Birazoku

Siyahların uğradığı ırkçı baskılara karşı düşüncelerinden vazgeçmeyen ve ırkçılığın düşmanı olan Malcolm X, yaşamının son yıllarında, politik, anti-kapitalist bir evrimi gerçekleştirmek üzere titiz bir şekilde tasarlanmış hızlı bir politikanın içine girmiştir. Bu süreç 21 Şubat 1965’de merhametsiz bir şekilde öldürülmesiyle kısa sürmüştür.

Bu kitapta, yer alan konular, sadece Malcolm X den biraz daha konuşma aktarmaktan ibaret olmayıp aynı zamanda, yaşamının son haftasında halka hitaben yaptığı son iki konuşmayı içermektedir. Ayrıca Aralık 1984’de radyoda yaptığı konuşmalara yer verilmiştir. Bunlar Malcolm X’in ışık saçarak rahatça ifade ettiği düşüncelerini evrimden geçirdiğini göstermekte ve aynı zamanda o yıl Orta Doğu ve Afrika’ya Temmuzdan Kasıma kadar kapsamlı bir gezide edindiği deneyimleri içermektedir.

İçindekiler

YAYINEVİNİN ÖNSÖZÜ 7

Önsöz   7

Kronoloji             22

Birinci Bölüm

1963: İKİ ÜNİVERSİTE KONUŞMASI         23

MICHIGAN EYALET ÜNİVERSİTESİ (23 Ocak 1963)

Yirmi Milyon Siyah İnsan Politik, Ekonomik ve

Zihinsel Bir Hapishanede             27

Entenasyonel Zenci Düşüncesi 49

CALIFORNIA ÜNİVERSİTESİ (11 Ekim 1963)

İç Savaştan Bu Yana Amerika’nın En Ciddi Krizi   63

İkinci Bölüm

2 ARALIK 1964 RÖPORTAJLARI   87

LES CRANE RÖPORTAJI (2 Aralık 1964)

Kendimizi Korumak için Her Ne Gerekiyorsa      91

BERNICE BAS S RÖPORTAJI (27 Aralık 1964)

İnsanlarımız Afrika’yla Bütünleşiyor        99

Üçüncü Bölüm

MALCOLM X’in YAŞAMININ SON HAFTASINDA YAPMIŞ OLDUĞU İKİ KONUŞMA             117

AUDUBON DANS SALONU

NEW YORK CITY 05 Şubat 1965)

Dünya Çapında Bir Devrim Oluyor           121

CORN HILL METODİST KİLİSESİ. ROCHESTER. NEW YORK (16 Şubat 1965)

Sadece Amerika’nın Değil Tüm Dünyanın Problemi         163

Fotoğraflar                                        117

Yayınevinin Önsözü

Siyahların uğradığı ırkçı baskılara karşı düşüncelerinden vazgeçmeyen ve ırkçılığın düşmanı olan Malcolm X, yaşamının son yıllarında, politik, anti-emperyalist ve anti-kapitalist bir evrimi-gerçekleştirmek üzere titiz bir şekilde tasarlanmış hızlı bir politikanın içine girmiştir. Bu süreç, 21 Şubat 1965’de merhametsiz bir şekilde öldürülmesiyle kısa sürmüştür.

Pathfinder’in listesinde, Fidel Castro, Emesto Che Guevara, Maurice Bishop, Nelson Mandela, Thomas Sankara ve Carlos Fonseca’nın yanı sıra, Malcolm X’in çalışmalarında yer alan politik evriminin yazıları ve konuşmaları da bulunmaktadır. Bu liderlerin her biri kendilerine özgü çizdikleri yol uğruna enternasyonalist görüş açılarını ve devrimci faaliyetlerini genişletmede milli özgürlük mücadelesi için yoğun bir kavga vermişlerdir. Böyle yapmakla da milyonlarca işçi ve çiftçinin dünyasını değiştirmişlerdir.

Bu, İkinci Dünya Savaşından bu yana dünyada meydana gelen evrimin açık bir örneğini göstermektedir. Böylece Malcolm X, Birleşik Devletler’deki bir grubun temsilcisi olarak işçi sınıfında bu örneğin doğmasına neden olmuştur.

Malcolm X’in fikir ve faaliyetlerinin önemi dünya çapındaki bu devrime öncülük ederek bunun yenilenmesine sebep olmuştur. Pathfınder, onun yaymış olduğu görüşlerinin yeraldığı yazılarını ve konuşmalarını yayınlamak üzere öncelikle öldürüldüğü tarih olan Şubat 1965’lere uzanmıştır. Bu çabalarının sonucunda, Malcolm X’den iki konuşma (1965), Malcolm X genç insanlara konuşuyor (1965), Malcolm X Konuşuyor (1965), Malcolm X Afro-Amerikan Tarihinde (1967), Ne pahasına Olursa Olsun-Ne Gerekiyorsa: Konuşmalar, Röportajlar ve Malcolm X’den Bir Mektup (1970) ve en son İspanyolca olarak Habla Malcolm X (1984) yayınlanmıştır. Malcolm’un yazılarının ve konuşmalarının yayınlandığı bu eserler bu güne kadar geniş çapta tüketilmiştir.

