Birazoku

Para, insanlık için teknolojik buluş kadar önemli

Daha önce İmparatorluk – Britanya’nın Modern Dünyayı Biçimlendirişi adlı kitabı da Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan Niall Ferguson’un yeni kitabı “Paranın Yükselişi”nde, bütün büyük tarihsel olayların arkasında finansal bir sırrın yattığıbelirtiliyor. Ferguson, ayrıca kadim Babil’den günümüz Hong Kong’una, finans kurumunun insanlığın ilerlemesinde teknolojik buluşlar kadar önemli bir etken olduğu gerçeğine de dikkat çekiyor. Kuşağının en önemli Britanyalı tarihçilerinden sayılan Niall Ferguson, en son Newsweek dergisinde yayımlanan “Ortadoğu’nun Bir Sonraki İkilemi” başlıklı yazısında, bölgede yaşanan gelişmeler ele alınırken ilginç tespitlerde bulunmuştu. Ferguson yazısında “Türkiye’nin gücünü göstermesiyle birlikte, yakında yeniden canlanmış bir Osmanlı İmparatorluğu ile karşı karşıya kalınabileceği” yorumu yapmıştı.

İÇİNDEK;LER
Giriş • 7
1. Açgözlü Hayaller • 21
2. İnsanın Köleliği Üzerine • 57
3. Patlayan Balonlar • 99
4. Riskin Geri Dönüşü • 143
5. Ev Gibisi Yok • 185
6. İmparatorluktan Çimerika’ya • 227
Sonsöz: Paranın Düşüşü • 273
Teşekkür • 289
Kullanılan Görsellerin Listesi • 293
Dizin • 295

1
AÇGÖZLÜ HAYALLER

Paranın olmadığı bir dünya düşşleyin. Yüzyılı aşkın süredir sadece komünistler ve anarşistler değil aşırı sağcılar, kökten dinciler ve hippiler de bunun hayalini kurdular. Friedrich Engels ve Karl Marx’a göre para, aile içi bağlar da dahil insanlar arası tüm ilişkilerin yerine “para başını” (cash nexus) koyan kapitalist bir sömürü aracıdır. Marx’ın daha sonra Kapital’de göstermeye çalıştığı gibi para, dürüst çalışmayla elde edilmiş artışın kapitalist sınıfın doymak bilmez birikim arzusunu tatmin etmek için ele geçirilip “somutlaştırılması” sonucu metalaştırılan emektir. Bu gibi görüşler kolay değişmez. 1970 gibi yakın zamanlarda bile Avrupa Komünistleri parasız bir dünyaya özlem duyuyorlardı, tıpkı Büyük Britanya Sosyalist Partisi’nin aylık gazetesi Socialist Standard’da yer alan Ütopyacı seslenişi gibi:

Para hükmünü yitirecek… Altın, Lenin’in istediği gibi umumi tuvaletler yapmak için rezerve edilebilir… Komünist toplumlarda mallara erişim özgür ve ücretsiz olacak. Toplumun örgütlenmesi, temelden itibaren parasız olacak… Çılgıncasına, nevrotik bir biçimde tüketme ve istifleme arzusu yok olacak. Nesneleri biriktirme isteği absürd hale gelecek; artık cebe atılacak para ya da işe alınacak maaşlı kalmayacak… Yeni insanlar kendilerine yaşamaları için gerekli olan ne varsa fazlasıyla veren doğaya güvenip yarın kaygısı olmadan yaşayan avcı-toplayıcı atalarına benzeyecekler…