Birazoku

Cemal Süreya, Cumhuriyet Dönemi şiirinin en özel “vitamin”iydi.
Lirik, erotik, politik gür bir ırmak.
Sevda Sözleri bu büyük ustanın bütün şiirlerini bir araya getiriyor.
Öyle bir bütünlük ki bu, sıcak, tılsımlı ve ölümsüz…

***

İçindekiler

ÜVERCİNKA
11 • San
12 • Gül
13 • Önceleyin
13 • Öncelcyin [1955]
14 • Şiir
15 • Adam
16 • Güzelleme
17 • Aşk
18 • Dalga
19 • Kanto
20 • İngiliz
21 • Cıgarayı Attım Denize
22 • Üçgenler
23 • Şiir
24 • Türkü
25 • Elma
26 • Sizin Hiç Babanız Öldü mü?
27 • Hamza
28 • Hamza Süiti
29 • Şu da Var
30 • Süveyş
31 • Aslan Heykelleri
32 • Hür Hamamlar Denizi
33 • Nehirler Boyunca Kadınlar Gördüm
34 • Afrika
35 • Onların Yani Sizin
36 • TK
37 • Bun
38 • Üvercinka
40 • Balzamin
41 • Sürek Avı
42 • Gazel
43 • Yazmam Daha Aşk Şiiri

GÖÇEBE
47 • Bir Park Konuşkanı Üstüne
48 • Ülke
50 • Öğle Üstü
51 • Kars
52 • Terazi Türküsü
53 • Tabanca
54 • Rokoko
55 • Kaçak
56 • Cellat Havası
57 • Resim
58 • Tristram
59 • Yağmurun Yağması İyidir
60 • Az Yaşadıksa da
61 • Göçebe
65 • Mola
66 • Arka Güneş
68 • İşte Tam Bu Saatlerde

BENİ ÖP SONRA DOĞUR BENİ
BİR KENTİN DIŞARDAN GÖRÜNÜŞÜ
75 • Bir Kentin Dışardan Görünüşü
SEVDA SÖZLERİ
81 • Kişne Kirazını ve Göç, Mevsim
84 • Beni Öp Sonra Doğur Beni
85 • Sımsıcak, Çok Yakın, Kirli
88 • Yırtılan İpek Sesiyle
90 • Burkulmuş Altın Hali Güneşin
93 • Yüreğin Yaban Argosu
95 • Yunus ki Sütdişleriyle Türkçenin
98 • Kan Var Bütün Kelimelerin Altında
100 • Vakit Var Daha
ORTADOĞU
105 • I
107 • II
110 • III
112 • IV
ÜÇBIN YAPRAK YÜZBIN İPEKBÖCEĞİ
117 • Çay Bahçesi
118 • Mardin
119 • Sayım
120 • Kurt
122 • Kalın Abdal
123 • İki Şey
125 • Yeraltı
128 • Türkü
129 • Çeşme, Küçük Kız, Ozan ve Öbürleri
130 • Onlar İçin Minibüs Şarkısı
133 • Kahvaltı
134 • Teknokratlar
135 • Tek Yasak
136 • Seviş Yolcu
138 • Düello
139 • Dikkat, Okul Var

UÇURUMDA AÇAN
ÜZERİNDEN SEVİŞMEK
147 • Dört Mevsim
148 • Banko
149 • Uçurumda Açan
151 • Üzerinden Sevişmek
152 • Nü
153 • İp
154 • Yakın
155 • Özür
155 • Mut(suz)
156 • Striptiz
158 • Var
159 • Karne
160 • Ama Senin
OTELLER HANLAR HAMAMLAR İÇİN SÜREKLİ ŞİİR
163 • I
165 • II
166 • III
167 • IV
169 • V
170 • VI
TAŞIRAN DAMLA
173 • Taşıran Damla
175 • Bir Çiçek
177 • Ğ Vitamini
178 • Bir Büst İçin Elli Yıl Sonra Söylenmiştir
179 • İlhan’ın Anısına Türküler-I
180 • Mübeccel İzmirli
182 • Fotoğraf
183 • Ölüm
184 • Ceyhun Atuf Kansu
186 • Kısa Türkiye Tarihi
187 • Heykel
188 • Camdan
189 • Bu Bizimki
190 • Adı İlhan Berk Olan Şiir
191 • Behçet Necatigil Şiirlerini Nereye Yazardı
193 • Yazgıcı Şiir