Dr. Bruce Perry, 1990 yılında basım programına alman Malcolm X’in biyografisini yazarken, Pathfinder, onun yoğun çabaları sonucunda bulduğu bazı konuşma ve röportajları basmak üzere kendisine başvurmasından memnunluk duymaktadır. (Bruce Perry’nin bu kitaptaki önsözünde anlattığı çabalardan). Bu parçalardan bazıları, James 67 X Shabazz’dan temin edilen band kayıtlarından kopye edilerek elde edilmiştir. Shabazz, Malcolm X’le beraber Müslüman Camisi ve Afro-Amerikan Birliği Organizasyonu’nun ortak öncüsüydü.

Bu yeni materyallerin içinde gizlenen şeylerin meydana çıkarılması şaşırtıcı ve Malcolm X tarafından siyasi olarak miras bırakılmış değerde şeyler değildi. Tıpkı diğer büyük modern devrimciler gibi. Malcolm, geniş bir platform sergileyerek değişik düşüncelerini mümkün olduğunca kamuya anlatmaya gayret ederek devrimci olarak rol alan ve düşünen kişilerle işbirliği yapmıştır. Malcolm X’in görüşleri bahsetmiş olduğumuz kolleksiyonlarda incelenebilir.

Bu kitapta yer alan yeni konular, sadece Malcolm X’den “biraz daha konuşma” aktarmaktan ibaret olmayıp aynı zamanda, yaşamının son haftasında halka hitaben yapmış olduğu son iki konuşmayı da içermektedir. Bunlardan biri 15 Şubat’ta Harlem’de, Afro-Amerikan Birliği Organizasyonu; diğeri ise ertesi gün Rochester, New York’ta yapılan bir toplantıdır. Diğer iki önemli konu ise Aralık 1964’de yapılan radyo röportajlardır. Bunlar, Malcolm X’in ışık saçarak rahatça ifade ettiği düşüncelerini evrimden geçirdiğini göstermekte ve aynı zamanda o yıl Orta Doğu ve Afrika’ya Temmuz’dan Kasım’a kadar kapsamlı bir gezide edindiği deneyimleri içermektedir.

Geniş kapsamlı sonuçlara dayanarak 1964 Mart’ında İslâm hareketinden ayrıldığını kamuya açıklaması hakkında bir şeyler (öğrenmek) bilmek, Malcolm X’in yaşamının son aylarındaki politik perspektifini anlamayı daha da kolaylaştırmaktadır. 1963’den önce ve sonra yapmış olduğu konuşmalarda, bu değişiklikler aydınlatılarak ilk kez bu kitapta basılmıştır. Malcolm X’in ölümünün son günlerine kadar koruduğu bazı görüşlerini 1963 konuşmalarında kuvvetli bir şekilde görebilirsiniz. Bunlar, ırk ayrımcı Jim

Crow’a karşı değişmez muhalefeti; siyah insanların Afrika kökeninden hareketle gurur duyması; kendisinden “Amerikalı” ya da Birleşik Devletler hükümetinden ve silahlı kuvvetlerden “bizim” hükümetimiz ve “bizim’’ silahlı kuvvetlerimiz olarak bahsetmeyi reddetmesi; olaylara “uluslararası şartlarda” bakılmasının önemini vurgulaması; Demokratik ve Cumhuriyetçi partileri, ırkçı, emperyalist baskıcı olarak tanıması; ırkçı teröre karşı meşru müdafaa hakkını ve gerekli yerlerde meşru müdafaa için silahlanmayı savunması; milli özgürlük mücadelesi için Amerikadakilerin, Afrika ve Asya ile bütünleşmesini öngörmesi; baskıcı ve sömürücülerin iyi kalpliliğiyle adaletin sağlanabileceği hayalini kabul etmemesidir.

1963 konuşmaları, 1964 röportajları ve 1965 konuşmaları birbiriyle bağlantılı olarak okunduğunda; öldürülmesinden önceki aylarda politik görüşünün önemli değişikliklere uğradığı görülmektedir. Ve okuyucu Malcolm X’in politik evrimi hakkındaki soruların cevabını daha geniş kapsamlı olarak öğrenecektir.

1. İrkçı baskıcılar kimlerdir: Malcolm X, bu görüşünü 1963’de şöyle açıklamıştır; dünyadaki “siyah, kahverengi, kızıl ve sarı” insanlar “ortak bir baskıcısı, ortak bir sömüreni vardır—Avrupalı’lar” Böylece tüm beyazları aynı kategoriye koymuştu. Ancak 16 Şubat 1965, Rochcster konuşmasında değişik bir görüşü sergilemekteydi: “Biz bir adamı, derisinin rengiyle yargılamayız. Sizi beyaz olduğunuz için yargılamıyoruz, sizi siyah olduğunuz için yargılamıyoruz, sizi kahverengi olduğunuz için yargılamıyoruz. Sizi yaptığınız ve uyguladığınız şeyler için yargılıyoruz… insanlara beyaz olduklarından dolayı karşı değiliz. Biz ırkçılığı uygulayanlara karşıyız. Sizin, rengi sizden farklı olduğu için insanları bombalamanıza karşıyız” diyordu.

