Birazoku

Çoğu kişi ölümden söz etmekten, hatta onun hakkında düşünmekten hoşlanmaz. Hayatın sonluluğunun bilinciyle yaşamak yerine, olabildiğince kısıtsızca yaşamın sevincini duymak daha konforlu bir tercihtir. Zira insani açıdan bakıldığında, ölüm en zorlayıcı tecrübelerden biridir. Özellikle sevilen bir kişinin kaybı geride onulmaz bir boşluk bırakır. Yine de, ölümle baş etmeninin yolları bulunabilir mi? Ölmek bir son mudur? Ölüm anında tam olarak ne olur? Ölen kişi nereye gider? Artık onunla nasıl bir ilişki mümkün olabilir? Biyolojik hayatın ötesinden söz edilebilir mi? Yas nedir, hangi evrelerden oluşur? Ölümle arkadaş olmak mümkün müdür? Ölüm kimi durumlarda kurtuluş olabilir mi? Günümüzde ilaç sanayiinin ölüme karşı yürüttüğü mücadelenin başarılı olma şansı var mı? Ölüm ölürse, hayata ne olur?

Wilhelm Schmid Ölümü Atlatmak’ta ahir zamanlardan beri insanları meşgul eden temel sorulardan birine odaklanıyor. Yazar düşünsel derinlik ve sezgi gücüyle hayatın en kavranamaz gerçeğiyle yüzleşirken, okura onunla baş etmenin inceliklerine dair ipuçları veriyor.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ…………………………………………………………………………………………………………………………….7
BİRİNCİ BÖLÜM
KARIM NEREDE?……………………………………………………………………………………………………..15
İKİNCİ BÖLÜM
ÖLENE KADAR SEVMEK………………………………………………………………………………………23
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAŞAMA SANATI VE ÖLME SANATI……………………………………………………………….33
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖLÜMLE ILIŞKININ EVRELERI …………………………………………………………………………43
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖLÜM SAHIDEN VAR MI?……………………………………………………………………………………53
ALTINCI BÖLÜM
ÖLÜMDEN SONRA HAYAT VAR MI?……………………………………………………………….63
YEDİNCİ BÖLÜM
ÖLÜMÜ ATLATMAK MI, ÖLÜMÜ AŞMAK MI?……………………………………………73
SEKİZİNCİ BÖLÜM
HAYATTAN KURTULUŞ OLARAK ÖLÜM ………………………………………………………81
DOKUZUNCU BÖLÜM
NSANI NE TESELLI EDEBILIR?………………………………………………………………………..91
ONUNCU BÖLÜM
KARIMA BORÇLU OLDUKLARIM………………………………………………………………….103

ÖNSÖZ

Şaşkınlığım muazzamdı. Berlin-Brandenburg (BER) havaalanında güvenlikten geçiyordum. Anahtarı, cüzdanı, kemeri, gömlek ve pantolon ceplerindeki ıvır zıvırı kurallara uygun olarak ayrı bir kaba koymuştum. Dedektör yine de ötüyordu. Güvenlik noktasındaki görevli yanına gelmem için işaret etti ve beni baştan aşağı elle aramaya girişti. Hiçbir şey yoktu. O sırada aklına bir şaka geldi: “Yanınızda kadın mı var?” Yanındaki kadın görevli “Ha? Nasıl sorular soruyorsun sen öyle?” diye çıkıştı ona bunun üzerine. Adam “Erkek ağzı işte!” diye özür diledi. Ben de ona suç ortağımmış gibi gülümsedim.

Bir şey mi sezmişti? Sahiden karıma aslında iki yıl önce çıkmak istediğimiz bu seyahatte bana eşlik etmesi için ısrarla ricada bulunmuştum. İkna edememiştim, hiçbir koşulda uçmak istemiyordu, beyinde metastaz vardı. Bir yıl sonra öldü. Daima beraber olacağımıza dair birbirimize söz vermiştik; “maddenin hangi halinde olursa olsun,” onun dediği gibi. Nerede olursam olayım, enerjetik biçimde hâlâ birbirimize yakın olduğumuzu günbegün hissediyorum.

Güvenlik kontrolünde ağırlık yapan bu muydu? Dedektör, birisi oradan iki kişinin enerjisiyle geçmek istediği için mi ötmüştü?

