Birazoku

Ludovico Ariosto (1474-1533): Ünlü İtalyan şair. Hukuk öğrenimi görmüş, kalabalık ailesine bakmak için Ferrara dukalarının yanında çalışmak zorunda kalmıştır. Çağdaşı Machiavelli gibi Hümanizma-Rönesans’ın temelini oluşturan yazarlardan biri olan Ariosto şiirin yanı sıra komedya, hiciv gibi türlerde de eserler vermiştir. Kendisine ölümsüz bir ün kazandıran ve gelmiş geçmiş en büyük şairler arasında anılmasını sağlayan eseri Çılgın Orlando üzerinde neredeyse 30 yıl çalışmıştır. Şair manzum şövalye hikâyelerini ve Şarlman’ın Hristiyanlığı yayma çabasını temel aldığı eserinde ince bir alaycılıkla derin bir insan sevgisini iç içe işler. Yayımlanmasının hemen ardından büyük bir başarı kazanan Çılgın Orlando sadece İtalya’da 154 baskı yapmış, hemen hemen bütün Avrupa dillerine çevrilmiştir. Hasan Âli Yücel Klasikler Dizisi’nde üç cilt halinde yayımlanacak olan Çılgın Orlando, İtalyanca aslından ve manzum olarak dilimize ilk kez çevrildi. Elinizdeki kitap bu büyük eserin ikinci cildidir.

18.Kanto

1

Yüce Efendimiz,1 her davranışınızı

mantığımla övdüm sürekli ve öveceğim de

kaba, sert biçemimle ve yanlış

yaparak alıp götürmüş olsam da ününüzden 

büyük ölçüde. Ne ki bir erdeminiz beni diğerlerinden 

daha çok çekti, kalbimle ve dilimle yücelttiğim: 

seve seve herkesi dinliyorsunuz fırsat tanıyıp, 

ama her söze de kolay kolay kulak asmıyorsunuz.

2

Eleştirilen birini savunurken bir ya da birden fazla 

gerekçe öne sürdüğünüzü duyuyorum: kişi 

gelip kendi gerekçelerini sıralamadığı sürece 

bir kulağınızı tıkıyorsunuz söylenenlere; insanları 

yargılamadan önce gelirsiniz hep yüz yüze ve haklı 

nedenlerini dinlemek istersiniz birinin

aleyhine karar vermeden önce günler, aylar, dahası 

yıllarca -tanık oldum buna- hükmünüzü vermezsiniz.

3

Norandino sizin gibi biri olsaydı eğer 

Grifone’ye yaptığını yapmazdı: sağduyunuz 

her koşulda sizi değerli ve onurlu kıldı; 

Norandino ise iyi ününe bir kara çaldı ki

ziftten beter. Onun yüzünden insanlar öldü,

öfke ve hiddetten deliye dönen Grifone, kılıcının 

hem ucuyla hem de keskin tarafıyla on kez indirdi

ve serdi yere yük arabasının yanı başındaki otuz kişiyi.

4

Sağ kalanlar korkudan oradan oraya, meydanlara 

sokaklara kaçtılar; kente girmeye

çalışanlarsa daha kapının ardına geçemeden 

birbirlerinin üzerine yığılıp kaldılar. Grifone 

konuşmuyor, tehdit savurmuyordu, ne ki

merhametten yoksun yüreğiyle, kılıcını uyuşuk 

halk arasında sağa sola sallıyor ve karşı karşıya kaldığı 

aşağılanmanın acısını en ağır biçimde çıkarıyordu.

5

Tabana kuvvet kaçanlardan kimileri,

ki arkadaşlarına bakmayıp kendi canının 

derdine düşmüş olanlardı; kapıya

ilk ulaşan kişiler olarak asma köprüyü

kaldırmışlardı. Kimileriyse kentin dört bir yanında

bağrış çağırışlarla gürültü patırtı çıkartarak, 

korkudan ağlaya sızlaya, yüzleri sapsari,

bir daha arkalarına bakmadan kaçıp gitmişlerdi.

6

Gözüpek Grifone köprü yükseldiği anda 

yakaladı onlardan ikisini, köprüyü kaldırmak 

neden olmuştu ölümlerine; birinin beynini dağıttı, 

bir değirmen taşına vurarak kafasını; diğerini 

göğsünden tutar tutmaz fırlattı bir mızrak gibi, 

duvarların ötesindeki kentin ortasına: Şam halkı, 

bir adamın havadan uçarak geldiğini görünce, 

ölümün soğukluğunu duyumsadı iliklerinde.

 

7

Çoğu, bu mağrur şövalyenin büyük bir hamleyle 

duvarların üzerinden atlayarak kente gireceğinden 

korkuyordu; Şam’a bir sultan saldırsaydı, 

bu kadar karışıklık yaşanmazdı:

bir silah alışverişi ki bitmiyordu, insanlar kaçıyor, 

minarelerden ezan sesleri yükseliyordu;

trompet ve davulların birbirine karışan sesleri 

dünyayı sağır ediyor, gökyüzünde yankılanıyordu.

8

Ama orada neler olup bittiğine dair öykümü 

bir başka kantoya bırakmak istiyorum. İmparator 

Carlo’yu izlemekte yarar var, Rodomonte ile 

karşı karşıya gelmek için koşturarak geldi. 

Halkını öldürüyordu o hain adam.

Daha önce de söylemiştim o büyük Danimarkalı 

ve Namo, Oliviero, Avino, Avolio, Ottone

ve Berlinghiero eşlik etmekteydi imparatora.

9

Acımasız Morisko’nun göğsünü kuşatan ejderha derisi, 

pullu zırhı korudu onu, bu güçlü sekiz savaşçının 

aynı anda var güçleriyle fırlattıkları sekiz mızrak 

darbesinden. Kaptanın teknesini rotasına sokması gibi: 

hani kuzeybatı rüzgârının arttığını görür de yelkenleri 

indirmek için halatları gevşetir ya; Rodomonte de öyle, 

bir dağı yıkacak darbeler almasına karşın öylesine çevik 

ve atak fırladı ki yerinden, kaldı ayakta, yıkılmadı.

10

Guido, Raniero, Ricardo, Salamone, 

hain Galeone, sadık Turpino, Angioliero, 

Angiolino, Ughetto, Ivone, San Michele 

yaylasından gelen Marco ve Matteo

 

….