Birazoku

Ailenin temeli nedir? Tüm toplum modellerinde ortak olan ensest yasağı mı? Eşlerin özgür seçimi ve ortak rızası mı? Hukuki bir tanıma sözleşmesi mi? Yoksa biyolojik olsun olmasın ebeveynlik deneyimi mi? Aile kurumunun psikolojik ve antropolojik temellerini ele alan bu kitabında Fransız psikanalist Philippe Julien, bireyin aile kurmak için ebeveynlerinden kopma zorunluluğunun tarihsel ve psikolojik dayanaklarını ve bu zorunluluğun kuşaklar arasında nasıl aktarıldığını gayet sade ve akıcı bir dille tahlil ederek okurlarıyla paylaşıyor.

Peki modern toplumlarda aile nasıl bir dönüşüm geçiriyor? Özel yaşamın kamusal alanı istilası, babanın sarsılan otoritesi, cinsellik ile evlilik arasındaki ilişki, gittikçe daha görünür hâle gelen eşcinsellik gibi tartışmalı konuları değerlendiren Philippe Julien, Lacancı anlayışın yardımıyla ailenin kuruluşunda rol oynayan psikolojik yapıları felsefi bakımdan derinlikli bir analize tabi tutarak bu meseleye farklı bir ışık altında bakmamızı sağlayacak.

İÇİNDEKİLER

Önsöz 11
1. Bölüm
Özel Yaşamın Büyüsü 13
2. Bölüm
Üreme Olmadan Cinsellik,
Cinsellik Olmadan Ebeveynlik
22
3. Bölüm
Çocuklarımıza Ne Aktarıyoruz? 28
4. Bölüm
Üçüncü Yasa? 34
5. Bölüm
Arzu Yasası ve Evlilik 38
6. Bölüm
Arzuya İhanet 45
7. Bölüm
Aktarımın Paradoksları 51
8. Bölüm
Babalık Krizi 61
9. Bölüm
Aynı Cinsiyetten İki Özne Arasında 74
10. Bölüm
Aktarım ve Din 84
Sonuç 95
Kaynakça 102
Dizin 104

Önsöz

Anneni ve Babanı Terk Edeceksin1 adlı bu kitap, izleyen satırlardaki sorgulamalardan doğdu: Bir kuşağın bir sonraki kuşağın kendisinden ayrılmasına izin vermesi için ona aktarması gereken şey nedir?

Başka bir deyişle bir kadının ve bir erkeğin yeni bir aile kurmasını sağlayan şey nedir? Bu sorulara yanıt vermek kolay değildir. Yanıtlar, çoğunlukla ailenin güncel durumunun nasıl değerlendirildiğine göre değişkenlik gösterir. Kimisi için aile hiç olmadığı kadar sağlamdır. Kentsel anonimliğin doğuşu ve istikrarlı profesyonel toplulukların yokluğuyla birlikte günümüzde aile yegâne işaret noktası, bir araya gelinebilecek, dinlenilebilecek ve kişinin anlaşılabileceği tek yer hâline geldi. Anne çalışırken küçük çocukların büyükanneler ve büyükbabalar tarafından bakımı, sürekli mali yardım, ortak konut, yeni nesil için profesyonel yardım ve bunun yanı sıra genç kuşaktan ebeveynlere ve büyükannelere ve büyükbabalara duygusal ve manevi destek, birlikte geçirilen tatiller, önceki nesle karşı kalıcı bir borç ve şükran duygusu…

Tüm bunlardan, yani giderek güçlenen kuşaklararası dayanışmadan daha fazla bahsedeceğiz. Kimisi de tam tersine bunları sadece modern ailenin geçirdiği derin krize verilen semptomatik tepkiler olarak değerlendirir. Ayrılmış çiftler, tek ebeveynli veya karma aileler, ebeveynlerin çocuklarının eğitimleriyle ilgili artan yetkinsizliği, babanın toplumsal imajının düşüşü, kadınların mesleki sebeplerle süren bekârlıkları, tüm bunlar yeni nesillerin kendi ailelerini kurmalarının temelden imkânsız olduğunun işaretleridir.

Bu farklı yorumlar karşısında kendimizi şu şekilde sorgulayacağız: Anneyi ve babayı terk etmeyi zorunlu kılan bir yasanın aktarımı nereden geliyor? Antropolojinin yanıtı, ensesti yasaklayan yasanın ancak toplumun kamusal söylemiyle ailenin temeline yerleştirilebileceği şeklindedir. Yalnızca toplum, toplumun kendisi, her bir kişinin değiş tokuş yasasına göre kökenlerini terk etmesine izin verir. Oysaki psikoloji bu türden bir konum alışa itiraz eder: Bir sonraki kuşağa gerçek aktarım ancak ebeveynlerin otoritesinden gelir. Bu aktarım, özel yaşamın düzeninden kaynağını alır, çünkü ortaya çıkacak yeni aile modelini veren ve sunan ebeveynlerdir.

O hâlde bu karşıt yanıtların ötesinde üçüncü bir konumlanış düşünebilir miyiz? Bağlamsal olmayan, bizzat insan arzusunun temel yapısından kaynaklanan bir yol yok mudur?

…