Birazoku

“Küçük Muharrir” elle yazılıp yakın çevreye okutulmuş bir öğrenci gazetesinin adı. Aynı zamanda Behçet Necatigil’in çocukluk yıllarında kullandığı takma adlardan biri. Birkaç yıl sonra, Akşam gazetesinin “Çocuk Dünyası” sayfasında da görülecektir “Küçük Muharrir” imzasıyla.

Kastamonu’da ilkokul yıllarında başlayıp İstanbul’da Kabataş Lisesi’nde devam eden bu heveslerin kısa sürede bir edebiyatçının ayak seslerine dönüşeceğini dikkatli okur kolayca tahmin edecektir.

Behçet Necatigil’in elli yılı aşkın yazı hayatında çocukluktan itibaren bir tutarlılık vardır: Yazmak, yazıda ısrar etmek, yazıya emek vermek, yazmayı ciddiye almak…

Dolayısıyla, “Küçük Muharrir” adıyla kitaplaşan bu çalışmalara bir büyük şairin dünyasına açılan ilk pencereler diye bakılabilir.

İçindekiler
Sunuş (Hilmi Yavuz) • 13
Önsöz (Şaban Özdemir) • 15
İskender Fahrettin Sertelli’den İki Mektup • 20
–1–
DÜZYAZILAR
İkinci Atılış • 25
Bir Mizah Gazetesi Dün Hükümet’in Kararıyla Kapandı • 26
Hayat Pahalılığı • 28
Emelim • 29
Haftalık Mecmua Müdiriyyetine Açık Mektup • 29
Karilerimizin Suallerine Cevaplar • 31
Altay’da Muzaffer Bey’e • 31
Fatih’te Muzaffer Bey’e • 31
Karilerimizden (?) Bey’e • 31
Altay’da Cemal Bey’e • 31
Cevap Vermeden Evvel • 32
Kastamonu’dan Tayyib Bey’e • 32
Fatih’te Muzaffer Bey’e • 32
Okuyucularımıza • 32
Gazeteler ve Biz • 33
Sıcaklardan Şikâyet • 33
Şehir Seyyahımızın Notları • 34
Harflerimiz • 36
Genç Fikir Müdiriyyetine Açık Mektup! • 36
Azıcık da Teessür: Anneme • 37
Bu da Benim Köşeden • 40
Edirnekapı Tramvayı • 40
Küçük Muharrir 12 Sahife • 41
Acıklı Sahneler • 42
Kediler ve Köpekler • 42
Genç Fikir’e Dair • 43
Haydut Çocuklardan Kendinizi Sakınınız! • 45
Günün Meselesi • 45
Teşebbüs’e Dair • 46
Bu da Benim Köşeden • 46
Canlandı Ruhum • 47
Kastamonu Lisanı – Öz Dil • 50
En Büyük Istırap • 53
Köprü Altı Zavallıları • 56
Monolog: Ben Hırçınım!.. • 58
Fantezi: Güneş İntihar Etti • 60
Monolog: Râbıt Sîgaları [Bağlama Kipleri] • 60
Karilerimizin Mektupları • 62
İlk Mektep Hatıralarından • 64
