Birazoku

Önemsiz Şeyler, Susan Glaspell tarafından yazılmış tek perdelik bir oyundur. İlk olarak 8 Ağustos 1916’da Massachusetts, Provincetown’daki Wharf Tiyatrosu’nda Provincetown Oyuncuları tarafından sahnelenmiştir. Bu oyunda Glaspell, karakterlerden biri olan Bayan Hale rolünü üstlenmiştir.

Önemsiz Şeyler, kasaba savcısı, şerif, Bay Hale, Bayan Peters ve Bayan Hale’in Wright ailesinin boş çiftlik evine girmesiyle başlar. Kasaba savcısının isteği üzerine, Bay Hale bir önceki gün evi ziyaret ettiğinde yaşananları anlatır: Bayan Wright’ın tuhaf davrandığını ve kocasını üst katta boynuna bir ip dolanmış halde ölü bulduğunu söyler. Bay Hale, Bayan Wright’a bunu sorduğunda, Bayan Wright’ın, kocası boğulurken derin bir uykuda olduğunu iddia ettiğini belirtir.

Çoğunlukla en önemli feminist piyeslerden biri olarak kabul edilen Önemsiz Şeyler, Glaspell’e Pulitzer Ödülü’nü kazandırmıştır.

*

OYUNCULAR

GEORGE HENDERSON (Bölge Savcısı) 

HENRY PETERS (Serif)

BAYAN PETERS (Şerif’in Karısı)

LEWIS HALE (Civardaki Komşu Bir Çiftçi) 

BAYAN HALE (Lewis Hale’ın Karısı)

 

JOHN WRIGHT’in henüz terk edilmiş çiftlik evinin, darmadağın bırakılmış kasvetli mutfağı lavabonun altında kirli tencereler, kutusuna konmamış bir somun ekmek, masanın üzerinde bir tane elbezi ve daha pek çok yarım kalmış şeylere dair belirtiler vardır. Dışkapı açılır, Şerif beraberinde Bölge Savcısı ve Bay Hale ile girer. Şerif ve Hale orta yaşlı adamlardır; Bölge Savası ise gençtir. Hepsi sıkı giyinmişlerdir ve hiç durmadan sobanın yanına giderler. Peşlerinden iki de kadın girer; ilki Şerif’in kanısı vücudu zayıf ama güçlü, yüzü ince ve sinirlidir. İkincisi ise Bayan Hale; daha kilolu ve genel olarak rahat görünüşlü diye tanımlanabilen cinsten. Fakat içeri girerken rahatsız ve korkmuş görünmektedir. Kadınlar yavaşça yürürler ve kapıya yakın bir yerde dururlar.

BÖLGE SAVCISI: (Ellerini ovalayarak) İşte bu iyi geldi. Şöyle sıcağa doğru yaklaşın, hanımlar.

BAYAN PETERS: (İleri bir adım attıktan sonra) Ben üşümüyorum.

ŞERİF: (Paltosunun düğmelerini açarak ve resmi görevlerinin başlamasını işaret edercesine sobadan uzaklaşarak) Şimdi, Bay Hale, biz

etraftaki eşyaları yerlerinden oynatmadan önce, Bay Henderson’a dün sabah buraya geldiğinizde ne gördüyseniz anlatın.

BÖLGE SAVCISI: Bu arada, yerinden oynayan bir şey var mı? Her şey dün bıraktığınız gibi mi?

ŞERİF: (Etrafına bakınarak) Değişen bir şey yok, her şey aynı yerinde. Dün akşam hava sıcaklığı eksiye düşünce, bu sabah sobayı yaksın diye Frank’i yakacak bir şeyler alması için dışarı göndermiştim böyle önemli bir olayın üzerinde çalışırken, bir de zatürree ile uğ raşmayalım, ama sobadan başka hiçbir şeye dokunmamasını da tembih ettim ve Frank’i tanırsınız.

BÖLGE SAVCISI: Dün birinin burada kalması gerekirdi.

ŞERİF: Haklısınız ama dün gerçekten işlerim başımdan aşkındı, Frank’i de şu çıldıran adam yüzünden Morris Center’a göndermek zo runda kaldım. Omaha’dan bugün geri döneceğinizi biliyordum ama buradaki bütün işlerle tek başıma uğraşmak zorundayım.

