Birazoku

Fransız yazar, şair, devrimci ve sürrealizm akımının önemli isimlerinden biri olan André Breton 1938 yılında geldiği Meksika’yı “Dünyanın en sürreal ülkesi” diye tanımlarken Salvador Dali, kısa bir süre kaldığı bu ülke için, “Meksika’ya bir daha gitmemin imkânı yok. Benim resimlerimden daha sürreal olan bir ülkeye tahammül edemem” diyor. Pablo Neruda ise gezmekten büyük keyif aldığım ve çok sevdiğim, benim en güzel coğrafyalarımdan biri olan Meksika’yı şöyle anlatıyor: “Çiçek veren kaktüsleri ve yılanlarıyla Meksika. Çiçek açan, dikenli Meksika. Kupkuru ve fırtınalarla dolu, renkleri, toprakları ve bitkileri olağanüstü Meksika, beni bütün büyüsüyle, ışığıyla sarıverdi… Meksika bir kırmızı ve firuze renkli pelerinler ülkesi. Meksika, çanak ve çömlekler, üzerinde arıların gezdiği meyveler ülkesi.”

Büyük şairlerin biz sıradan insanlar yerine düşünme ve hissetme yetenekleri var. Pablo Neruda yaklaşık 80 yıl önce, benim Meksika’yla ilgili tüm düşünce ve hislerimi çok güzel bir şekilde ifade etmiş. Üstadın sözünün üzerine söz söylemek, kelime israfından başka bir şey değil.

Öte yandan, gezi kitabı yazmak, seyahatin masa başında devam eden halidir. Meksika’yı gezmek de yazmak da benim için tutkulu bir aşk gibiydi. Her ikisinin de bitmesini hiç istemedim.

