Birazoku

İngiliz filozof Samuel Alexander’ın bu kitabı, John Locke’un hayatı ve felsefesine giriş yapmaktadır. Locke’un etik, siyaset ve din felsefesi yanında, bilgi teorisini sade ve anlaşılır bir dille sunmaktadır.

Zihin boş bir levha mıdır? Birincil ve ikincil nitelikler ne anlama gelir? İyi ve kötünün, haz ve acı ile bağlantısı nedir? Sivil toplum, hükümet ve dinî kurumların sınırlarını nasıl çizmeliyiz? Vahyi akıl karşısında nasıl konumlandırmalıyız?

Entelektüel bir biyografi niteliğinde olan bu kısa giriş, aynı zamanda Locke’un, Descartes, Berkeley, Hume ve Kant felsefeleriyle kesişim noktalarına da değinmektedir.

İÇİNDEKİLER

Önsöz Yerine 11
Birinci Bölüm
Yaşamı 13
İkinci Bölüm
Felsefesi 32
Üçüncü Bölüm
Deneme Üzerine Gözlemler 54
Dördüncü Bölüm
Etik 68
Beşinci Bölüm
Siyaset Felsefesi 73
Altıncı Bölüm
Din Felsefesi 80
Dizin 88

Önsöz Yerine

Prof. Campbell Fraser’ın Locke hakkındaki kitaplarına (özellikle de Deneme’nin kendisi tarafından hazırlanmış basımındaki girişe) ve Bay H. R. Fox Bourne’un çok değerli Life of John Locke’una (Londra, 1876) borcumu ifade etmek isterim. Son bölümlerde Sidgwick’in History of Ethics’inden, Stephen’ın History of English Thought in the Eighteenth Century’sinden ve Prof. Ch. Bastide’in John Locke: ses Théories Politiques’inden (Paris, 1906) yardım aldım. Yerinde pek çok önerisi için de Prof. G. F. Stout’a minnettarım.

Samuel Alexander

Birinci Bölüm

Yaşamı

İngiliz edebiyat ve bilim tarihinde sık karşılaşıldığı üzere, Locke’un yaşamı da dünya ve toplum işleriyle çok meşgul bir bilginin yaşamıdır. Düşünmeye olan doğal yeteneği ve zayıf bünyesi, onu akademik bir inziva yaşamına yöneltmiştir; ticaretteki yeteneği ve pratik becerileri ise ona siyasette bir ağırlık kazandırmış, önüne kabul etmeye mecbur kaldığı çok önemli devlet görevleri sermiştir. Bilginlere özgü yalnızlığını toplumsal nüfuzla birleştirmiştir. Son yıllarında bir süreliğine ticaret müdürü olarak yüksek bir makamı işgal etmiştir; Shaftesbury’nin güvenilir danışmanı olarak da tüm yaşamı boyunca, önce III. William’ın, ardından da Somers ve Charles Montague’nun başa geçmesi için uğraşan fırkanın işlerinin arka planındaki kişi olmuştur. Her zaman seçkin çevrelerin içinden biri olarak bilinmesine rağmen, bir yazar olarak şöhreti ömrünün son on beş yılına sıkışmıştır. Shaftesbury’nin ailesi içinde yalnızca birkaç yıl ve sonrasında da ancak gerektikçe yapmasına rağmen, kendine meslek olarak daha yoğun bir iş olan hekimliği seçmiştir. Aslında bir fikir adamı nasıl yaşarsa öyle yaşamıştır; kendi dönemindeki Boyle, Sydenham ve Newton gibi bilim adamlarıyla yakın ilişki için…