BÖLGE SAVCISI: Pekala, Bay Hale, şimdi dün sabah buraya geldiğinizde neler olduğunu anlatın.

HALE: Harry ile birlikte arabaya patates yükleyip, kasabaya doğru yola çıkmıştık. Hareket ettiğimiz yerden hiçbir yere sapmayıp dosdoğru ilerledik. Buraya gelmeye yakın “John Wright’s benimle parti telefonu” abonesi olup olmayacağını sormak için bir göreyim.” dedim. Wright’a bu mevzuyu daha önce açmıştım ama parti telefonlarında insanlar çok fazla boş muhabbetler yapıyor, diyerek beni geçiştirmişti. Tek istediği şey biraz huzur ve biraz da sessizlik kendi rahatına ne kadar düşkün olduğunu bilirsiniz. Harry’e kanısının ne düşündüğü John’un fikirlerini değiştirmede etkili olmayacağını söylüyordum, yine de evle rine gidip, bir de karısının yanında konuşmak istedim.

BÖLGE SAVCISI: Bay Hale, bunları sonraya bırakalım, şimdi sadece eve girdiğinizde ne oldu onu anlatın.

HALE: Ne bir şey görüyor ne de duyuyordum; kapıyı çalmama rağmen içeriden en ufak bir ses dahi gelmedi, saat 8’i geçiyordu herhalde üst kattadırlar diye düşündüm ve kapıya tekrar vurdum. Sanki birisinin “İçeri gir.” dediğini işittim. Bir an emin olamadım, hâlâ da deği lim, neyse işte şu (iki kadının önünde durduklanı kapıyı işaret ederek) kapıyı açtım ve şurada sallanan sandalyede de (sandalyeyi gösterek) Bayan Wright oturuyordu.

(Hepsi birden sallanan sandalyeye bakar.)

BÖLGE SAVCISI: Bayan Wright ne yapıyordu?

HALE: İleri geri sallanıyordu. Elinde de önlüğü vardı, sanki bir çe şit pli yapıyordu.

BÖLGE SAVCISI: Peki, nasıl görünüyordu?

HALE: Şey, tuhaf görünüyordu.

BÖLGE SAVCISI: Tuhaf derken?

HALE: Bitmiş bir hâlde sanki ne yapacağını bilmiyormuş gibi. BÖLGE SAVCISI: Senin geldiğini görünce nasıl davrandı?

HALE: Yani, öyle veya böyle umursadığını düşünmüyorum çünkü çok fazla ilgilenmedi. “Bayan Wright, hava ne kadar da soğuk, değil mi?” dedim. “Öyle mi?” diye cevap verdi ve önlüğünü katlamaya devam etti. Çok şaşırmıştım o an; sobaya doğru gelmemi hatta oturmamı bile istemedi, ama kendisi orada öylece sallanıyordu, bana bakmıyordu bile, sonunda “John’u görmek istiyorum” dedim, o da kahkaha attı muhtemelen siz de kahkaha derdiniz. Harry’nin patates yükü ile dişarıda beklediği aklıma geldi, bu sebepten biraz daha sertçe “John’u göremez miyim?” dedim. “Hayır.” dedi yavan bir sesle. “Evde değil mi?” dedim. “Evet” dedi, “Evde”. Sabrım taşarak “O hâlde neden göremiyormuşum?” diye sordum. “Çünkü öldü.” diye yanıt verdi. “Öldü mü?” dedim, o da gayet sakin bir şekilde başıyla onayladı ve ileri geri sallanmaya devam etti. Ne diyeceğimi şaşırarak “Neden nerede şimdi?” dedim. Yalnızca üst katı işaret etti işte böyle (kendisi de aynı şekilde üst katı gösterir). Aklıma hemen yukarı çıkma fikri geldi; şu kısımdan biraz öteye yürüdüm ve sonra “Neden öldü?” diye sordum. “Boynuna geçirilmiş bir halat yüzünden” dedi ve yine önlüğünü pli yapmaya devam etti. Sonra dışarı çıkıp, Harry’i çağırdım, çünkü yardıma

…