Birazoku

Hatasız Sınıf, öğretmenler için sınıf yönetiminde çığır açıyor! Şiddet içeren davranışları sınıfın dışına, oyun alanına veya okul dışına taşımaktan ibaret olan geleneksel disiplin yöntemlerinden farklı olarak Hatasız Sınıf öğrencilere ömür boyu katkıda bulunacak sorun çözme, empatik dinleme ve çatışmaları dönüştürme becerileri geliştirme yolunda rehberlik ediyor.

Adım adım birbirine örülen yirmiden fazla ders, öğrencilerle birlikte hazırlanan materyaller ve kolay uyarlanabilir senaryolar, eğitimcilerin sınıfta düzen sağlayıp işbirliği ortamı kurmak ve öğrenmeye ilgi uyandırmak için ihtiyaç duydukları araçlar sunuyor. Müfredatla bağlantılar, öğretmenlere iletişim araçlarını mevcut eğitim sisteminin gerekliliği olan akademik kazanımların edinilmesi yolunda nasıl kullanacakları konusunda rehberlik ediyor.

Şiddetsiz İletişim temelli bu rehber kitabı kullanarak ilgililer,

Öğrencileri kendi anlaşmazlıklarını önlemek ve çözmek konusunda güçlendirebilir,
Empati ve saygıyı kolaylaştıran bir ortam yaratabilir,
Çocuklarınızı gönülden katkıda bulunmaya motive edebilir,
Öğrencilerin duygu kelime dağarcığını ve sosyal-duygusal becerilerini geliştirmelerini destekleyebilir,
Sınıfta saygı ve ortaklık kültürü oluşturabilir,
Öğrenmeyi hızlandırıp akademik kazanımları destekleyebilir,
Öğrencilerin ömür boyu kullanacakları sorun çözme becerileri geliştirmelerine yardımcı olabilirler.

İçindekiler
Türkçe Basım için Önsöz
Teşekkür
Giriş
Çatışmaların Önlenmesi ve Çözümünde Hatasız Sınıf Yaklaşımı
Hatasız Sınıf Müfredatı
Birinci Bölüm: Zemini Hazırlayın ve Temeli Atın
Hatasız Sınıfınız için Zemini Hazırlayın 23
Çatışma Üzerine Düşünün* Sınıf Yönetim Tarzları Üzerine
Düşünün * Sınıfınız için Vizyonunuz Nedir?
Hatasız Sınıfınızın Temelini Atın 34
Birinci Sınıf Toplantısı: Bir Sınıf Vizyonu Oluşturun * İkinci Sınıf
Toplantısı: Sınıf Anlaşmasını Kolaylaştırıcılık Yapın * Öğrenciler
Anlaşma Maddelerinden Birine Uymadığında * İhtiyaçları ve
İhtiyaçları Karşılamaya Yönelik Stratejileri Belirleyin
İkinci Bölüm: Yapım Materyalleri
Hatasız Alan Yapım Sahasının Kurulması 43
Materyaller 45
Üçüncü Bölüm: Hatasız Sınıfınızı Yapılandırın
1. GÜÇ Sakin-Odaklı Moduna Geçme Gücü 55
Modül 1a: Duygu Termometreniz
Modül 1b: Enerji Değiştirme
2. GÜÇ Neye İhtiyacınız Olduğunu Bilme Gücü 73
Modül 2a: Evrensel İhtiyaçlar
Modül 2b: Dünya Gezegenindeki 1 Numaralı Etkinlik
3. GÜÇ İhtiyaçları Karşılama Gücü 87
Modül 3a: İhtiyaçları Karşılamanın Birçok Yolu
Modül 3b: Başarılardan ve Hatalardan Ders Çıkarın
4. GÜÇ Duyguları Okuma Gücü 100
Modül 4a: Duygu – İhtiyaç Bağlantısı
Modül 4b: Duygu mu Düşünce mi?
5. GÜÇ Gözlemleme Gücü 122
Modül 5a: Gözlem
Modül 5b: Bir Kamera Gibi Görmek ve Duymak için Kendinizi Eğitin
6. GÜÇ Dinleme Gücü 140
Modül 6a: Dinlemenin 4 Yolu
Modül 6b: Duyguları ve İhtiyaçları Dinleyin
7. GÜÇ Hata Alanında Gezinme Gücü 157
Modül 7a: Siyah-Beyaz Düşünme Ülkesi
Modül 7b: Öfke Kodunu Kırın
8. GÜÇ Sorunları ve Çatışmaları Çözmek için İşbirliği Yapma Gücü 177
Modül 8a: Sorun Çözmek
Modül 8b: Grup İçinde Sorun Çözme
9. GÜÇ Nerede Olursanız Olun Hatasız Alan Yaratma Gücü 196
Modül 9a: İç Bağlantı Çemberleri
Modül 9b: Dış Bağlantı Çemberleri
Ekler
Ek 1 Gözlem Anketi 211
Ek 2 Materyal Şablonları 215
Ek 3 Enerji Değiştirici Egzersizler 245
Kaynakça 252
Şiddetsiz İletişim Hakkında 258
Türkiye’de Şiddetsiz İletişim 259
The Center for Nonviolent Communication (CNVC) Hakkında 261
Yazarlar Hakkında 262

