Birazoku

Libidonuzun karbon ayak izi nedir? Bu son derece özgün kitapta Dominic Pettman, insan arzusu ve ekolojik krizin karşılıklı etki ve sonuçlarını inceliyor. Pettman’ın anlatısı basit ama şaşırtıcı bir gözleme dayanıyor: Dünya nüfusu arasında libidonun azalması, insan cinsel dürtüsünün kaybı, dünya çapında çevrenin tahribatını yakından takip ediyor. Antroposen’in ortaya çıkışı erosun azalmasına, cinsel haz ile insan üremesi arasındaki bağın zayıflamasına ve dolayısıyla potansiyel olarak insan neslinin tükenmesine yol açmaktadır. Birbirimizle anlamlı bir şekilde ilgilenme kapasitemizin yerini huzursuz, teknolojik olarak geliştirilmiş bir zombi dürtüsü alıyor. Zamanımızın çevresel krizi aynı zamanda ve eş zamanlı olarak insan üremesinin ve kişiler arası yakınlığın da krizidir. Freud’un ‘libidinal ekonomi’ dediği şey libidinal ekolojiye dönüşmüştür. Georges Bataille’dan Donna Haraway’e kadar çok çeşitli düşünürlerin çalışmalarından yararlanan Pettman, bu gelişmeyi eko-cinsellik, poliamori ve diğer ‘libidonun yeşillenmesi’ vakalarına yönelik yeni kültürel ilgiyle ilişkilendirerek libidonun zirvesinin sonuçlarını araştırıyor.

“Peak Libido, yirmi birinci yüzyılın cinsel ekonomileri hakkında düşünmek için Petrol Zirvesi (Peak Oil) metaforunu kullanmaktan daha fazlasını yapıyor; bedensel erotik tutumlar, geç de olsa “ekoloji” olarak adlandırdığımız şeyi tüketmemiz, çıkarmamız, dönüştürmemiz ve yok etmemizle ayrılmaz bir şekilde iç içe geçmiş durumda. Azalan arzuya dair incelikli bir teoriyi cinsel metaların kültürel analizleriyle birleştiren Pettman’ın yirmi birinci yüzyıl yaşamının arzu hallerine dair anlatısı anlaşılır, okunabilir, eğlenceli, özgün ve düşündürücü.” Claire Colebrook, Pennsylvania Eyalet Üniversitesi ”

Zamanın tekniği sayesinde içimizde

yaşamaya devam eden Bernard Stiegler için.

İçindekiler

Önsöz: Libidinal Ekoloji

Giriş: Bu Sevişen Fani

Bölüm 1: Kuir Tabiatı Pembe Diş ve Pençeler

Bölüm 2: Kimin Libidosu? Aşkın Doğal Felsefesini Araştırmak 

Bölüm 3: Seni Bir Falanstere Götürelim veya

Fourier Bize Limonata Yapmayı Hâlâ Nasıl Öğretebilir

Kapanış: Seks ve Sürdürülebilirlik

Sonsöz: Idiokrasinin Ortasında Cinsel Teması Aramak

Kaynakça

Önsöz 

Libidinal Ekoloji

Libidonuzun karbon ayak izi ne?1 Böyle bir soru sizi hemen libido yani arzularınız, dürtülerimiz, güdülerimiz ve sözüm ona “cinselliğimizle” özdeşleşmiş tüm duygularve çevre arasındaki ilişkiyle yüzleşmeye zorluyor. Bugün bu iki kavram -ve gerçek dünyadaki etkilerisayısız şekillerde birbirine sarmalanmış durumda. Hem bireysel hem de kolektif anlamda libidomuz ve doğal dünya birbirlerini karşılıklı olarak etkiliyorlar. Soruyu hedef gözetmeden soracak olursak: Libido beraberinde bir karbon ayak izi getiriyor mu? Eğer öyleyse boyutunu nasıl ölçebiliriz? Sonuçlarından nasıl sorumlu olabiliriz? Kişisel arzularımızın çevresel “etkisi” nedir? İklim değişimlerinin hızını bir şekilde artırıyor olabilirler mi? Tam tersi, iklim değişikliği –ya da daha genel bir ifadeyle çevresel vahameterotizm algımızı etkiliyor mu? Eğer öyleyse, hangi yollarla ve ne tür kurgularla?

