Birazoku

Halikarnas Balıkçısı, Arşipel’i, onun çevrelediği kara parçalarını, doğal ve insan yapısı bütün güzelliklerini ve insanını tanıdı, kucakladı ve sevdi. Arşipel’de sunulan; kuşaklardan kuşaklara geçen, değişen, defalarca unutulan ve defalarca yeniden yaratılan / hatırlanan bütün güzelliklerdir.

İ Ç İ N D E K İ L E R
Halikarnas Balıkçısı (yaşamöyküsü) ……………………………………………………………………………….. 7
“Balıkçı” ve “Arşipel” ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 9
38 Yıl Önce Kutlanan “50. Sanat Yılı” ve “Balıkçı Haftası” ………… 11
Cavit Yamaç’ın “Halikarnas Balıkçısı” Yazısı …………………………………………………. 13
Ömer Vefa’nın “Balıkçı Haftası” Yazısı ……………………………………………………………………. 23
Yedi Canlı Elif Kız ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 25
Güzellik, Gülüş ve Sevgi Tanrıçası Afrodit ………………………………………………………. 28
Denizin Altındaki Kayık Demirleri ………………………………………………………………………………. 39
Kroisos ve Solon …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44
Uygar Dünyayı Uğraştıran Yeni Kazı ve Buluşlar …………………………………… 50
Beycesultan Kazıları: Dört Bin Yıllık Meyhane …………………………………………. 55
Eski Yunanistan’da Fuhuş …………………………………………………………………………………………………………….. 59
Artemis ve Apollon’un Doğum Yeri Ortigia …………………………………………………… 63
Akdeniz, Ege ve Arşipel ………………………………………………………………………………………………………………….. 68
“Lucius” Altın Eşek ………………………………………………………………………………………………………………………………… 73
Batı Anadolu Beş Bin Yıl ModaMerkezi Olmuştur ………………………………78
Anadolu’nun Büyük Kadın Amirali
Halikarnassoslu Artemisiya ………………………………………………………………………………………. 82
Dolar’ın Kökeni ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 86
Bir Ayetteki Tanrılar …………………………………………………………………………………………………………………………….. 90
Ayetteki Menat ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 96
Eski Yunanistan’da Kölelik ……………………………………………………………………………………………………… 103
İnsan Kurbanı …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 109
Klasik Dönemde Gılam (Gılman) Sevgisi ……………………………………………………….. 115
Etrüsklerin Kan Grubu ………………………………………………………………………………………………………………… 121
Dünya Çapında ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 127
Neşideler Neşidesi (Şiirler Şiiri) ……………………………………………………………………………………. 130
Troyalı Helen Filmi ……………………………………………………………………………………………………………………………. 142
Türkler Batı Dünyasını İki Kez Mahvolmaktan
Kurtarmışlardır ………………………………………………………………………………………………………………………… 146
Anadolu’da Tarihten Önce Kadın ……………………………………………………………………………….. 152
Tarihten Önce Ege Kadını ………………………………………………………………………………………………………. 156
Anadolu Kadını Roma Zamanında ……………………………………………………………………………. 159
Eski Anadolu Kadınları –Eski Mısır’la İlişki– …………………………………………. 163
Farmakos (Dinsel İnsan Öldürülümü) ………………………………………………………………… 167
431 Ephesos Konsülünün Türklere Etkisi ………………………………………………………. 171
Atların Evcilleştirilmesi ………………………………………………………………………………………………………………. 174
İzmir Nasıl Kuruldu? ………………………………………………………………………………………………………………………. 177
İzmir’in Plajları ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 181
Resimler ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 185

“BALIKÇI” ve “ARŞİPEL”

Balıkçı Baba için ödünsüz ve çıkar gözetmeyen çalışmalarımı bilenlerin sıkça söyledikleri söz: “Adam’ın ölüsüne yılda bir kitap yazdırıyorsun!..” Balıkçı, 13 Ekim 1973’te bu dünyadan göçtü. Okuduğunuz “Önsöz”ün altındaki tarih: 13 Ekim 1992. Hesapça, Balıkçı’sız geçirdiğimiz dünya yıllarının yirmincisine giriyoruz bugün. Lütfen bir de, elinizdeki kitabın “Bütün Eserleri” dizisindeki numarasına bakınız: “20” (Yirmi). Balıkçı dostu dostlarım haksız mı? Yaşayanların çoğunun yılda bir kitap okumadığı, okuyamadığı günümüz Türkiyesinde; Balıkçı’mızın bu dünyamızda olmadığı 20 yılda, okura aynı sayıda kitap sunuldu… Bunları övünmek ya da kimilerine eleştiri yöneltmek için yazmıyorum. Balıkçı’nın bir sözü hep güç veriyor bana: “Ölsem, ölüm bana galebe çalmamış olacak, çünki Şadan var…”

“Arşipel” ve Öyküsü

Bilenler bilir; Balıkçı’nın gazete, dergi köşelerinde kalmış yazılarından her yeni kitap kotarışımın öyküsü, bir kitap olabilir. Gelelim, Arşipel’in öyküsüne… Balıkçı’nın, bodrum kata indirilmiş birkaç çuval kesiğinin, ıslanarak işe yaramaz hale geldiği bir gerçek. Ayrıca, Dalgıçlar’ın önsözünde belirttiğim, “Balıkçı’nın bana bıraktığı paha biçilmez evrak arasında”, çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanmış yazıların kesikleri de vardı. Ancak bunların çoğu eksik, yırtık ve tarihsizdi. Bazılarının yayımlandığı gazete ya da dergiler belirsizdi…