Fazlı Bulut

İçindekiler

Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Meksika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Meksika Kronolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
México, Saraylar Şehri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Aztekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Meksika’nın İşgali ve Sömürgeleştirilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Zócalo, Anayasa Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Metropolitan Katedrali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Meksika Murelizmi ve Ünlü Murelistler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Diego Rivera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
José Clemente Orozco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
David Alfaro Siqueiros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Milli Saray . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Büyük Tapınak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Zócalo’da Conchero Dansçıları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Sokak Sanatı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Santo Domingo Kilisesi ve Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Chile en Nogada Yemeği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Madero Caddesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Iturbide Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
San Francisco Kilisesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Çinili Ev . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Latin Amerika Kulesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Osmanlı Saat Kulesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Güzel Sanatlar Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Alameda Parkı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Postane Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Mariachi Müziği, Garibaldi Meydanı ve Tekila Müzesi . . . . . . . . . . 112
Reforma Caddesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
El Caballito, Küçük At Heykeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Christopher Columbus Anıtı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Kayıp İnsanlar ve Iguala Olayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Cuauhtémoc Anıtı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Bağımsızlık Anıtı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Avcı Diana Çeşmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Işık Kulesi Anıtı veya Yolsuzluk Anıtı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Chapultepec Parkı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Meksika-Amerika Savaşı ve Kahraman Çocuklar Anıtı . . . . . . . . . . . 145
Chapultepec Kalesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Ulusal Antropoloji Müzesi ve Aztek Güneş Taşı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Coyoacán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Frida Kahlo, Renklerin ve Acıların Tanrıçası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Lev Troçki, Sürekli Devrimci Sürekli Mülteci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Havana Café, Hasta Siempre Commandante… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Üç Kültür Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Tlatelolco Kalıntıları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Santiago Kilisesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Tlatelolco Katliamı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
Guadalupe Bakiresi ve Bazilikası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Meksika Devrimi, Devrim Anıtı ve Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Xochimilco, Çiçekli Tarlalar Ülkesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
Teotihuacán, Tanrıların Doğduğu Yer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Tula, Tolteklerin Başkenti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
Dolores Hidalgo, Ulusal Bağımsızlığın Beşiği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Miguel Hidalgo ve Meksika Bağımsızlık Savaşı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
José Alfredo Jiménez, Meksika’nın Orhan Babası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Guanajuato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Guanajuato Bazilikası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Juárez Tiyatrosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Alhóndiga de Granaditas, Tahıl Ambarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Cantina, Bir Meksika Klasiği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Mumya Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Ölüler Günü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Öpücük Sokağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Diğer Yerler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Morelia, Pembe Şehir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Valilik Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
José María Morelos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Şehir Merkezi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Morelos’un Doğduğu Ev . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Morelos Evi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Eski Adalet Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Michoacano Bölge Müzesi ve San Nicolás Üniversitesi . . . . . . 282
Gül Bahçesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Güller Konservatuvarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
Quinceañera, Kızların Çocukluktan Genç Kadınlığa Geçişi . . . . . 287
Su Kemeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Guadalupe Kilisesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Aşk Sokağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
Tarasca’lılar Çeşmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
Guadalajara, Batının İncisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Valilik Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Jalisco’lu Ünlü İnsanlar Anıtı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
Degollado Tiyatrosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Mariachi Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Hospicio Cabañas, Bir Sevgi ve Şefkat Yuvası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
Aziz Juan de Dios Pazarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
Tekila, Meksika İksiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
Los Mochis ve El Chepe Tren Yolculuğu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
Meksika’nın Kanayan Yarası, Uyuşturucu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
El Chepe Tren Yolculuğu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Chihuahua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Pancho Villa, Meksika Devrimi’nin Haylaz ve Haşarı Kahramanı 351
Valilik Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
La Antigua Paz Cantina’sı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
Juárez Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Chihuahua Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
Veracruz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Veracruz’da Yılbaşı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
Sahil Bulvarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Lázaro Cárdenas, Meksika Devrimi’nin Son Devrimcisi . . . . . . . . . 377
San Juan de Ulúa Kalesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
Gran Café de la Parroquia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
Tlacotalpan, Gökkuşağı Renkli Şehir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Puebla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
Palafoxiana Kütüphanesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
Amparo Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
El Parián, El Sanatları Çarşısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
Devrim Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
Kuklalar Evi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Puebla’ya Özgü Üç Özel ve Güzel Şey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
Mole Poblano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
China Poblana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
Talavera Çiniciliği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
5 Mayıs Zaferi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
Üç Kral Günü Kutlaması ve Puebla Belediye Başkanı . . . . . . . . . . . . . 427
Cholula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
Büyük Cholula Piramidi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
Deva Bakiresi Kilisesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
Bereket Dansı ve Uçan Dansçılar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
Cuernavaca, Ebedi Bahar Şehri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
Şehir Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
Cortés Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
Borda Bahçesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
Robert Brady Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
Chinelo Dansı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
Emiliano Zapata, Toprak ve Özgürlük . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
Xochicalco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
Oaxaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
Şehir Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
Valilik Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
Benito Juárez, Meksika’nın Yeniden Kurtuluşu ve Kuruluşu . . . 488
Guelaguetza Dansı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
Santo Domingo Kilisesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
Oaxaca Kültürleri Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
Etnobotanik Bahçe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505
Rufino Tamayo Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
Pazarlar, Mole ve Çikolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
Monte Albán, Bulut İnsanlarının Şehri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
Alebrije, Sıra Dışı Yaratıklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
Nihayet Çekirge Yiyorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
Santiago Apóstol Manastırı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
Çömlekçilik Sanatı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
Dünyanın En Büyük Ağacı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526
Cenaze Evini Ziyaret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
Tlacolula Pazarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
Pulque, Tanrıların İçkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
Oaxaca’dan Gözlemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
Zapatistlerin Seçim Mitingi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 540
San Cristóbal de las Casas, Bulutların İçindeki Yer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
Adım Adım San Cristóbal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544
Maya Tıp Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
Lacandón Yerlilerine Adanmış İki Hayat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
Zapatist İsyan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
Dünyada Benzeri Olmayan Bir Kilise, San Juan Bautista . . . . . . . . 568
Palenque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575
Mayalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
Antik Palenque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
Yaxchilán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
Bonampak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
Campeche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601
Şehir Merkezi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602
Surlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606
San Miguel Kalesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608
Campeche Karnavalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610
Edzná . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614
Mérida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619
Katedral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620
Valilik Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Belediye Sarayı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
Montejo Evi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626
Toná Sanatı ve Sergisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
Şehirden Kısa Notlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
Maya Müzesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
Montejo Bulvarı ve Anavatan Anıtı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
Uxmal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
Kabah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644
Mérida Festivali ve Karnavalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646
Hacienda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650
Cenote, Yucatán’ın Su Kaynağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652
Chichén Itzá, Su Büyücülerinin Şehri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654
Kukulcán Piramidi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Top Oyunu Sahası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
Tzompantli, Kurukafa Platformu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660
Kutsal Cenote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
Savaşçılar Tapınağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
Gözlemevi ve Yüksek Rahip Tapınağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
Cancún . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665
Tulum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668
Kadınlar Adası ve Karnaval Fotoğrafçılığım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671
Yeniden México ve Murel Hazineleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675
Bir Meksika Klasiği, Deprem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680
Okuma Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681