Farklı derecelerde olsa da hepimiz cinsel dürtülerimizin bir şekilde ekonomi ile bağlantılı olduğunun bilincindeyiz. Nihayetinde reklamlar arzu uyandırmada ve sonrasında bu arzuları belli ürün, marka, hizmet veya paraya çevrilebilir deneyimlere yönlendirmekte önemli bir faktördür. Hepimizin bildiği gibi seks satar. Çalışırız çünkü bu dünyada varlığımızı sürdürmemiz gerekir. Ancak işgücü fazlasını üretirken bir gözümüz erişilemez olandadır: cinsel tatmin, erotik entrikalar, bedensel doyum ve benzeri şeyler. Freud hem psişenin farklı seviyeleri arasında hem de psişe ve dünya arasında farklı erotik alışveriş yöntemleri için özel bir terim kullanmıştır: Libidinal ekonomi. Kaba olduğunu herkesin kabul edeceği bu terim, düzenli olarak her gün pazarlık konusu olan alışveriş, tasarruf ve harcamanın psikososyal türleri ile ilintilidir. Örneğin, sizi mutlu edeceği ya da psikolojik açıdan bir şekilde daha doygun hissettireceği umuduyla bir kişiye ya da projeye yaptığınız herhangi bir duygusal yatırım, geniş kapsamlı libidinal ekonomiye yaptığınız katkının bir örneğidir. Teorik konuşmak gerekirse, kaçamak bir öpücük bile genel muhasebede dikkate alınır. Mikroekonominin ve makroekonominin istekler, ihtiyaçlar, umutlar, arzular ve benzeri faktörlere bağımlı olduğu düşünülürse yeterince dikkat harcayarak geçmişini incelediğimiz takdirde, tüm ekonomilerin erotik bir bileşeni olduğunu rahatlıkla iddia edebiliriz. (Tabii bazen de uzun vadeli kâr payı sadece uzun vadeli kâr payıdır.) Böyle olduğu halde, erotik hayatlarımızın veya tutkularımızın çevre ile nasıl iç içe geçtiğinin çok da farkında değiliz. Erotikleştirilmiş bir ekolojinin varlığı ve sonuçlarını henüz enine boyuna düşünmedik. Bu kitabın amacı özetle budur. Aynı anda hem Freud’un kavramsal bakış açısını genişletmek ve yeniden test etmek hem de günümüzde “Antroposen” olarak adlandırılan dönemi veya insanın çevre üzerindeki ölçülebilir ve hızla artan etkisini daha iyi kavramak. Bu kavram, yani libidinal ekoloji, aslında benim erotik bir Yeşil Yeni Düzen için (Eros’un bizatihi sekse indirgenmediği ama yaşamın tüm duygusal ve entelektüel zevklerini içine alan) önerdiğim kavramdır.

Örneğin 2013 yılında, medyada dünya çapında bir bestseller olan Fifty Shades of Grey’in* kültürel bir yapıt olarak artık bıkkınlık verdiği şeklinde ifadeler yer almaya başladı. O zamana kadar kitap sadece İngiltere’de 5.3 milyon satmıştı, ki öyküyü temel alan film o dönemde henüz çekilmemişti. Bu kitapların büyük bir kısmı nihayetinde hayır kurumlarının raflarına kadar düştü. Maalesef bu mağazalar bu kitapları yeniden satamadı ya da geri dönüştüremedi. Telegraph gazetesinde o dönemde yer aldığı üzere: Ülkede E. L. James’in erotik romanının istenmeyen kopyalarından oluşan bir yığın söz konusuydu ve bu da okurların “kadınlar için erotik roman” üçlemesinden bıktığını düşündürüyordu. Ancak en dikkat çekici olan şu gerçekti: Kitaplar yapıştırma amaçlı kullanılan tutkal yüzünden geri dönüştürülemiyordu. Üretim sürecinde verilen yanlış bir karar, genç bir kolej öğrencisinin kendi rızasıyla aşağılanmasına ithaf olunmuş, aslinda uygun şekilde geri dönüştürülebilir bu malzemelerin toprakta çözünemez hale gelmesiyle sonuçlanmıştı. Kısacası, Grinin Elli Tonu ekolojik bir felaketti. “Kadınlar için porno”, yani (büyük ihtimalle) canları sıkılmış ev kadınlarının kolektif libidosu ile daha da beter edilmiş ekolojik bir felaket (Sadece bu hacimli demografik grubu kapsıyor olmasına rağmen).

Bu olay, erotik arzularımızın çevresel yıkımı hızlandırdığı muhtemelen sonsuz vaka listesinde sadece bir örnektir. Fenomene yönelik kültürel ya da felsefi bir sorgulayıcı bakış açısıyla, libido ve ekoloji arasındaki ilişkiye temas etmek, karmaşık sorularla dolu bir Pandora’nın Kutusu’nu hemen aralayacaktır. Çoğunlukla olduğu gibi, terminolojiyle ve takiben durumu açıklamak için seçilmiş tanımlarla birlikte komplikasyonlar baş gösterir. Freud’un artık ciddiye alınmadığı ama modern dünyaya her türlü esrarengiz yolla musallat olmaya devam ettiği bir çağda “libidodan” bahsetmek ne anlama gelir? Farz edelim ki, kavrama başlangıç olarak bir meşruiyet tanıdık; libido hangi dereceye kadar erotizm veya cinselliğin doğrudan bir işaretidir?

Bu kadar insanın yapmayı tercih ettiği gibi, bu iki terim arasında bir ayrım yapmak faydalı mıdır? Her durumda, ne tür deneyim, hareket ve etkileşimler libidinal sayılır ve hangileri sayılmaz? Dahası, yaptığımız her şeyin dünyada bir şekilde yansıması olduğu düşünüldüğünde -gezegenin diğer ucunda kanatlarını çırparak bir fırtına yaratan meşhur kelebek gibibelli davranış tiplerinin ya da varoluş biçimlerinin ekolojik anlamda diğer şeylerden daha önemli olduğunu kabul etmek anlamlı mıdır?

Takip eden sayfalarda bu sorular hem açıkça hem de üstü kapalı olarak ele alınacaktır çünkü amacım öncelikle “libidinal ekoloji” gibi bir terimin mevcut an için anlamını açıklamak, sonrasında da hem gelecekte hem de gelecek için nasıl faydalı bir şekilde konuşlandırılabileceğini göstermektir.

Giriş

Bu Sevişen Fani

Çin’in bilinmeyen bir köşesinde, akıllı telefonlara, ıvır zıvır aletlere ve yeşil teknolojiye olan açlığımızın yarattığı zehirli, kâbus gibi bir göl saklı. Gazeteci ve roman yazarı Tim Maughan, BBC için yazdığı ve endüstriyel yan ürünlerin İç Moğolistan’ın Bautou şehrindeki çevresel etkisi üzerine uyarı niteliğindeki raporda bu ifadelere yer veriyor. “Benim durduğum yerden bakıldığında” şeklinde devam ediyor.

….