Bunları, daha fazla aşınmasınlar diye kartonlara yapıştırıp, fotokopilerini çektirerek tape ediyordum. Fırsat buldukça, Milli Kütüphane (İzmir) belgeliğinde keşif araştırmaları yaparak, bulduğum Balıkçı yazılarını not ediyordum. Bu arada, gerçek Balıkçı severlerden, dostum Argun Ataoğuz, Milli Kütüphane’deki gazete koleksiyonlarında Balıkçı yazısı avına çıktı. Unutulmasın; yaklaşık yarım yüzyıllık gazete ciltleri, dokunsanız dağılacak durumdaydı. Milli Kütüphane Müdürü dostum ve TRT’den çalışma arkadaşım Ali Rıza Atay, ciltlerden fotokopi alınmasına haklı olarak izin vermiyordu. Geriye tek yol kalıyordu: Yazıları elle yazmak ya da banda okumak ve resimlerin fotoğrafını çekmek… Biz de öyle yaptık. Başta sevgili Argun olmak üzere, bazı yakınlarımızla yazıları devşirdik; kullanılması zorunlu resimlerin fotoğraflarını, İzmir’in sayılı objektif ustalarından Zeki Pordoğan çekti. Hepsine teşekkür borçluyum. “Arşipel”, Ege Denizi’nin ilkçağdaki adı: “Arşipelagos”, “Eski Deniz” anlamına geliyor. Bu denizde ada çok olduğu için, nice dünya dilinde “takımada” yerine “Arşipel” sözcüğü kullanılyor. Homeros’un “şarap renkli” dediği, Balıkçı’mızın çok sevdiği “Arşipel”i, bu kitaba ad seçtik. “Arşipel”de; taşıyla, toprağıyla, insanıyla, bitkisiyle, hayvanıyla Anadolu var. Anlamışsınızdır: İlginiz sürdükçe, gücüm yettiği sürece, Balıkçı üretimini sürdüreceğim. Balıkçı dostluğuyla…

Şadan GÖKOVALI

İzmir, 13 Ekim 1992

38 YIL ÖNCE KUTLANAN
“50. SANAT YILI” VE “BALIKÇI HAFTASI”

Bilmiyordum. Bu kitabı var etmeye çalışırken, İzmir Milli Kütüphane’de, Demokrat İzmir gazetesinin 21 Şubat 1954 tarihli sayısının üçüncü sayfasını görünce, gözlerim faltaşı gibi açıldı.

Koca sayfa, tümüyle Balıkçı’ya ayrılmıştı. Üstte, sekiz sütunu kaplayan üç resim var. İlkinde, Balıkçı uzun oturmuş, Demokrat İzmir’i okuyor. Ortada, Türk basınının değerli kalemlerinden Cavit Yamaç’la görüşüyor Baba. Üçüncü resimdeyse, uzanarak yazı yazıyor.
Sekiz sütuna manşet şöyle:

“Yazı Hayatının Ellinci Yıldönümünü İdrak Eden
Türk Edebiyatının Canlı Delikanlısı
HALİKARNAS BALIKÇISI”

Ortada, Balıkçı’nın simgesi sayılabilecek siyah bereyle çekilmiş siluet resmi; sol alt köşede Balıkçı’nın karakteristik bir “konuşan” fotoğrafı; sağ altta, “Halikarnas Balıkçısı’nın daimi hali budur” lejandıyla verilen gülen fotoğrafı… Cavit Yamaç’ın tadına doyulmaz röportajının altında da, “Halikarnas Balıkçısı’nın En Son Hikâyesi” başlığıyla sunulan “Yedi Canlı Elif Kız” adlı öyküsü… Söz konusu röportaj ve öyküyle, 22 Mart 1954 tarihinde, yine Demokrat İzmir’de yayımlanan “BALIKÇI HAFTASI” başlıklı haberi Arşipel’e almazlık edemedim.

GÖKOVALI

Yazı Hayatının Ellinci Yıldönümünü İdrak Eden
Türk Edebiyatının Canlı Delikanlısı
HALİKARNAS BALIKÇISI*
Cavit YAMAÇ

Halikarnas Balıkçısı Martın yirmisinde yazı hayatının ellinci yılını tamamlıyor. İzmir Gazeteciler Sendikası, İzmir’in kadirşinas okuryazarlarının birçoğuyla işbirliği yaparak bu günü ona layık bir şekilde kutlamaya hazırlanıyor. İstanbul ve Ankara’dan, o gün yapılacak edebiyat toplantısına ve şerefine tertip edilen baloya iştirak etmek üzere memleketin en tanınmış muharrirleri ve sanatkârları geleceklerdir. Yani İzmir, o günü, bir Halikarnas Günü olarak kutlayacaktır. Halikarnas Balıkçısı, daha doğrusu kendi adıyla Cevat Şakir Kabaağaçlı, muhakkak ki Ege’nin en enteresan adamıdır. 50’nci yazı yılını kutlayacağı haberini duyunca hayretler içinde kaldım. Çünkü, Cevat Şakir muhakkak ki sizden ve benden çok daha genç ve dinamik bir halde aramızda dolaşıyor. Onun bütün bu hallerini görünce, insan Halikarnas’ın yazı hayatına 1904 senesinde başlamış olmasına bir türlü ihtimal veremiyor. Türkiye’nin en muhteşem ve en kuvvetli merhabasını çeken Balıkçı, 50 yıl kalemle oynamış bir çocuğa benziyor. Fakat, öyle bir çocuk ki, çizdiği her çizgi mükemmel bir sanat eseri oluvermiş. Memleketimizde, ondan daha iyi denizi bilen, ondan daha iyi İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca konuşan, ondan daha iyi resimden anlayan, biyolojiyi, fizyolojiyi, botaniği ondan daha iyi bilen bir insana rastladım dersem, yalan söylemiş

…