Önsöz

Latin Amerika’nın en büyük ülkelerinden biri olan Meksika, uzun tarihi, kolonyal şehirleri, zengin kültürü, pek çok uygarlıktan miras kalmış antik kalıntıları, karnavalları, biyoçeşitliliği, sahilleri, plajları, değişik iklim özellikleri, yemekleri, kaktüsleri, çölleri ve sıcağıyla çok güzel ve cazip bir ülke. İnsanları sıcak, samimi, içten ve misafirperver. Hem Kuzey hem de Güney Amerika’da Meksika kadar tarihi, kültürel ve ekolojik zenginliğe ve çeşitliliğe sahip bir başka ülke yok. UNESCO tarafından Dünya Mirası sayılan yerler bakımından Meksika Amerika kıtalarında birinci, dünya ölçeğinde ise yedinci sırada. Büyük şair Turgut Uyar “Geyikli Gece” adlı şiirinde, “Üç güvercin görsek Meksika geliyordu aklımıza” diyor. Meksika’ya gitme fikrini zihnimde yeterince olgunlaştırdıktan sonra gördüğüm tüm kuşlar aklıma Meksika’yı getirdi. 2017 sonu ve 2018 başında, toplam 50 gün süren ilk seyahatimi gerçekleştirdim.

Meksika’yı gördükten sonra tek seyahatle yetinmem mümkün değildi. Üstelik görmek isteyip de göremediğim birkaç yer kalmıştı. Gerek bazı yerleri daha ayrıntılı gezebilmek gerekse ilk seyahatimde gidemediğim bazı yerlere gitmek için 2019 sonu ve 2020 başında 32 gün süren ikinci Meksika seyahatimi yaptım. Toplamda 82 gün süren iki seyahatim sırasında; otobüsle 11.610, trenle 673, feribotla 146, uçakla 2.609 km olmak üzere toplam 15.038 km yol yaptım. Araçla yaptığım yol dışında, akıllı telefonumun ölçümüne göre; 1.495.556 adımda 816 km yürüdüm ve tamamına yakını piramitler olmak üzere, 738 kat merdiven çıkıp indim. Ancak Meksika’nın tamamını gezdiğimi söylemem mümkün değil. Zaten Meksika’nın tamamını gezmek için Pablo Neruda’nın deyimiyle, sekiz ayaklı deniz ejderhası olmak gerek. Bu seyahatler sırasında eski-yeni 20 şehre gittim. Gittiğim yerlerle ve insanlarıyla ilgili pek çok hikâye okudum, dinledim ve öğrendim. Her yerin, her şeyin ve herkesin kendine özgü bir hikâyesi vardı. Bu kitapta büyük bir keyifle öğrendiğim bu hikâyeleri, kendi gözlem, düşünce ve duygularımla birleştirerek anlatmaya çalıştım. Gezi kitabı yazmak, seyahatin masa başında devam eden halidir. Meksika’yı gezmek de yazmak da benim için tutkulu bir aşk gibiydi. Her ikisinin de bitmesini hiç istemedim. Seyahat esnasında yardım istediğim herkes elinden geldiğince yardımcı oldu. Gerek bu isimsiz amigo ve amigalara, gerekse hem gezme hem de yazma aşamasında önemli yardım ve desteklerini gördüğüm Meksikalı dostlarım, Ana Maria Sanchez’e, Renée Salas’a, Claudia Contreras’a ve Mario Chaparro Altamirano’ya çok teşekkür ederim. Muchos muchos gracias.

