Birazoku

Tanrı düşüncesi veya Tanrı, Otto için Kutsal’ın Fikridir. Kutsal’ın Fikri, rasyonel olduğu kadar irrasyonel yönlere de sahiptir. Numinous hisler onun irrasyonel yönünü oluşturur ve Otto’ya göre kutsal, rasyonel ve irrasyonel yönleriyle tamamen a priorikategoridedir. Mutlakiyet, bütünlük ve erdem kavramları a prioriden gelir. Saf akıl, Otto’ya göre üstün gerçekliğe ulaşabilir. Onun, değişik dinleri “Kutsal”ı ayrı ayrı tecrübe eden özel olaylar olarak görmesi ve genel din kavramının evrenselleştirilmesine yönelik çalışmaları dikkat çekicidir.

Tanrı’nın tecrübesinin numinous hislerden ileri geldiğini düşünen Otto, bunu “Titretici ve Büyüleyici Gizem” (Mysterium Tremendum et Fascinans) ideogramıyla ifade etmiştir. Otto’ya göre insan, kendi hayatında bir şekilde çok üstün bir güç ile karşılaşır ve kendi varlığından tamamen farklı olan bir gerçeklikle kuşatıldığını hisseder. Otto, “Kutsal ile karşılaşma” adını verdiği bu durumu, “sır” (mysterium) olarak isimlendirir. Bu, hem “ürpertici” (tremendum) hem de “büyüleyici” (fascinans) bir varlıktır ki Otto, buna, “eşi ve benzeri olmayan” anlamında “tamamen başka” (wholly other) der.

Ön Söz

Dini tecrübenIn konusu, “Kutsal” ya da “İlahî Kudret”tir. Kutsiyet duygusu ve sezgisi, bütün dinlerde ortak yaşantı ve tecrübe olarak yer alır. İnsan çevresindeki dünyayı ve olup bitenleri gözlemlemesi neticesinde kendisi dışında üstün bir gerçekliğin varlığını düşünmeye başlar. Bu belirsiz duygular zamanla bilinçli bir hale dönüşür ve insan yaşayarak, deneyler yaparak dinî bir hayat yaşamaya başlar. Biz bu çalışmamızda Rudolf Otto’nun din, kutsallık ve mistik tecrübe anlayışını ve tecrübe edilen “Kutsal”a yönelik düşüncelerini incelemeye çalıştık. Otto’ya göre insan, daha önce hiç karşılaşmadığı titretici ve aynı zamanda büyüleyici bir “Gerçeklik”le karşılaşır. Onun çok gizemli, huşu verici, güçlü ve oldukça cezb edici varoluşsal özellikleri karşısında kendinden geçer. Otto “Kutsal ile karşılaşma” dediği bu durumu “sır” olarak adlandırır. Çalışmamız, giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde Rudolf Otto’nun hayatını, eserlerini ve onun din felsefesine kaynaklık eden belli başlı düşünürleri ele aldık. Birinci bölümde, din, dinî tecrübe ve kutsal kavramlarını genel hatlarıyla açıklayarak, Otto’nun din anlayışını ve numinous tecrübe diye adlandırdığı Kutsal’ın tecrübesine yönelik düşüncelerini ortaya koymaya çalıştık.

İkinci bölümde ise, numinous tecrübe ile mistik tecrübe ilişkisini ve her iki tecrübe çeşidinin de nihaî hedef olarak gördüğü kurtuluşu ilahî lütuf ve kefaretle ilişkilendirerek incelemeye çalıştık. Ayrıca Otto’nun doğu ve batı mistisizmiyle ilgili görüşlerini tespit etmeye gayret ettik. Konunun mahiyeti ve Otto’nun fikirlerinin tespiti bakımından zor bir çalışma olsa da dinî ve mistik tecrübe araştırmalarına katkı sunabileceği ümidi bize güç verdi. Çalışmamızın ortaya çıkmasında katkı ve destekleri olan hocalarım Prof. Dr. Ruhattin Yazoğlu, Prof. Dr. Tuncay İmamoğlu, Prof. Dr. Muhsin Akbaş, Prof. Dr. Şehmus Demir’e ve her zaman yanımda olan aileme şükranlarımı sunuyorum.

Mehmet Fatih KALIN

Kastamonu/2024

Giriş
Otto’nun Hayatı ve Felsefesinin
Beslendiği Kaynaklar

Karl Louis Rudolf Otto, 25 Eylül 1869’da Protestan bir ailenin çocuğu olarak Almanya’nın Hanover şehri yakınlarındaki Peine’de dünyaya geldi. Babası Wilhelm Otto Peine’de bir fabrika sahibiydi. Otto öğrenimine Peine’de başladı, ancak 12 yaşındayken babasının Hildesheim’de ikinci bir fabrika yapmasıyla buraya taşındılar. Birkaç gün sonra da babası hastalanarak öldü.1 1888’de Erlangen Üniversitesi’nde başladığı teoloji eğitimini Göttingen Üniversite’sinde tamamladı. 1907’de Tübingen Üniversitesi’nde doktorasını tamamladıktan sonra 1914’te Breslaw Üniversitesi’nde sistematik teoloji profesörü oldu. 1917’den 1929’da emekli oluncaya kadar, kariyerine Marburg Üniversitesi’nde devam etti. Amerika ve İngiltere’de de dersler veren ve birkaç yıl Prusya parlamentosu üyeliğinde bulunan Otto, Avrupa, Kuzey Afrika, Mısır, Filistin, Hindistan, Çin ve Japonya’ya seyahatlerde bulundu. Hitler’in devlet başkanı olmasından üç sene sonra 6 Mart 1937’de trajik bir kazada hayatını kaybetti.

…