SICAK NAL
197 • Dilekçe
198 • Sıcak Nal, I-X
202 • 8.10 Vapuru
203 • Tercan
204 • Edip Cansever
205 • Açılmamış Kapılar
206 • Lavanta
207 • Karacaoğlan
208 • 1994 Eliyle, Samanyolu’na
209 • Turgut Uyar
210 • Yaz Sonu
211 • Sevincecik
212 • Türkü
213 • Sigarayı Bırakanın Şiiri
214 • Dostluklar İçin Düzyazı
KISA TÜRKİYE TARİHİ
219 • Kısa Türkiye Tarihi I
220 • Kısa Türkiye Tarihi II
221 • Kısa Türkiye Tarihi III
222 • Kısa Türkiye Tarihi IV
223 • Kısa Türkiye Tarihi V
SÖZ YİTİMİ
227 • Kehanet 1985
228 • Söz Yitimi
229 • Anısı
230 • Düşüncesi Değil, Kendisi

GÜZ BİTİĞİ
1 DÜZYAZI
237 • Siz, Saatleri
20 ŞİİR
241 • İki Kalp
242 • Eşdeğeriyle Yan
243 • Atı’lar Deltalara
244 • Çekirge Bulutu
245 • Sülünün Yüzü
246 • İlkokulu Bitirdiği
247 • Bilgisayar Olarak
248 • Afyon Garındaki
249 • Daha Ben
250 • İçtim O
251 • Bir Mineli
252 • Metinlerde Buluştuk
253 • Küçük Anne
254 • 18 Aralık
255 • Hiçbir Semtte
256 • Mutsuzluk Gülümseyerek
257 • Bir Kış
258 • Piri Reis
259 • Bir Çiçek
260 • Gece Bitkilerinden
1 ŞARKI
263 • Şarkı
267 • 11 BEYİT
269 • 16 DİZE

KALANLAR
DERGİLERDE KALANLAR
277 • Şarkısı-beyaz
279 • Hafta Sekiz
280 • Di Gel
281 • Çıkmaz Sinir
282 • Ölmüştük
283 • Şiir
284 • Eski Kadınlar
285 • Piyale
286 • Gölge Oyunu
287 • Kesik
288 • 555 K
290 • Saat Beş
291 • Mezartaşı Çiçekleri I-VI
293 • Kısa
294 • Perdeli
295 • Bent Kapağı
297 • Kürtler ve Arnavutlar
298 • İntihar
299 • Hükümet
300 • Göller Denizler
301 • Park
301 • Şarap
302 • Üstü Kalsın
303 • İlhami Bekir İçin
303 • Alın Yazıları
303 • Ahmet Köksal İçin
304 • Tevfik Akdağ İçin
304 • Eray Canberk İçin
304 • Ercüment Uçarı İçin
MEKTUPLARDA KALANLAR
307 • [Sevgilim ben şimdi…]
308 • [Sevgilim bir günün…]
309 • Bugün Ne?
312 • Korkarak Vinç!
314 • Roman Okudum Seni Düşündüm
315 • Sesin Senin
317 • Düello
318 • Gitsin Efendim
320 • Yabancı Dil
321 • Dikkat Okul Var!
323 • [Biliyorum sana giden…]
YARIM KALANLAR
327 • [Bugün hava güzel…]
328 • [Bu yaşta]
329 • Övünme
329 • Bugün Hava Güzel

SAN

Kırmızı bir kuştur soluğum
Kumral göklerinde saçlarının
Seni kucağıma alıyorum
Tarifsiz uzuyor bacakların

Kırmızı bir at oluyor soluğum
Yüzümün yanmasından anlıyorum
Yoksuluz gecelerimiz çok kısa
Dörtnala sevişmek lazım.

