Birazoku

Büyüyünce ne olacaksın? Doktor, mühendis, avukat, öğretmen? Eğer yaşın henüz küçükse, gönlünden geçen mesleği seçmekte özgürsün demektir. Antropolog, itfaiyeci ya da ip cambazı olabilmen için hiçbir engel yok. Ama eğer lise çağındaysan işin biraz daha zor sayılır. Sonuçta kim hayatı boyunca hiç sevmeyeceği bir işte çalışmak ister ki?

Bir yanda ailen bir yanda öğretmenlerin, üniversite giriş sınavlarından kazandığın puanla “iyi” bir fakülteye kaydolman için elbirliğiyle baskıda bulunuyorlar. Kimse senin hayallerin veya önceliklerinle ilgilenmiyor. Oysa hangi mesleğin sana göre olduğuna bile karar veremedin henüz… Meslek seçimi şakaya gelmez. Unutmamak gerek ki, sevdiği işi yapanlar, hayatları boyunca çalışmış sayılmazlar…

Şimdilik filmi o kadar ileriye sarmaya gerek yok. Toprak Işık’ın, sana kılavuzluk etmek için özenle hazırladığı “Acaba Ne Olsam?” isimli başvuru dizisi, meslek seçiminde işini bir hayli kolaylaştıracağa benziyor. Serinin ilk iki kitabı yıldızı hiç sönmeyen iki önemli mesleği mercek altına alıyor: Mühendis ve Bilim İnsanı.

Afili bir mühendis ya da kendini ilime adamış bir bilim insanı olmaya karar verdin. Peki, hangi koşullarda çalışacağını hiç düşündün mü? Kim bilir belki gecelerce evine gidemeyecek ya da günlerce aynı işi tekrar etmek zorunda kalacaksın… Gönlünde yatan mesleğin tarihsel gelişimi üzerine şimdiye dek herhangi bir araştırma yapmış mıydın? Üniversiteyi bitirdikten sonra nerelerde iş bulabilirsin? Seçmeyi düşündüğün mesleğin dalları var mı? Örnek alman gereken meslek erbapları kimler? Emin ol bir mesleği seçmek o mesleği layıkıyla yapabilmekten bile zor olabilir. İşte tam da bu noktada mühendis, yazar Toprak Işık imdadına yetişiyor…

“Acaba Ne Olsam?”, meslek seçimine karar verme aşamasındaki okurların ellerinden bırakmak istemeyecekleri, mizahi öğelerle bezeli, edebiyat tadında keyifli bir başvuru dizisi…

İçindekiler

Mühendislik Dedikleri De Nedir? …………………………. 7
Nereden Nereye?………………………………………………… 13
Doruklardaki Ustalar…………………………………………… 26
1. Arşimet (MÖ 287-212) ………………………………….. 26
2. İskenderiyeli Heron (MS 10-70)……………………….. 28
3. Leonardo da Vinci (1452-1519) ……………………….. 29
4. James Watt (1736-1819) ………………………………… 30
5. Thomas Edison (1847-1931)……………………………. 32
6. Nikola Tesla (1856-1943) ………………………………. 33
7. Wright Kardeşler ………………………………………….. 35
Mühendisliğin Dalları …………………………………………. 37
Kimya Mühendisliği………………………………………….. 38
İnşaat Mühendisliği…………………………………………… 39
Elektrik Mühendisliği………………………………………… 41
Makine Mühendisliği…………………………………………. 42
Mühendisler Nerelerde Çalışırlar, Hangi Konularda
Uzmanlaşırlar? …………………………………………………… 51
Makine Mühendisliği…………………………………………. 51
Elektrik Mühendisliği………………………………………… 54
İnşaat Mühendisliği…………………………………………… 56
Kimya Mühendisliği………………………………………….. 57
Mühendisliğin Dostları ……………………………………….. 60
Bilim……………………………………………………………… 60
Ekonomi…………………………………………………………. 62
Sanat …………………………………………………………….. 63
Son Kararını Vermeden Önce……………………………….. 64
Ufukta Görünen Ne?…………………………………………… 68

MÜHENDİSLİK DEDİKLERİ DE NEDİR? 

“Acaba büyüyünce mühendis mi olsam?” Aklına böyle bir soru düştüyse şundan emin olabilirsin: Annen, baban, konu komşu, mahallenizin muhtarı, “O da nereden çıktı? Başka meslek mi bulamadın?” demeyecektir. İnsanların çocuklarına yakıştıracağı mesleklerdendir mühendislik. Doktorluk ya da avukatlık gibi saygın bir iştir.