Meksika

Meksika, Kuzey Amerika’nın güneyinde yer alan 1.972.550 km2 yüzölçümüne sahip bir Latin Amerika ülkesi. Ülkenin komşuları kuzeyde Amerika Birleşik Devletleri, güneydoğuda Guatemala ve Belize. Meksika’nın hem Atlantik hem de Pasifik Okyanusu’na kıyısı var. Ülkenin tam ismi Meksika Birleşik Devletleri. İspanyolcası, Estados Unidos Mexicanos. Bu, çok da yaygın kullanılan bir isim değil. Ülke herkes tarafından sadece Meksika olarak biliniyor ve anılıyor. Nahuatl dilinde Meksika (México), Azteklerin yönetici ahalisinin ismi olan “Mexica”dan geliyor. Aztekler Mexica’lılar olarak da anılıyor. Nahuatl Azteklerin konuştuğu dil. Bugün de Orta Meksika’nın çeşitli bölgelerinde, çok yaygın olmasa da Nahuatl dilini konuşan yerliler yaşıyor. Öte yandan Mexica kelimesinin “Ay’ın merkezi” anlamına geldiğini söyleyenler de var. Bunlara göre kelime, Azteklerin başkenti Tenochtitlán’ın Ay’a göre konumunu ifade ediyor. Meksika 1521 yılında, Hernán Cortés önderliğindeki İspanyollar tarafından işgal edilip sömürgeleştirilmiş.

Bu dönemde ülke “Yeni İspanya” yani Nueva España olarak anılıyor. Tam 300 yıl İspanyolların işgalinde kalan ülke, 1821 yılında bağımsızlığını kazanmış. Bağımsızlıktan sonraki 100 yıl içinde sayısız askeri darbe, pek çok iç savaş, birkaç savaş, işgal ve devrim yaşayan Meksika, nihayet 1920’de istikrarı yakalamış ve bu tarihten sonra ülke her anlamda zapturapt altına alınmış. Ülke, bağımsızlıktan sonra pek çok askeri darbeye sahne olmuş. 1950-60-70’li yıllarda Latin Amerika ülkelerinde sürekli askeri darbe olurken, Meksika’da en son askeri darbe 1920 yılında yaşanmış. 1929 yılında kurulan ve daha sonra iki defa isim değiştiren bugünkü Kurumsal Devrimci Parti, 2000 yılına kadar aralıksız 71 yıl iktidarda kalmış. Bu yönüyle de dünyada Sovyetler Birliği ve Çin Komünist Partilerinden sonra en uzun süre iktidarda kalan üçüncü parti unvanına sahip. 2000 yılında, ilk defa, muhafazakâr Milli Hareket Partisi (Partido Acción Nacional-PAN) adayı ve Coca-Cola’nın Meksika müdürü Vincente Fox başkanlığı kazanıp Kurumsal Devrimci Parti’nin egemenliğine son vermiş. Meksikalılar Vincente Fox için “İyi bir adaydı, ama kötü bir başkan oldu” diyorlar. Meksika, 31 eyalet ve özel statülü başkent México’dan oluşan federal bir devlet. Ülke çok güçlü bir başkanlık sistemiyle yönetiliyor. Sistemde Senato ve Temsilciler Meclisi’nden oluşan ikili meclis sistemi var.