Sükût İkrardan mı Gelir? • 65
İki Atasözü Hakkında • 66
Arkadaşlara Hitap • 68
Monolog: Zengin Olsaydım • 69
Arkadaşlara Hitap • 70
Tramvay Pasoları • 70
Veda’daki Monolog Münasebetiyle Bir İzah • 71
Mektebi Ziyaret • 73
Bir Anket: Gazetemiz Karilerinden Soruyoruz • 74
Yeni Bir Gazete • 75
İmtihanlar • 76
Bir Beyit • 76
Müstear İsmim İçin • 77
Köşküm • 78
Gölgeler • 79
Edirne Yolunda • 80
Geceden İlhamlar – Balkonda Gece • 81
Sergi İntibaları • 83
Arkadaş Fikirleri – Özlüyorum • 84
Renkler • 84
Son Sayı • 86
Rüzgâr -Tasvir- • 87
İsmail Hakkı’ya • 87
–2–
HATIRALAR
Bir Çocuğun Hatıra Defterinden -Mukaddeme- • 91
2. Hatıra- 31 Eylül 1927 Gecesi • 91
3. Hatıra– 2 Teşrinisâni [Kasım] 1927- Sabah • 92
4. Hatıra– 11 Teşrinievvel [Ekim] Gecesi • 93
5. Hatıra– 18 Teşrinievvel 1927, Akşam • 95
6. Hatıra– 22 Teşrinievvel 1928, Gece • 95
7. Hatıra– 29 Teşrinievvel 27, Gece Yarısı • 96
–3–
HİKÂYELER
Bilmece Halli • 99
İstanbul’a Seyahat • 102
Yolda Uyku • 104
Küçük Muharrir’in Hikâyeleri: Aynanın Kabahati • 106
Uşağın Marifeti • 107
İki Öksüz • 109
Remzi’nin Balonu • 110
Parasız Müşteri • 112
Çocuklara Masal: Zehirli Poğaça ile Fakir • 114
Hiddet Fenadır • 116
Leylek ve Çocukları • 118
Anne Sözü Tutmalı!.. • 119
Çocuklara Küçük Hikâyeler: Yarasa • 122
Teşekkür • 123
Vah Zavallı • 124
Kazandığım Saatin Hikâyesi • 125
–Bir Tembelin Hikâyesi– / “Sen, Ben Demeksin!” • 129
Çevirilen Manevra • 131
Kendini Denemek Usûlü • 133
Ayşe’nin Kurnazlığı • 135
Akıllı Serçe • 137
Ferit İşini Bilir! • 138
Tilki ve Keçi • 140
Baklavaya Yer Var • 141
Küçük Hikâye: Başa Gelen Çekilir • 142
Çivi • 145
–4–
PİYES
Arkadaş Katili • 149
–5–
ŞİİRLER
Jimnastik Marşı • 157
Yazın Son Yağmuru • 158
Kedim • 159
Akşam Muharrirleri • 161
Ağaç Altları • 162
Rençberler • 162
Türk Çocuğu • 163
Bir Hazin Keman • 163
İkmale Kalanlara Manzum Öğütler • 164
Gurbet Akşamları • 167
Çiçeklerin Dili • 169
Arkadaşlar • 170
Sınıfımız • 171
Yemeklerin Dili • 173
I. Çorbalar • 173
II. Etler • 173
Aylar • 174
Krokiler • 181
