Birazoku

Arabanızla büyük ve kalabalık bir şehrin sokaklarında seyahat ettiğinizi, daha önce hiç gitmediğiniz bir adresi bulmaya çalıştığınızı, ancak kavşaklarda ve dönemeçlerde hiç levha bulunmadığı düşünün.
Aradığınız adresi bulmak için kim bilir kaç kez yanlış yola girer, kaç kez kaza atlatırsınız.
Doğru ve kabul edilebilir davranışları öğrenmeye çalışan çocuklar için de durum aynıdır.
Koyduğunuz sınırlar yol gösteren levhalar gibidir. Sınırlar, sanıldığı gibi, çocukların haklarını kısıtlamak, onlara baskı uygulamak değildir.
Sınırlar, çocuklara korundukları, güvende oldukları ve değer verildikleri duygusu kazandırır.
Aile içi kurallara uymalarını, işbirliği yapmalarını, otoriteye saygı duymalarını sağlar.
Sorumluluk kazandırır.
Sınırlar, onaylanan davranışları tanımlayan, çocuğa hatalı davranışlarını düzeltme fırsatı veren eğitici ve öğretici bir etkiye sahiptir.
Bu kitap çocuklara nasıl doğru sınırlar koyacağınızı, bağırmadan, sinirlenmeden, ceza vermeden nasıl söz geçireceğinizi anlatmaya çalışacaktır.

önsöz
ÇOCUK EĞİTİMİNDE davranışlar sözlerden daha etkilidir. Çocuklar anne babalarının söylediklerini gerçekten kastedip kastetmediklerini tost etmek için sağır dinleme yapar, duydukları halde duymamış gibi, onaylamadığınız davranışlarını sürdürürler. Eğer anne baba söylenmeye devam eder, ama bir icraatta bulunmazsa; çocuklar söylenenlerin göz ardı edilebilecek boş sözler olduğunu öğrenir.
Daha önce defalarca annelerinin konuştuğunu, nasihat ettiğini, bağırdığını, boş tehditler savurduğunu; ama bir icraatta bulunmadığını deneyerek öğrenmişlerdir.
Çocuklar sınırları zorlamak ve söyleneni yapmamak için tiyatro yapar, sizi de sahneye çekip oyuna getirmek İsterler.
Çarşıda, pazarda ve alışveriş merkezlerinde, kısacası kalabalık yerlerde istedikleri şeyi elde etmek için ünce ister, sonra yalvarır, arkasından ağlar; bu da işe yaramazsa kendilerini yerlere atıp bağırırlar. Çevredeki İnsanlar neler olup bittiğini anlamak İçin yerde yatan çocuğa bakarlar. Anne baba yabancı bakışlardan rahatsız olur, çocuğu susturmak için istediği şeyi alacaklarını söyleyip teslim olurlar. Çocuk, oyununu başarıyla oynamanın, anne babayı sahneye çekmenin ve istediğini yaptırmanın zevkine varır.
Bazı anne babalar “biz baskı ve maddi sıkıntı içinde büyüdük, çocuklarımız baskı ve maddi sıkıntı yaşamasın” düşüncesiyle çocukların davranışlarına sınır koymaktan kaçınır her isteklerini yerine getirmeye çalışırlar. Böyle yapmakla ruh sağlıkları yerinde, mutlu çocuklar yetiştireceklerini sanırlar. Ancak sonucun hiç de böyle olmadığını, çocukların kural tanımaz, tatminsiz, şımarık ve saygısız yetiştiğini görüp şaşırırlar.
Arabanızla büyük ve kalabalık bir şehrin sokaklarında seyahat ettiğinizi, daha Önce hiç gitmediğiniz bir adresi bulmaya çalıştığınızı, ancak kavşaklarda ve dönemeçlerde hiç levha bulunmadığı düşünün. Aradığınız adresi bulmak için kim bilir kaç kez yanlış yola girer, kaç kez kaza atlatırsınız.
Doğru ve kabul edilebilir davranışları öğrenmeye çalışan çocuklar için de durum aynıdır.
Koyduğunuz sınırlar yol gösteren levhalar gibidir. Sınırlar, sanıldığı gibi, çocukların haklarını kısıtlamak, onlara baskı uygulamak değildir.
Sınırlar, çocuklara korundukları, güvende oldukları ve değer verildikleri duygusu kazandırır. Aile içi kurallara uymalarını, işbirliği yapmalarını, otoriteye saygı duymalarını sağlar. Sorumluluk kazandırır. Sınırlat, onaylanan davranışları tanımlayan, çocuğa hatalı davranışlarım düzeltme fırsatı veren eğitici ve öğretici bir etkiye sahiptir.
Bu kitap sizlere çocuklara nasıl doğru sınırlar koyacağınızı, onlara bağırmadan, sinirlenmeden, ceza vermeden nasıl söz geçireceğinizi anlatmaya çalışacaktır.

Çocuk eğitiminde disiplinin ölçüsü ve sınırları

ÇOCUĞUMUZ kendisine ve çevresine zarar verecek hatalı bir davranışta bulunduğu, bize karşı saygısızlık yaptığı, verdiği sözü yerine getirmediği veya görevini ihmal ettiği zaman anne baba olarak onun bu davranışını onaylamadığımızı belli ederiz. Anne baba olarak bu bizim sorumluluğumuz ve hakkımızdır. Ancak burada önemli olan ve üzerinde durmamız gereken şey, çocuğun olumsuz davranışını onaylamadığımızı gösterirken kullandığımız araçlardır. Kimi anne babalar onaylamadıkları bir söz ve davranışı durdurmak için ceza yolunu seçer. Ceza, en hafifiyle, sözle aşağılamadır. Ancak çocuğun davranışı bazen anne ve babayı o kadar kızdırır ki; aşağılayıcı ve suçlayıcı sözler yetmez; buna fiziki ceza yani dayak da eşlik eder. Anne babaların büyük çoğunluğu cezanın caydırıcı bir etkisi olduğuna inanıyor. Çünkü onların anne ve babalan da onlar küçükken onaylanmayan davranışları ceza ile düzeltmeye çalışıyorlardı.
Peki, bir çocuk ceza aldıktan sonra, cezaya sebep olan olumsuz davranışı terk ediyor mu? Belki geçici olarak evet, ama kalıcı olarak hayır. Ceza vermeye alışık olan anne babalar burada itiraz edecek, “ceza vermeden çocuklarımızın olumsuz davranışlarını nasıl önleyeceğiz?” diyeceklerdir. Bizim karşı olduğumuz ceza, onur kırıcı, aşağılayıcı, ruhsal ve fiziksel yönden inciten, sebep sonuç ilişkisine dayanmayan, içerisinde sevgi olmayan cezadır. Aslında çocuk için incitici olan cezanın kendisi değildir; ceza sırasında anne babanın takındığı saldırgan tutum ve kullandığı aşağılayıcı sözlerdir.

OLAY 1: Üç yaşındaki küçük kızını evin kedisini kuyruğundan tutmuş çekiştirirken gören bir anne, çocuğun üzerine yürüse. “Bu yaptığından utanmalısın, zavallı kedinin canını acıtmaya hakkın yok!” diye bağırsa. Kedinin kuyruğunu çocuğun elinden kurtarsa ve “canın acısın…