph, bir elini külrengi bir ağaç gövdesine dayadı; gözlerini kısıp, ışıldayan suya baktı. Orada, belki bir mil uzakta, beyaz köpüklü kocaman dalgalar, sığ mercan kayalığa çarpıyordu. Daha ötelerde, açık deniz koyu maviydi. Tam önünde, girintili çıkıntılı mercan kayalarla sınırlanan lagün, bir dağ gölü kadar durgundu. Mavinin her çeşidi, gölgeli yeşiller, morlar vardı bu sularda. Suyla hindistancevizi ağaçlarının yükseldiği set arasındaki kumsal, görünüşte sonu gelmeyen ince bir yaydı. Ralph’ın solundaki ağaçlar, kumsal ve sular, sonsuza dek uzanıyordu. Ve neredeyse gözle görülen sıcaklık, her bir yanı kaplamıştı.

Ralph, ağaçların bulunduğu setten aşağı atladı. Siyah ayakkabılarını kum örttü. Bir yumruk gibi tepesine indi sıcaklık. Giysilerinin yükünü hissetti sırtında. Ayakkabılarını tekmelercesine fırlattı. Diz kısmı lastikli çoraplarının her birini bir tek hareketle sıyırıp attı. Derken sete atladı gene, gömleğini çıkardı. Hindistancevizi ağaçlarıyla ormanın yeşil gölgeleri teninin üstünde kayarken, orada, kafatasını andıran hindistancevizleri arasında durdu. Sonra, kuşağının bir yılan biçiminde olan tokasını çözdü; kısa pantolonuyla donunu çekip çıkardı, göz kamaştıran kumsalla suya bakakaldı çırılçıplak.

On ikisini birkaç ay önce bitiren Ralph, hem küçük çocukların tombul göbeğinden kurtulmuş, hem de on dörtle on sekiz yaşları arasında olanların biçimsiz haline henüz girmemişti. Omuzlarının genişliği, güçlü kasları, ileride bir boksör olabileceğini gösteriyordu. Ama halim selim bir çocuk olduğu, ağzındaki ve gözlerindeki yumuşaklıktan anlaşılıyordu. Ralph, hindistancevizi ağacının gövdesini hafif hafif okşadı. Bu adanın gerçekliğine artık inanmak zorunda olduğunu kavrayınca, sevinçten güldü, gene amuda kalktı. Ayaklarını derli toplu yere indirdi, kumsala atladı. Diz çöküp, iki koluyla birden topladığı kumu göğsüne bastırdı. Sonra oturdu, ışıl ışıl, coşkulu gözlerle suya baktı.

“Ralph…“

Şişman çocuk, bacaklarını setten aşağı sarkıttı, dikkatle oturdu setin kenarına:

“Kusura bakma. Uzun sürdü… O meyveler yok mu…”

Camlarını silip gözlüğünü küçük yuvarlak burnunun üstüne oturttu. Gözlüğün çerçevesi, pembe ve derince tersine bir V izi bırakmıştı burun kemiğinin üstünde. Eleştirici bir gözle önce Ralph’ın altın gövdesine, sonra da kendi giysilerine baktı. Göğsünde boylu boyunca uzanan fermuarın ucuna el attı:

“Teyzem…”

Sonra kararlı bir hareketle fermuarı çekip açtı, rüzgâr ceketini sırtından sıyırdı:

“İşte…”

Ralph, şişman çocuğa yan yan baktı; bir şey söylemedi.

Şişman çocuk, “Hepsinin adını bilmemiz gerek herhalde” dedi. “Elimizde bir liste olmalı, bir toplantı yapmalıyız.“

Ralph karşılık vermeyince, şişman çocuk konuşmasını sürdürmek zorunda kaldı.

İçini dökercesine, “Bana ne derlerse desinler, aldırmam” dedi. “Yeter ki, okulda taktıkları adla çağırmasınlar beni.”

Ralph, birazcık ilgi gösterdi:

“Neydi o ad?”

Şişman çocuk, arkasına bir göz attı, sonra Ralph’a doğru eğildi, fısıldadı:

“Domuzcuk derlerdi bana.”

Ralph kahkahalar attı, ayağa fırladı:

“Domuzcuk! Domuzcuk!”

“Ralph, ne olur…”

Domuzcuk, korku içinde ellerini kavuşturdu:

“Sana söyledim, istemiyorum…”

“Domuzcuk! Domuzcuk!”