Türkçe Basım için Önsöz

Elinizdeki kitabın yazarları Sura Hart ve Victoria Kindle Hodson ile Türkiye öğretmen ve ebeveynleri uzun zamandır tanışıklar. Şiddetsiz İletişim’in öğrenme ortamları ve ebeveynlik özelinde hayat bulması, böylelikle hem çocukların hem de çocuklarla etkileşim kuran yetişkinlerin hayatlarının zenginleşmesi için büyük katkı sunan bu iki eğitmen ve yazarın Şefkatli Sınıf ve Saygılı Anne-Baba Saygılı Çocuk kitaplarının yanı sıra, Şiddetsiz İletişim’i her yaşta öğrenmeyi kolaylaştıran “No-Fault-Zone” (Hatasız Alan) oyunu da geçtiğimiz yıllarda dilimize kazandırılmıştı. Şefkatli Sınıf kitabı, Sura Hart ve Victoria Kindle Hodson’dan çeviriler ve Türkiye okul yaşantısıyla bağ kuran önsözlerle hazırlanan Şefkatli Eğitmen Olmak İçin yazı dizisinin; Çocukla Barış, Yeni Bir Dil gibi oluşumların pek çok öğretmenin Şiddetsiz İletişim’e duyduğu merakı, ilgiyi artırdığına ve öğretmenlik pratiğinde kıtlık dünyasından çıkıp yeni deneyler için cesaret bulmasına destek olduğuna tanıklık etmekten sevinç duyuyoruz. Şiddetsiz İletişim’in Türkiye’de tanınıp yaygınlaşmasına büyük bir adanmışlıkla emek koyan sevgili Vivet Alevi, çocuklarla ilgilenen yetişkinlerin Şiddetsiz İletişim öğrenip yaşamasının dönüştürücü etkisinin her zaman bilincindeydi. Yolculuğuna onunla başlayıp kısa zamanda bu barışçıl gücün sırrına varan öğretmenler, Türkiye’deki okul ikliminde hayal edemeyeceğimiz nice deneyim biriktirdiler. Toplumsal dönüşümün vazgeçilmez değeri dayanışma ile bu deneyimlerden öğrendiklerini birbirleriyle paylaşarak çoğalttılar. Türkiye’de yaklaşık 10 yıldır öğretmenler ve ebeveynler çocuklarla Şiddetsiz İletişim bilinciyle iletişim kurmak için öğrenmeye, öğrenme toplulukları oluşturmaya ve üretmeye devam ediyorlar. Yine bu dayanışmanın çok güzel bir örneği olarak; Şiddetsiz İletişim sertifikalı eğitmenlerin, eğitmen adaylarının ve Şiddetsiz İletişim gönüllülerinin tasarlayıp sunduğu programlarla öğretmenler Şiddetsiz İletişim’i içselleştirme, sınıflarına ve okullarına götürme, birbirlerinden ilham ve destek alma fırsatı yakalıyorlar. Yıllar içinde Sura Hart da Türkiye’ye ziyaretlerde bulunup öğretmen ve ebeveynlerle çocuk odağında buluşarak engin bilgi ve tecrübesini bizlerle paylaştı. Bu kitabın çevirisini ve redaksiyonunu üstlenen bizler, toplumsal dönüşümü merkezine alan Şiddetsiz İletişim Türkiye topluluğunun çatısı altında yer alan “Şiddetsiz İletişim ve Okul” çalışma grubunda da uzun zamandır Şiddetsiz İletişim’in öğrenme ortamlarında yeşermesi için emek veriyoruz. Hatasız Sınıf’ın Türkçeye çevrilerek okullara taşınması fikri de işte bu grupta ortaya çıktı ve