Madem öyle, ben balıklama dalayım bu mesleğe!’ mi diyorsun? Dur, sakin ol! Ömrünü geçireceksin o meslekle. Sırf diğer insanların gözünde değerli diye meslek seçilir mi? Yerinde olsam önce mühendisliğin ne olduğunu enine boyuna öğrenirdim. Bir mühendislik var bir de sen varsın. Yanıtı aranan soru şu: Bu ikili birbirine uygun mudur? Bir mesleğe onu seçen kişiden bağımsız olarak iyi ya da kötü diyemezsin. Senin şahane bulduğun benim için kabir azabı olabilir. Birine işkence gibi gelen diğerine şeker şerbet olabilir. Laboratuvarlarından uyumak için bile çıkmayan mühendisler yaşamış bu dünyada. Yardımcıları yemeğini kapının önüne sessizce bırakırlarmış. Aklına acıktığı gelince kapıyı açıp çalışmasını fazla bölmeden karnını doyururmuş. Diğer taraftan bütün meslek yaşantısını emeklilik gelse de kurtulsam artık diye geçiren mühendis sayısı da az değildir. Ne çok konuştum. Bir de mühendis olacağım. Mühendisler az konuşup çok iş yaparlar. Hayır hayır, buna kesinlikle inanma. Mühendislik laboratuvarları az konuşulan yerler değildir. Gırgırı, şamatası, sohbeti boldur bizdeki laboratuvarların. Neyse asıl konumuza dönelim.

Nedir mühendislik? Eli yüzü düzgün bir tanım vereceğim ama öncesinde biraz ısınalım. Niye mi? Buna benim ihtiyacım var da ondan. Kitap yazarken yanımda konuşabileceğim birisi olmuyor. Kendimi yalnız hissetmeyi sevmediğimden yazdıklarımın içine daha fazla sohbet sokmak zorunda kalıyorum. Buna katlanmak zorunda olduğun için üzgünüm. Peki, konuya dönüyorum. Mühendislerin birinci vazifesi dünyayı daha kolay yaşanır bir yer hâline getirmektir. Evet evet, mühendisler olmasaydı dünya yaşanması daha zor bir yer olurdu. Vahşi doğada yürüdüğünü düşünsene. Gidiyorsun, gidiyorsun ve önüne kocaman bir ırmak çıkıyor. Nasıl geçeceksin karşıya?

Kanatların yoksa daha öteye gidemezsin. Gece oldu hava soğudu, yağmur yağdı ıslandın, öğlen oldu güneş kavurdu. Başını sokacak bir ev lazım değil mi? Yolunu kesen ırmağı geçmek için de köprü lazım. Övünmek gibi olmasın ama bu lazımların hepsini biz mühendisler yaparız. Uçabilseydik o köprüye ihtiyaç duymazdık. Hiç köprü yapan bir kuş gördün mü? Ben de görmedim. Kaplumbağalar gibi evimizi yanımızda taşısaydık da inşaat işine girmemiz gerekmezdi. Kaplumbağalar sevimli hayvanlar ama sırf ev için kaplumbağa olmak istemem. Uçabiliyor olsalardı düşünürdüm belki. Düşündükten sonra da olmamaya karar verirdim. Uçan bir kaplumbağa olarak mühendislik yapamazdım. Yazı da yazamazdım. Bildiğim başka bir iş olmadığına göre çok sıkılırdım.

Bir araba laf ettikten sonra kendimi ısınmış hissediyorum. Seni daha fazla soğutmadan mühendisliği tanımlayabilirim: Mühendislik, bilim ve matematiği kullanarak gerçek dünyanın problemlerini çözen ve insanların hayatlarını kolaylaştıran çalışma alanıdır. Havalı bir tanım değil mi? Bilim ve matematiği kullanma kısmı önemli. Mühendisler sayesinde Dünya’nın daha kolay ve daha rahat yaşanır bir gezegen haline gelmesi de öyle… Şimdi fark ettim de tanımda önemsiz bir kısım yokmuş. Edison’un ampulü icat etmemiş olduğunu düşünsene. Geceleri körebe oynar dururduk artık. Üstelik herkes ebe olurdu. Peki kabul, ampulden önce de insanlar geceleri aydınlanıyorlardı ama bu, ampulle olduğu kadar kolay ve konforlu değildi.

Tabii ampulden önce elektriğin bulunması gerekliydi. Elektrik olmasaydı tavanda sallanan ampul sadece tavanda sallanan bir ampul olurdu. İş elektrikle de bitmiyor. Daha öncesi var. Ne kadar öncesi mi? Tekerleğe kadar uzatılabilir zincir. Evet evet, tekerlek mühendisliğin ilk harikalarından biridir. Ve elbette ki mühendisliğin tarihi çok ama çok eskilere gider.

…