Ralph, dans ede ede, sıcak kumsalda ilerledi. Sonra, kollarını açıp, bir savaş uçağı biçiminde geri döndü; makineli tüfekle ateş açtı Domuzcuk’a:

“Taka-taka-taka-tak!”

Domuzcuk’un ayaklarının dibinde kuma attı kendini, katıla katıla güldü:

“Domuzcuk!”

Domuzcuk, istemeye istemeye gülümsedi. Böyle bir adla da olsa, benimsendiğine seviniyordu gene de:

“Ötekilere söylemedikçe…”

Ralph, yüzü kumda, kıkır kıkır güldü. Gene bir acıya, yoğun bir düşünceye kapılmış gibi oldu Domuzcuk’un yüzü: “Bir dakika…”

Acele ormana daldı. Ralph ayağa kalktı; tırıs giden bir at gibi koşarak, sağa doğru yöneldi.

Burada kumsal ansızın bitiyordu. Pembe granitten yapılmış kocaman bir dörtgen, ormana, hurma ağaçlarına, kuma, suya hiç aldırmadan dikiliveriyor; dört ayak yüksekliğinde bir çeşit iskele meydana getiriyordu. Üstünde ince bir toprak tabakası, yaban otları ve küçük hurma ağaçlarının gölgesi vardı. Burada boy atmalarına yetecek toprak bulunmadığı için, ağaçlar aşağı yukarı yirmi ayak yükselince, devrilip kuruyorlardı. Yerde çaprazlama duran bu kütüklerin üstüne oturmak çok rahattı. Devrilmeyen hurma ağaçları yeşil bir dam gibiydi. Bu damın altına, suyun karışık titreşimleri yansıyordu. Ralph kayaya tırmandı; burasını gölgeli ve serin buldu. Gözlerinden birini kapadı; bedenine düşen gölgelerin gerçekten yeşil oldukları kanısına vardı. İskele biçimindeki kayalığın denize bakan kenarına gitti, gözlerini suya dikti. Suyun dibi görülüyordu. Tropikal yosunların ve mercanların ışıltısıyla pırıl pırıldı su. Parlayan küçük balıklar, hızla oradan oraya yüzüyordu. Ralph, sevincinin çıkarabileceği en kalın sesle, kendi kendine bağırdı:

“Yaşaaa!”

İskele biçimindeki kayanın ötesinde, büyüleyici daha başka şeyler de vardı: Belki bir tayfunda, belki de geldikleri sırada çıkan fırtınada, kumları lagüne yığmak aklına esmişti Tanrının. Kumsalda uzun ve dcrin bir havuz meydana gelmişti böylece. Bu havuzun ucunda da pembe granitten yüksek ve düz bir çıkıntı vardı. Kumsallardaki havuzların derinliği konusunda kaç kez aldanmıştı Ralph. Onun için, hayal kırıklığına uğramaya hazırdı bu havuza yaklaşırken. Ne var ki, her şey gerektiği gibiydi bu adada. Deniz çok yükselince dolup taşan havuzun bir ucundaki su, koyu yeşil görünecek kadar derindi. Ralph, aşağı yukarı otuz yarda olan havuzu dikkatle inceledikten sonra suya daldı. Kanının ısısından daha sıcaktı su. Sanki kocaman bir banyoda yüzüyordu.

Domuzcuk gene göründü. Kaya çıkıntısına oturup, Ralph’ın yeşil ve beyaz bedenini kıskana kıskana seyretti:

“Fiyakalı yüzüyorsun.”

“Domuzcuk…”

Domuzcuk, çıkardığı ayakkabılarıyla çoraplarını çıkıntının üstüne özenle yerleştirdi. Ayak parmağıyla suyu denedi:

“Sıcakmış!”

“Ne sandın yani?”

“Bir şey sanmadım Teyzem…”

“Yuha teyzene…”

Ralph daldı, gözleri açık, suyun altında yüzdü. Havuzun kumlu ucu, bir tepenin yamacı gibi dikildi karşısına. Burnunu tutarak, sırt üstü yattı. Altın bir ışık, tam yüzünün üstünde oynadı, sonra paramparça oldu. Domuzcuk kararlı bir hal aldı, kısa pantolonunu çıkarmaya başladı. Şimdi solgun ve şişman bedeni çıplaktı. Ayak parmaklarının ucuna basa basa, havuzun kumlu kısmına gitti, Ralph’a gururla gülümseyerek, boynuna gelen suyun içine oturdu. “Yüzmeyecek misin?”