gelişti. Bugün bu kitabı birlikte yayına hazırlamış olmanın ve gelecekteki olası katkılarını hayal etmenin sevinçli heyecanını paylaşıyoruz. Hatasız Sınıf’ın, okulun ilk gününden başlayarak sınıf topluluğunun tüm üyelerini içerecek şekilde birlikte yaşama ve öğrenme kültürünü ilmek ilmek ören yapısı sayesinde, umuyoruz ki öğretmenler, okul yöneticileri ve okul topluluğunun tüm paydaşları Şiddetsiz İletişim bilincini ve becerilerini derinleştirme fırsatı bulacak ve çok kısa zamanda öğrenme topluluklarını 10 yılda biriktirdiklerinin çok daha ileri taşıyacaklar. Kitabı, okurlar tarafından rahat anlaşılır şekilde Türkçeye kazandırmak için titizlikle çalışırken, yazarların üslubunu da korumaya özen gösterdik. Yazarlar kitap boyunca birden fazla kez andıkları ve özellikle vurgulamak istedikleri sözcüklerin baş harflerini, bu sözcükler özel isim olmadıkları halde cümle içinde de büyük kullanmayı tercih etmişler. Biz de bu tercihe saygı göstererek Türkçe metni kitabın orijinaline sadık kalarak hazırladık. Hatasız Sınıf öğretmenlere teoriyi pratiğe nasıl taşıyacaklarına dair tüm uygulama ayrıntılarıyla birlikte tasarlanmış eşsiz bir rehber. Marshall Rosenberg’in eğitimin dönüşümü için en büyük hediyesi olan Hayatı Zenginleştiren Eğitim vizyonunun, Sura Hart ve Victoria Kindle Hodson’ın eğitmen yaratıcılığı ve pratikliği ile yaşama geçişine her tanık olduğumuzda bu yaklaşıma hayranlığımız ve toplumsal dönüşüme olan umudumuz artıyor. Eğitim ikliminin kendini tekrar ederek kemikleşen bir tahakküm sistemi olmaktan çıkarak hayatı zenginleştiren öğrenme ortamlarının yeşerip çoğaldığı organik bir yapıya dönüşmesinin, ancak pratikleri çoğaltmakla mümkün olacağına inanıyoruz. Hatasız Sınıf kitabının öğretmenleri ve eğitmenleri bu dönüşüm yolculuğunda bulundukları yerde karşılayıp onlara şefkatle eşlik ettiği barışçıl öğrenme deneyimleri için heyecanımız büyük. Sizlere keyifli okumalar ve keşif dolu uygulamalar diliyoruz.

Bediz Gürel – Gizem Alav Şapçı

Giriş

Eğer eğitimciler sınıflarda gerçekleşen öğrenmenin niceliği ile niteliğini sınırlayan anlaşmazlıkları ve duygusal stresi azaltma konusunda ciddilerse, o zaman öğretmenlere ve öğrencilere güvenli, işbirliğine dayalı öğrenme ortamları yaratmak için ihtiyaç duydukları becerileri kazandırmanın zamanı gelmiştir.

Kendini tanıma ve iletişim becerileri alanında gelişmek; daha az çatışma, daha fazla işbirliği ve öğrencilerin öğrenmeye ayırdıkları zamanda çarpıcı bir artışla sonuçlanır. Hatasız Sınıf: Çatışmaları Çözmek ve İlişki Zekâsını Geliştirmek için Şiddetsiz İletişim Temelli Araçlar öğretmenlere ve öğrencilere bu becerileri kazandırır.