Krokiler – 2 • 182
Krokiler – 3 • 185
Krokiler – 4 • 186
Hocalar • 187
Sebzelerin Dili • 188
Kitaplar • 189
Hiddet • 190
Arı • 191
Lamba • 192
Sonbahar • 193
Papatyalar • 194
Ağaçlar • 194
Yaz Akşamları • 195
Yatağımdaki Soğuk • 196
Nasreddin Hoca’nın Eşeği • 198
–6–
MİZAHİ YAZILAR
Yemiş • 203
Tevekkeli Değil • 203
Cem Al • 203
Hepsini • 204
Yanlışlık • 204
Şaka Sütunu • 204
Hırsız • 205
Teşekkür • 205
Vefat • 205
Laf Olsun • 206
Fıkra • 206
İçtima • 207
Ölüm • 207
Tahtakurusu Kırkayak’tan Gelen Telgraf • 209
Cevap • 209
İlan • 209
O Başka • 209
Buz Gibi • 210
Nerede? • 210
İçtima • 210
Ağrıyan Diş!.. • 211
Ne Numarası • 211
Bir Dayak Faslı • 211
Tencere Yuvarlanmış • 212
Yeni Hastalık • 212
Mal Getirsin • 212
Çocuk Aklı • 213
On=2 Beş • 213
Üzülme Yavrum!.. • 213
Fakirlik • 213
* * * • 214
Kristof Kolomp’un Yumurtası • 214
Gramer Dersinde • 215
Kabahat Kimde? • 215
İki Çocuk Arasında • 215
Bayram Günü • 216
Atlama Şampiyonu • 216
Coğrafya Dersinde • 216
Cevaplı Bilmeceler • 217
Kendi Sözüyle Tutuldu • 218
Kendinden Büyük • 218
İşin Alay Tarafı • 219
* * * • 219
* * * • 219
[I.]Türkçe Bakaloryası • 221
II. Fizik Bakaloryası • 223
Sınıfımızın Güzeli • 224
* * * • 225
Sıra Arkadaşlığı • 225
Ne Eksiktir? • 226
Doğru Fikir • 227
Mizahi İlanlar • 227
Köylünün Fikri • 228
İşi Bitmiş • 229
Mangal Kömürü • 229
Mesele Yok • 230
Tenzilat • 230
Yutma • 230
Doğru Söz • 231
Bir Sürü Fıkra • 231
Ağrıyan Diş • 231
Haklı Sual • 231
Muzıka • 231
Perçine Dair • 232
Vecizeler • 232
Şen Fıkralar • 232
Kurnazlık • 233
Açıkgözlük • 233
Şen Fıkralar • 234
İsraf • 234
Mizahi Tekerleme: Ver Poyraza • 235
[1] • 235
[2] • 235
[3] • 235
[4] • 237
[5] • 237
[6] • 237
[7] • 237
7–
TERCÜMELER
Manzum Hikâye: Demircinin Affı • 241
Satıcı ve Fare • 243
Manzum Hikâye: Kasap Çırağı ve Haydut • 244
Küçük Hikâye: Aslan, At ve Tilki • 247
Açgözlü Köpek! • 249
Anne Sevgisi • 250
Büyük İskender ve Doktoru • 250
Telgraf-Telsiz Telgraf • 252
Vazife Aşkı • 252
Kıssadan Hisse: Aslanın Ölümü Karşısında • 253
Acele İş • 254