(1957)

GÜL

Gülün tam ortasında ağlıyorum
Her akşam sokak ortasında öldükçe
Önümü arkamı bilmiyorum
Azaldığını duyup duyup karanlıkta
Beni ayakta tutan gözlerinin

Ellerini alıyorum sabaha kadar seviyorum
Ellerin beyaz tekrar beyaz tekrar beyaz
Ellerinin bu kadar beyaz olmasından korkuyorum
İstasyonda tiren oluyor biraz
Ben bazan istasyonu bulamayan bir adamım

Gülü alıyorum yüzüme sürüyorum
Her nasılsa sokağa düşmüş
Kolumu kanadımı kırıyorum
Bir kan oluyor bir kıyamet bir çalgı
Ve zurnanın ucunda yepyeni bir çingene

(1954)

ÖNCELEYİN

Önce bir ellerin vardı yalnızlığımla benim aramda
Sonra birden kapılar açılıverdi ardına kadar
Sonra yüzün onun ardından gözlerin dudakların
Sonra her şey çıkıp geldi

Bir korkusuzluk aldı yürüdü çevremizde
Sen çıkardın utancını duvara astın
Ben masanın üstüne kodum kuralları
Her şey işte böyle oldu önce

(1954)

ÖNCELEYİN¹

Önce bir ellerin vardı yalnızlığımla benim aramda
Sonra birden kapılar açıhverdi ardına kadar
Şarabın yanısıra felekte bir Cumartesi
Gözlerin, onun ardından yüzün, dudakların
Sonra herşey çıkıp geldi.

Yeni çizilmiş gözlerinle namuslu, gerçek
Bir korkusuzluk aldı yürüdü çevremizde
Sen çıkardın utacını duvara astın
Ben aldım masanın üstüne koydum kuralları
Herşey işte böyle oldu önce

ŞİİR²

İstanbullar geminin altında
Kadınları sorarsan onlar da öyle
Şişeler de geminin altında, Güzin de
Allahtan beni kimsecikler görmüyor
Canımın istediğini yapıyorum
Çırılçıplak sularda yıkanıyorum, utanıyorum
Güzin utanmak istiyor ama nerde
Nasıl utanacak bu boş şehirde

Güzin utanmak gerektiğini ileri sürüyor
Boyuna ileri sürüyor, gözleri mavi
Güzinciğim ufak bir kadın bir öpüşlük canı var
Hakkın var diyorum utanıyorum
Ama İstanbullar kadınlar deniz yıldızları
Hepsi hepsi geminin altında
Şişeler de orda çuvalın üstünde
Elimle koymuş gibi biliyorum.

(Kaynak, Ağustos 1954)

ADAM

Adam şapkasına rastladı sokakta
Kimbilir kimin şapkası
Adam ne yapıp yapıp hatırladı
Bir kadın hatırladı sonuna kadar beyaz
Bir kadın açtı pencereyi sonuna kadar
Bir kadın kimbilir kimin karısı
Adam ne yapıp yapıp hatırladı.

Yıldızlar kıyamet gibiydi kaldırımlarda
Çünkü biraz evvel yağmur yağmıştı
Adam bulut gibiydi, hatırladı
Adamın ayaklarının altında
Yıldızların yıldız olduğu vardı
Adam yıldızlara basa basa yürüdü
Çünkü biraz önce yağmur yağmıştı.

(1953)

—

1     “Önceleyin” şiirinin Vatan dergisinin 1 Nisan 1955 tarihli 5. sayısında Cemal Süreyya imzasıyla yayımlanan şekli (Ed.N.)
2     Bu şiir, kitabın ilk baskısında yer almıyor (Ed.N.)