Domuzcuk, hayır dercesine başını salladı:

“Yüzme bilmiyorum. İzin vermediler. Astımım…”

“Yuha astımına!”

Domuzcuk, bir çeşit alçakgönüllü sabırla katlandı buna:

“Sen çok güzel yüzüyorsun.”

Ralph sırtüstü yüzüp, kum tepesinin yanından uzaklaştı. Ağzını suya soktu, havaya su püskürdü bir fıskiye gibi. Sonra çenesini kaldırıp konuştu:

“Beş yaşında yüzmesini bilirdim. Babam öğretti bana. Babam deniz kuvvetlerinde binbaşıdır. İzin alınca, gelip bizi kurtaracak. Senin baban neci?”

Domuzcuk, ansızın kızardı:

“Babam öldü” dedi çabucak, “Anneme gelince…” Gözlüğünü çıkardı, camları temizlemek için boşuna bir şeyler aradı.

“Teyzemle otururdum. Teyzemin şekerci dükkânı vardı. Öyle çok şeker yerdim ki! Canımın istediği kadar yerdim. Baban ne zaman kurtaracak bizi?”

“Elinden geldiği kadar çabuk kurtaracak.”

Domuzcuk sudan çıktı, sırılsıklam ve çıplaktı; gözlüğünü çorabıyla sildi. Kulaklarına gelen tek ses, mercan kayalıklarda parçalanan büyük dalgaların uzun gıcırtısıydı şimdi. “Baban nereden biliyor bizim burada olduğumuzu?”

Ralph, tembel tembel yuvarlanıp durdu suların üstünde. Suyun ışıltısıyla çarpışarak her yeri kaplayan hayal görüntüleri gibi, uyku sardı onu.

“Baban nereden biliyor bizim burada olduğumuzu?

Ralph “Biliyor” diye düşündü, “çünkü, çünkü, çünkü…

Ralph’ın kulaklarından çok uzaklaşmıştı dalgaların kayalarda gümbürtüsü:

“Havaalanında ona söylerler.”

“Söylemezler; Pilotun dediğini duymadın mı? Atom bombası dediğini? Hepsi öldü.”

Ralph sudan çıktı, Domuzcuk’un karşısına dikildi, bu alışılagelmemiş sorunu düşündü.

Domuzcuk direniyordu:

“Burası bir ada değil mi?”

Ralph ağır ağır konuştu:

“Bir kayanın üstüne tırmandım. Burası bir ada bence.”

“Hepsi öldü” dedi Domuzcuk. “Burası da bir ada. Hiç kimse bilmiyor bizim burada olduğumuzu. Baban bilmiyor, hiç kimse bilmiyor…”

Domuzcuk’un dudakları titredi, gözlüğünün camları buğulandı:

“Ölünceye dek kalabiliriz burada.”

Domuzcuk bunu söyler söylemez, sıcaklık sanki arttı, tehlikeli bir yüke dönüştü. Ve lagünün suları, gözlerini kor eden bir ışımayla, üstlerine saldırır gibi oldu.

“Üstümü başımı alayım” diye mırıldandı Ralph, “şurada.”

Güneşin düşmanlığına boyun eğip, küçük adımlarla kumda koştu. İskele biçimindeki kayalığın üstünde, şuraya buraya atılmış giysilerini buldu. Kurşuni gömleği sırtına geçirmekten garip hır haz aldı. Sonra kayanın kenarında yeşil gölgelikte, rahat bir kütüğe oturdu. Giysilerinin çoğunu kolunun altına sıkıştıran Domuzcuk da oraya tırmandı. Durgun lagüne bakan küçük yalıyarın yanında devrilmiş bir ağaç kütüğüne yerleşti dikkatle. Sularla ağaçların karmakarışık yansımaları, teninin üstünde titreşiyordu.

Domuzcuk, çok geçmeden konuştu:

“Ötekileri bulmalıyız. Bir şeyler yapmalıyız.”

Ralph bir şey söylemedi. İşte bir mercan adasıydı burası. Kendini güneşten koruyor, Domuzcuk’un uğursuz sözlerine kulak asmıyor, tatlı düşlere dalıyordu.