Sunuş

Sevgili Hoca’mızın vefatından kısa bir süre sonra, sevgili Hocanım [Huriye Necatigil] ile Selma [Necatigil] ve Ayşe [Sarısayın], Hoca’nın ‘Bütün Eserleri’nin tenkidli basımını yapma işini, benim, rahmetli Mehmet Ali Tanyeri’yle birlikte üstlenmemizi önerdiler. Bu öneriden onur duyduğumuzu ve büyük bir mutlulukla bu görevi yerine getirmeye çalışacağımızı söyledik. 1980 yılı başlarında, Hoca’mızın Beşiktaş’ta, Nüzhetiye Caddesi, Deniz Apartmanı’ndaki dairesinin küçük çalışma odasında, Mehmet Ali Tanyeri’yle kolları sıvayıp işe giriştik. Cumartesi günleri öğleden sonraları, rahmetli Huriye Hocanım’ın kendi elleriyle yaptığı o nefis çörekleri, pastaları, bardak bardak çay eşliğinde iştahla tüketirken, Hoca’nın şiirlerinin kitaplaşmadan önce dergilerde yayımlanmış ilk nüshalarını, kitaplarının birinci ve sonrası baskılarıyla karşılaştırıp, eğer varsa, farklarını dipnotlarla belirttik. Asıl zorluğu düzyazılarını derlemekte yaşadık. Şiirlerin tenkidli basımını yapma işi, nisbeten kolaydı; Hoca’nın şiirleri kitaplaşmıştı çünkü! Elimizde, düzyazılarının bir bölümünü derlediği Bile/ Yazdı’dan başka, başvurabileceğimiz derli toplu bir kaynak yoktu! Uzun süren arşiv çalışması sonucunda, Hoca’nın düzyazılarının ve konuşmalarının büyük bir bölümüne ulaşabildik… ‘Büyük bir bölümüne’ deyişim boşuna değil; zira, bazı metinlere ulaşmak olanağını bulamadık, dolayısıyla da bu bağlamda eksikliklerimizin farkındaydık. Örneğin, Necatigil’in Zonguldak Lisesi’nde öğretmenlik yaptığı 1940’lı yıllarda, yerel gazetelere müstear adla bazı köşe yazıları yazdığını, hatta bu yazılardan bazılarını kesip sakladığını ‘evrak-ı metrûke’sini elden geçirirken görmüştük. Bu çalışmamız, aralıksız 1983 yılına kadar devam etti. Hoca’nın “Küçük Muharrir” başlıklı ve imzalı yazılarına gelince, bu yazıların, çocukluk ve ilk gençlik dönemi yazıları olduğunu; bunların, Necatigil’in Bütün Eserleri’nde yer almasının doğru olmayacağını düşündük. Dolayısıyla, Bütün Eserleri’ni yayıma hazırlayanlar olarak, bunun bir eksiklik olmayacağı kanısına vardık; bu metinlerin, ‘Bütün Eserleri’ dışında ayrı bir kitap olarak yayımlanması daha isabetli… Sevgili Şaban Özdemir kardeşim, bir görüşmemiz sırasında, kendi deyişiyle, ‘Necatigil’e ait, onun elinden çıkmış, yazılı hiçbir şeyin kaybolmaması’ amacıyla, “Küçük Muharrir” de içinde olmak üzere, bizim Mehmet Ali Tanyeri’yle yaptığımız “Düzyazıları” derlemesine, varlığını bildiğimiz, fakat bulamadığımız veya hiç görmediğimiz yazılarını (bunlar arasında, Zonguldak’taki yerel gazetelere yazdıkları da olmak üzere), derlemek istediğini söylediğinde çok sevindiğimi söylemeliyim. Şaban kardeşim, zaman zaman benimle ve sık sık Ayşe’yle [Sarısayın] görüşerek ve hayranlık uyandıracak bir sebat ve gayretle bu işin üstesinden mükemmel surette geldi; Hoca’mızın, bizim eksik bıraktığımız veya “Düzyazılar”a almadığımız, yayımlanmış ya da yayımlanmamış yazılarını derledi. Bu derleme, hiç kuşku yok, Modern Türk şiirinin en büyüklerinden biri olan Necatigil üzerinde çalışacak olanlara, bizim hazırladığımız “Bütün Eserleri” ile birlikte, tam bir ‘Necatigil Külliyatı’ sunmuş olacaktır.

Hilmi Yavuz

1 Temmuz 2014, Ayaspaşa

Önsöz

İLK HEVESLER

Necatigil, kendisiyle yapılan bir röportajda “Edebiyata karşı sizde ilk alâka nasıl başladı?” sorusuna şöyle cevap verir: “İlkokul sıralarında başladı. Çocuk dergileri okumaktan aldığım cesaretle 17.10.1927’den itibaren eskilerin eser-i cedîd dedikleri kâğıtları “El-Marifet” matbaası adını verdiğim hususi matbaamda (yani kendi el yazımla) doldurarak Küçük Muharrir isimli haftalık bir gazete çıkarmaya başladım. Abonesi arkadaş ve akrabalara parasız olan bu imtiyazsız gazete 14. sayısı1 ile birinci cildini kapamış ve iki yıllık2 bir tatilden sonra 20 Haziran 1932’den itibaren ikinci cildine başlamış, 12 sayı daha çıkmıştı. 1931-1933 arası Akşam gazetesinin haftalık “Çocuk Dünyası” sayfasında Küçük Muharrir imzasıyla manzum, mensur, hikâye, fıkra, şiir yayımladım. Gazetenin o sayfasını idare eden İskender Fahrettin Sertelli, telif ücreti olarak her yazıma bir kutu bonbon veya bir büyük paket çikolata verirdi.”

….