Çatışmaların Önlenmesi ve Çözümünde Hatasız Sınıf Yaklaşımı

İster saygılı, barışçıl bir sınıf ve okul isteyip sınıf mikrokozmosunu barışçıl ve sürdürülebilir bir dünya için bir model ve eğitim alanı olarak görün; ister öğrencilerin dikkatlerini, zihinlerini ve kalplerini tümüyle öğrenmeye ve keşfetmeye verecek kadar güvende hissettikleri bir sınıf ve okul veya bunların tümünü isteyin, bu müfredatın size ihtiyacınız olan araçları sağladığını göreceksiniz.

Katılımlı öğrenme ile öğrencilerin sınıflarda fiziksel ve duygusal güvenlik ihtiyaçları arasındaki bağlantı açıkça ortaya konmuştur. Maria Montessori, Paul MacLean, William Glasser, John Holt, Joseph Chilton Pearce, Nel Noddings, Daniel Siegel, Allan N. Schore, Alfie Kohn ve Daniel Goleman gibi pek çok kişinin gerçekleştirdiği çalışmalar; son on yılda bir araya gelerek, duygusal açıdan stresli ortamların çocukların güvenlik ve esenlik duygusunu tehdit ettiği ve öğrenmeye elverişli olmadığı anlayışını destekler nitelikte bir katkı sunmuştur. Beyin bilimi, psikoloji, tıp ve eğitim alanlarından böyle haberler gelmeye devam ederken; tükenmişlik yaşayan öğretmenlerden gelen haberler de öğrencilerde hoşnutsuzluğun, direncin ve sınıf içi çatışmaların arttığı yönündedir – bunların hepsi korku, stres ve duygusal güvenlik eksikliğinin belirtileridir. Okullarda meydana gelen silahlı saldırılar ile ergenlik öncesi ve ergenlik çağındaki intihar oranlarındaki artış, bizlere gençlerin uzun süredir büyük bir duygusal stres altında olduğunu anlatan acı ve trajik göstergelerdir.

Öğrencilerde (ve aynı zamanda öğretmenlerde) artan stresin önemli bir nedeni, okul yetkililerinin onlarca yıldır iletişim becerileri ve kişisel gelişim programları yerine sınıf disiplini ve yönetim programlarını teşvik ve finanse etmeyi tercih etmeleridir. Öğrenci davranışlarını yönetmeye yönelik stratejiler, İlişki Zekâsını geliştiren programların önüne geçmiştir. Öğrencileri izlemeye, cezalandırmaya ve ödüllendirmeye odaklanmak yerine İlişki Zekâsını geliştirmek için tasarlanan programlar; öğretmenlerin öğrencilerle ilişki kurma becerilerini geliştirmelerine, öğrencilerin ihtiyaçlarını belirlemelerine ve bu ihtiyaçları karşılamanın yollarını bulmalarına yardımcı olur. Öğretmenler de, öğrencilerin endişelerini dile getirebilecekleri, dinlemeyi ve kendilerini açıkça ifade etmeyi öğrenebilecekleri ortamlar sunarlar. Öğretmenlerin (ve ebeveynlerin) gençlerde gördükleri yüksek kaygı ve stres düzeyinin, idari disiplin programlarının modasının artık geçtiğinin ve İlişki Zekâsı için insan kapasitesini geliştirme zamanının geldiğinin bir işareti olduğuna inanıyoruz. Mevcut politikaların; okuldan kaçma, gözaltılar, uzaklaştırmalar, okulu bırakma sayıları ve liseden mezun olamama gibi yüksek maliyetleri gün geçtikçe daha belirgin hale gelmektedir. Bizler; öğrencilerin kendi öğrenimleri için daha fazla sorumluluk alma; kendi ihtiyaçlarını belirleme ve karşılama yollarını bulma; başkalarının ihtiyaçlarını belirleme ve karşılamalarına yardımcı olma; dürüst ve etkili iletişim kurma ve kendilerini etkileyen politika, uygulama ve kararlarda yapıcı bir sese sahip olma kapasitelerini geliştirecek araçlara sahibiz. Şimdi ihtiyacımız olan şey, bu kapasiteleri gerçeğe dönüştürecek irade ve kararlılıktır. Ülkenin genelinde İlişki Zekâsının geliştirilmesi sınıf yönetiminin yerini aldığında ve bu yaklaşım çeşitli farklılaştırılmış öğretim uygulamalarıyla tamamlandığında; öğrenci hoşnutsuzluğu, direnci ve sınıflardaki çatışmalarda azalma, katılımlı öğrenmede ve öğrenme hevesinde benzeri görülmemiş bir artış göreceğimize inanıyoruz. Bir öğrenme topluluğunun tüm üyelerinin ihtiyaçlarına cevap veren ilişki temelli sınıflar ve okullar yaratmaya yönelik deneyler birkaç on yıldır devam etmektedir. Geleneksel sistemdeki baskılar bir kırılma noktasına ulaştığı için son birkaç yılda bu deneylerin sayısı önemli ölçüde artmıştır. Ortak sınavlara hazırlanmaya yönelik dersler yaparak ve herkesin istediği güvenli, saygılı, yüksek kaliteli okulları yaratmakta açıkça başarısız olan politikaları uygulayarak zaman harcamak yerine; öğrencilerinin gerçek ihtiyaçlarıyla ilgilenmekte ısrar eden eğitimcilerin sayısının arttığını görmek bizi cesaretlendiriyor.