2- Anti-emperyalizm: Son aylarında, Malcolm X açık bir şekilde “ırkçılık uygulayanlar” ve “sahip oldukları renklerinden dolayı insanların bombalanması” hakkında konuşmaya başlamıştır.

27 Aralık 1964 radyo röportajında Malcolm X, Birleşmiş Milletler’de bulunan temsilcilerin “Birleşik Devletler’i açık bir şekilde suçlamalarına” olduğu kadar Avrupa sömürge güçlerinin “ırkçılık uygulayan emperyalist bir güç olması”na da değinmekteydi. 15 Şubat 1965 Harlem konuşmasında bu temayı genişleterek, şöyle söylüyordu: “Dünya çapında bir devrim oluyor. Neye karşı ayaklanılıyor? Güç yapısına… Amerika’nın çıkarı, Fransa’nın çıkarı, İngiltere’nin çıkarı, Belçika’nın çıkarı, Avrupa’nın çıkarı… Bu yapı, bugüne kadar dünyaya hükmetti.”

3. Enternasyonalizm ve Siyahların Özgürlüğü: Malcolm X’in görüşlerindeki evrim onu, siyahların özgürlüğünde yeni politik bir sonuca itmiştir. Rochester konuşmasında, son bir kaç aydır içinde bulunduğu durumu özetlemektedir.

“Siyah insanların özgürlüğü için yola çıkan ve içinde Amerika’nın da yer aldığı herhangi bir hareket tamamen başarısızlıkla sonuçlanmaya mahkumdur. Böylece atmamız gereken ilk adım, Afro-Amerikan Birliği Organizasyonu’na girmemizdir. Bu, bir programla gelecek ve şikayetlerimizi uluslararası arenaya taşıyacak, dünyaya bunun artık bir Zenci sorunu, bir Amerikan sorunu olmadığını, bunun bir insanlık sorunu olduğunu gösterecektir. Bir insanlık sorunu… Ve bu, tüm insanlığı temelden tehdit eden bir sorundur.” demekteydi.

(Malcolm X’in siyah ve beyazlar arasındaki evlilikler konusundaki görüşleri de başka bir manzara sergilemektedir. Şubat 1965 röportajında Malcolm X’in konuşmalarında (sayfa 197) şöyle anlatmaktaydı: “Beyaz olsun, siyah olsun, kahverengi ya da kızıl olsun, her insanın, insan olduğuna inanıyorum. İnsani bir şekilde aile kurmakla ilgileniyorsanız, artık ırk ayrımı ya da sadece Siyahlar arasında evlilik söz konusu olamaz. Bu bir insanın diğer bir insanla evlenmesi ya da bir insanın diğer bir insanla yaşaması ile aynı şeydir. Her ne kadar böyle bir konumun-hakkın savunulması Siyah insanın üstüne yıkılmışsa da bu böyle olmamalıdır; çünkü beyaz adam, ırkların ayrı sosyal gruplarda birleştirilmesine düşmanca karşıdır, çünkü o, siyahlarla evlenilmesine karşıdır.”

4.    Politik faaliyet; Rochester konuşmasında Malcolm X, İslam hareketinden ayrılanları anlatmaktadır. “Bizler, siyah insanların haklan için savaşabilmek üzere bazı programlar isteyen hareketin gerçek eylemcileriydik.” Harekette “hiç bir zaman politikada yer almamıza izin verilmediğinden, politik olarak bir vakumun içindeydik. Bizler dini bir vakumun içindeydik; politik bir vakumun içindeydik. Her tür faaliyetten, hatta savaş verdiğimiz dünyaya karşı tavır almaktan bile alıkonulmuştuk. Hepimiz, bir çeşit dini-politik karışım olmuştuk. Hiç bir şeyle ilgilenmeyen ama bir tarafta dikilerek herşeye hüküm veren bir hareket haline gelmiştik. Faaliyet göstermediğimizden hiç bir şeyi düzeltemiyorduk” diye anlatıyordu.

“Aynı zamanda da hareketin doğası, faaliyet isteyen siyah insanların maruz kaldığı kötülüklere karşı bir şeyler yapmak isteyen eylemcileri, cezbediyordu” diyordu.

5.    Yurttaşlık hakları mücadelesi: Malcolm X’in, yurttaşlık hakları hareketinin çalışmalarına karşı politik yaklaşımının değişmesi, on yıl süren sıkı ve kanlı bir mücadele verildikten ve Jim Crow’un ırk ayrımcı sistemi 1960 ortalarında yıkıldıktan sonra olmuştur. Ekim 1963 konuşmasında oldukça alaylı terimler kullanarak bu faaliyetlere değiniyordu. Örneğin, Ağustos 1963’te yaptığı bir konuşmasında Birleşik Devletler’in başkentinde 100.000 insanın katıldığı…