Ölümle baş edilebilir mi, nasıl olabilir bu? Karım fizikî haliyle artık varolmadığında kendime sorduğum soru buydu. Bir müddet daha hayatta kalacak olanın karşı karşıya kaldığı dolaysız meydan okuma, budur. O zamandan beri bana en fazla yardımı dokunan şey, bu şahane kadının özel enerjisiyle dopdolu olma duygusudur. Sevgimiz öyle büyüktü ki, rahatlıkla ölümden sonra da hayatta kalabilir. Henüz beraber Latince öğrenen genç âşıklarken, şu kadim Omnia vincit amor cümlesi büyülerdi bizi: Aşk her şeyi yener. Yani onu da. Onu mu? Ölüm genellikle kişileştirilir, Almancada erilmiş gibi görünüyor, der Tod; Fransızcada ise dişil, la mort. Oysa söz konusu olan bir Es’tir, bir olgudur o.

Ölümle baş etmenin sevilen bir yöntemi, ondan bahsetmemektir. Artık bir tabu değildir gerçi ölüm, fakat birçokları onu konu etmez. “Kimse onun üzerine konuşmayı sevmez,” diyordu geçende birisi. Artık kendisiyle yüzleşmeyen bir toplumda, ölüm insanın dilinin de tutulmasına yol açar. O zaman hayat, sonunu düşünmemek demek olur. Don’t mention the end (sonundan bahsetme). İnsanların çoğu ölümün bilinciyle yaşamak yerine, olabildiğince kısıtsızca yaşamın sevincini duymak ister. Buna karşı diyecek bir şey yoktur. Ölümden daha önemlisi, onun öncesindeki hayattır. Neşeli, dopdolu, belki de çılgınca hareketli bir hayat sürmek, insan yaşarken, hüzünlü bir hayattan daha iyidir. Ancak arada sırada işin sonundan gelecek bir işaret, insanı gayrete getirmek bakımından iyi olabilir. İşte, biraz olsun yaklaşan ölüm, bunu sağlar. Onun yarattığı şok dalgası, insanın pek konu edilmemesi gereken kendi sonuna dair düşünceleri harekete geçirir. Tanıdığınız bir insan “gidince”, kendiliğinden birtakım sorular belirir: Benim hayatım ne olacak? Bu hayatta daha neler yapabilirim? Peki ya o zaman geldiğinde…? Ölümün tamamen bilincinde olarak, hayatı sevmeyi başarabilir miyim?

İnsanî açıdan bakıldığında ölüm bir felâkettir, kelimenin iki anlamıyla felâket: Korkunç bir şeydir, aynı zamanda her şeyi değiştiren bir korkunç şeydir. Bazılarına iple çektikleri kurtuluşu getirir, onları melankoliden, ağrıdan ve acıdan kurtarır. Bazıları onu, belirsiz veya önceden belirlenmiş bir zamanın arifesindeki doğal bir hadise olarak görürler. Bazıları onu, aslında bertaraf edilmesi gereken kötü bir münasebetsizlik sayarlar. Acaba bir gün, gerçekten ölümle baş etmek mümkün olabilecek mi? Bazı araştırma programları ve ilaç sanayiindeki gelişmeler, onu ileriye atmayı ve nihayetinde tamamen aşmayı hedefliyor. Bu olursa, birçoklarının en derin özlemi olan Son’un sona ermesi arzusu, gerçekleşmiş olacaktır.

Ama bu ihtimalin de ortaya attığı sorular var. Ölüm ölürse, ne olur? O vazgeçilmez midir? O zaman hayat nasıl yenilenir? Bu dünyanın sağladığı takviye eksik kalırsa, öte dünyanın da mı nesli tükenir? Ölümü atlatır ama sıkıntıdan geberirlerse, insanlığın soyu tükenir mi? Hayat, şimdiye dek, bir futbol maçına benzerdi. Tükenen oyuncular oyundan alınır, yerlerine taze güçleriyle oyuna yeni bir itki vermeleri için başka oyuncular sokulurdu. Hayatın rejenerasyonu için hiç kimse bundan daha iyi bir şey keşfedebilmiş değildir. Ölümsüz bir hayatın, evrimin bir çıkmaz sokağı olduğu gerçeğiyle yüz yüze kalabiliriz. Bunun “Darwinist” bir görüş olduğuna dair ithamlar, bu işte idmanlı olan doğayı ırgalamaz. Doğanın bakış açısından, ölüm bir başarı modelidir.

….