Fiziksel güvenlik, duygusal güvenlik ve esenlik temel ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçların karşılanması, öğrencilerin tüm dikkatlerini vererek kendi öğrenmelerini takip etmelerine ve zihinlerini tam olarak öğrenmekle meşgul etmelerine olanak tanır. Bu da, destekleyici koşullar altında insanların doğal olarak yapmayı sevdikleri şeydir. Daha önce yayımlanan Şefkatli Sınıf: İlişki Temelli Öğretmenlik ve Öğrenme adlı kitabımız, öğretmenleri Dr. Marshall Rosenberg tarafından geliştirilen Şiddetsiz İletişim süreciyle tanıştırmak amacıyla yazılmıştır. Kitap Şiddetsiz İletişim’in varsayımlarını sınıfta uygulamak için de bir temel oluşturuyor. Öğretmenlerin Şefkatli Sınıf’ta tanıtılan varsayımları ve kıymetli iletişim becerilerini geliştirecek günlük ve adım adım ders planları edinme ricalarına karşılık vermek adına Hatasız Sınıf’ı yazmaya başladık. Elinizdeki bu kitap, öğrencilerinizle birlikte bir Hatasız Sınıf oluşturmanız için rehber ve el kitabı olarak tasarlanmıştır. Bu müfredat, öğrencilere yalnızca bir çatışma çözümü süreci öğretmekten çok ötedir. Bu müfredatın amacı, sınıfınızda öğrencilerin herkesin esenliğini gözetmeye yönelik sahici bir ilgi ve beceri sahibi olmaları için gerekli koşulları oluşturmak ve karşılıklı saygı ve gönülden işbirliği üzerine kurulu bir öğrenme topluluğu yaratmaktır. Öğrenciler, aynı zamanda etkili sorun çözme ve anlaşmazlık çözümü becerileri geliştireceklerdir; bu beceriler de çatışmaların sayısında gözle görülür bir azalmaya yol açacaktır. Eğer bir Hatasız Sınıf oluşturarak İlişki Zekâsını geliştirmenin önemli ve geniş kapsamlı sonuçlarına ilişkin bir vizyon size ilham veriyorsa, bu müfredatın öğretmen açısından bir taahhüt gerektirdiğini de takdir edeceğinizi umuyoruz: Gerekli zemini dikkatlice hazırlamaya, temeli atmaya ve sınıfınızın yapılandırılması çabalarına rehberlik etmeye yönelik bir taahhüt. Aşağıdaki kısa tanıtımın (giriş bölümlerine, materyal listesine ve sınıf modüllerine bir göz atmanın yanı sıra) sizi müfredatın içeriğine dair bilgilendirmeye hizmet edeceğini umuyoruz.

 
Hatasız Sınıf Müfredatı

Hatasız Sınıf müfredatı üç bölüm halinde düzenlenmiştir:

Birinci Bölüm – Zemini Hazırlayın ve Temeli Atın
İkinci Bölüm – Yapım Materyalleri
Üçüncü Bölüm – Hatasız Sınıfınızı Yapılandırın

….