Ama her şeye ve herkese tam ve mutlak bir şekilde hâkim olan kişi başkan. Perulu Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar Mario Vargas Llosa, Meksika’nın yönetim sistemini “mükemmel diktatörlük” olarak tanımlıyor. Öte yandan bir dönem Meksika’da yaşayan Pablo Neruda ise ülkenin “en diktatörce yönetilen demokrasi ülkesi” olduğunu söylüyor. Yanlış anlaşılmasın; Pablo Neruda bu ifadeyi tenkit etmek için değil, takdir etmek için kullanıyor. İspanyollar Meksika’yı işgal ettikten sonra tüm kurumlarıyla ülkeye girip sömürgeleştirme sürecini bir an önce tamamlamaya çalışmışlardı. Meksika’nın sömürgeleştirilmesi sürecinin en önemli ve en güçlü birkaç aktöründen biri de Katolik Kilisesi’ydi. İşgalden sonra Katolik Kilisesi hemen Meksika’ya gidip bin bir zulümle, istisnai olarak da iyilikle, yerli halkı kendi geleneksel inançlarından vazgeçirip Hıristiyanlığa döndürmüş. Ancak bunu katıksız bir şekilde gerçekleştirememiş. Yerli halklar geleneksel inançlarının pek çok unsurunu benimsedikleri Katolikliğin içine ustaca yerleştirmişler. Bugün Meksikalıların yüzde 83’ü Katolik, yüzde 7’si Protestan, yüzde 2’si diğer Hıristiyan mezheplerden, yüzde 5’i ateist, yüzde 3’ü ise diğer dinlere inanıyor. Bu yapısıyla Meksika Brezilya’dan sonra dünyada en fazla Katolik’in yaşadığı ikinci ülke.

Meksika’nın nüfusu yaklaşık 130 milyon civarında. Başkent México yaklaşık 20 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık şehirlerinden biri. Meksika’nın işgalinden sonra İspanya’dan buraya pek çok insan gelir. Bu insanlar kendi kültürlerinin, dinlerinin, dillerinin, hayat tarzlarının yanı sıra hastalıklarını da getirirler. İşgalden sonraki 75-80 yıllık sürede yerli halkın yüzde 90-95’i İspanyolların getirdiği hastalıklardan dolayı ölür. Zaman içinde İspanyollarla yerliler karşılıklı evlenmeler yoluyla birbirine karışır ve bu karışma sonucunda Mestizo denilen yeni bir ırk ortaya çıkar. Zaten Mestizo kelimesi de “karışık, karışım” anlamına geliyor. Meksika hükümeti etnik kökene dayalı istatistiki bilgi toplamıyor. Etnik kökenlerin de sorulduğu son nüfus sayımı 1921 yılında yapıldığından ülkenin etnik yapısı bazı veriler esas alınarak tahmin ediliyor. Yapılan tahminlere göre, ülke nüfusunun yüzde 15-20’si yerlilerden, yaklaşık yüzde 5-10’u Avrupa kökenlilerden, yüzde 2’si Afrika kökenli siyahlardan, kalan kısmı ise Mestizolardan oluşuyor.

Son zamanlarda Mestizo ifadesi etnik kavram olmaktan çıkarılıp, ülke insanlarının ortak kültür ve hayat tarzını ifade eden bir kavrama dönüştürülmeye çalışılıyor. Başta devrim sonrasının ünlü Milli Eğitim Bakanı José Vasconcelos olmak üzere bazı düşünürler, İspanyol işgali sonrası oluşan yeni etnik grubu “kozmik ırk” (la raza cósmica) olarak da tanımlıyorlar. Söylenenlere göre Meksika’nın resmi dili yok. Ancak ülkenin dili İspanyolca. Meksika dünyada İspanyolca konuşulan en kalabalık ülke. Öte yandan federal hükümet ülkede 68 dil grubundan 364 dili resmi olarak tanıyor. Sanırım fiili olarak konuşulan dil sayısı daha fazla. Arkadaşım Ana Maria, “Meksika’nın Hindistan ve Çin’den sonra dünyada en fazla dilin konuşulduğu üçüncü ülke olduğunu” söyledi. Meksikalılar yiyip içmeyi, çalıp söyleyip dans etmeyi seven insanlar. Bu nedenle Meksika’da gerek ülke çapında gerekse en küçük yerleşim birimi itibariyle sayısız karnaval var. Bu karnavallarda ahali gayet içten ve coşkulu bir şekilde eğleniyor. Nobel Ödüllü Meksikalı şair Octavio Paz, “Bizim tek lüksümüz fiestalardır” deyip fiestaları, sessiz, suskun, küskün, hüzünlü ve ziyadesiyle yalnız Meksikalının kendisini dışarı atarak, tanrısı, ülkesi, dost ve arkadaşlarıyla diyalog kurma imkânı olarak tanımlıyor. Meksika ekonomik olarak da dünyanın önemli ülkelerinde biri. 2021 verilerine göre Meksika dünyanın en büyük 15. ekonomisi ve kişi başına düşen milli gelir 8.500-9.000 ABD Doları civarında. Ülke ekonomisi, tek ürüne veya tek madene bağlı değil. Başta hizmet sektörü olmak üzere, sanayi ve tarım, alt sektörleriyle birlikte, ülke ekonomisini oluşturuyor. Meksika dünyanın en büyük altıncı petrol üreticisi.

Ülke ihracatı içindeki petrolün payının 1980 yılında yüzde 61,6’dan 2020 yılında yüzde 7,3’e inmesi ülke ekonomisinin gelişip çeşitlendiğinin önemli bir göstergesi. Meksika’nın elektronik ürün üretimi alanında dünyanın altıncı ülkesi olduğunu öğrendiğimde açıkçası şaşırmıştım. Ülke, 1994 yılından itibaren Meksika, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada arasında oluşturulan NAFTA (Kuzey Amerika Serbest Ticaret Antlaşması) üyesi. Gelir yapısıyla üst orta gelir seviyesine sahip ülke olarak kabul ediliyor. Tahminlere göre 2050 yılında Meksika dünyanın en büyük 5 ila 7. ekonomisi olacak. Ancak bütün bunlara rağmen ülkenin geliri çok adaletsiz paylaşılıyor. Nüfusun en zengin yüzde 10’luk kısmının milli gelirden aldığı pay nüfusun en fakir yüzde 10’luk kısmının aldığı paydan 30 kat fazla. OECD verilerine göre bugün Meksika nüfusunun yüzde 21,5’i yoksulluk sınırının altında bir gelirle yaşıyor.

Fransız yazar, şair, devrimci ve sürrealizm akımının önemli isimlerinden biri olan André Breton 1938 yılında geldiği Meksika için, “Dünyanın en sürreal ülkesi” diyor. Salvador Dali kısa bir süre ziyaret ettiği ülke için düşüncelerini şu şekilde ifade ediyor: “Meksika’ya bir daha gitmemin imkânı yok. Benim resimlerimden daha sürreal olan bir ülkeye tahammül edemem.” Pablo Neruda ise gezmekten büyük keyif aldığım ve çok sevdiğim, benim en güzel coğrafyalarımdan biri olan Meksika’yı şu şekilde anlatıyor:

Çiçek veren kaktüsleri ve yılanlarıyla Meksika. Çiçek açan, dikenli Meksika. Kupkuru ve fırtınalarla dolu, renkleri, toprakları ve bitkileri olağanüstü Meksika, beni bütün büyüsüyle, ışığıyla sarıverdi… Meksika bir kırmızı ve firuze renkli pelerinler ülkesi. Meksika, çanak ve çömlekler, üzerinde arıların gezdiği meyveler ülkesi. Çelik mavisi, sarı dikenli tropik bitkilerin yetiştiği gözün alabildiğine uzanan topraklar ülkesi Meksika.

Büyük şairlerin biz sıradan insanlar yerine düşünme ve hissetme yetenekleri var. Pablo Neruda yaklaşık 80 yıl önce, benim Meksika’yla ilgili tüm düşünce ve hislerimi çok güzel ifade etmiş. Üstadın sözünün üzerine söz söylemek, kelime israfından başka bir şey değil.

…