Birazoku

Modern Avrupa’yı şekillendiren önemli olayları, fikirleri ve bireyleri ön plana alan Kısa Modern Avrupa Tarihi Aydınlanma’dan günümüze kıtanın tarihini gözler önüne seriyor.

Kalıcı devrim temasından yararlanan David S. Mason bir yandan devrimlerin politik, ekonomik ve bilimsel nedenlerini ve sonuçlarını araştırırken bir yandan da insan hakları ve demokrasinin gelişimi, Avrupa kimliği ve entegrasyon sorunlarını inceliyor. Kısa Modern Avrupa Tarihi bir ülke tarihine ya da belirli bir zaman diliminin ayrıntılı kronolojisine odaklanmak yerine her bir bölümde Avrupa’yı şekillendiren en önemli olaylara değiniyor.

Aydınlanma, Fransız Devrimi, Marx ve Darwin’in teorileri, 1848 ve 1917 devrimleri, Almanya ve İtalya’nın birleşmesi, Avrupa emperyalizmi, dünya savaşları, soğuk savaş, Avrupa Birliği’nin gelişimi ve genişlemesi ve Avrupa’nın karşı karşıya olduğu güncel sorunlar gibi konular hakkında Avrupa tarihine geniş bir yelpazeden bakmak isteyen okuyucular bu kitabın haritalar, zaman çizelgeleri, fotoğraflar ve bir sözlükle desteklenen son derece ilgi çekici bir anlatımı olduğunu görecektir.

İÇİNDEKİLER

Kutucuklar, Görseller ve Haritaların Listesi……………………… 9
Önsöz ve Teşekkür………………………………………………………….. 13
Giriş: Devrim Avrupası…………………………………………………… 17
Avrupa Tarihinin Zaman Çizelgesi…………………………………. 25
BÖLÜM 1: ESKİ REJİM VE AYDINLANMA…………………… 33
BÖLÜM 2: FRANSIZ DEVRİMİ VE NAPOLYON…………… 47
BÖLÜM 3: SANAYİ DEVRİMİ VE KAPİTALİZMİN
DOĞUŞU………………………………………………………………………… 65
BÖLÜM 4: 1848: HALKIN BAHARI……………………………….. 79
BÖLÜM 5: MARX, MARKSİZM VE SOSYALİZM ………….. 95
BÖLÜM 6: DARWİNİZM VE SOSYAL DARWİNİZM ….. 109
BÖLÜM 7: İTALYA VE ALMANYA’NIN BİRLEŞMESİ…. 125
BÖLÜM 8: EMPERYALİZM ÇAĞI VE AFRİKA
TALANI………………………………………………………………………… 139
BÖLÜM 9: BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI …………………………… 153
BÖLÜM 10: RUS DEVRİMİ VE KOMÜNİZM ………………. 169
BÖLÜM 11: İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE HOLOKOST…. 191
BÖLÜM 12: BÖLÜNMÜŞ AVRUPA, SOĞUK SAVAŞ VE
SÖMÜRGELERDEN ÇEKİLME ……………………………………. 211
BÖLÜM 13: 1989: KOMÜNİZMİN ÇÖKÜŞÜ VE SOĞUK
SAVAŞ’IN SONA ERMESİ…………………………………………….. 233
BÖLÜM 14: AVRUPA BİRLİĞİ: AVRUPA BİRLEŞİK VE
ÖZGÜR MÜ?………………………………………………………………… 257
BÖLÜM 15: 21. YÜZYILDA AVRUPA…………………………… 283
Sözlük…………………………………………………………………………… 297
Ek Okuma İçin Öneriler………………………………………………… 311
Dizin …………………………………………………………………………….. 321

Sharon’a
Avrupa’da başlayan aşk ve maceranın elli yılı

KUTUCUKLAR, GÖRSELLER VE HARİTALARIN LİSTESİ

Kutucuklar
1.1 Bir Devrimi Ateşleyen Oyun: Figaro’nun Düğünü
2.1 Devrimde Kadınlar
2.2 Charles Dickens Giyotinde
2.3 Napolyon Kanunları
2.4 1812 Savaşı
2.5 Beethoven ve Napolyon
3.1 Crystal Palace
3.2 Tennyson’ın “Locksley Hall” adlı eseri
4.1 Adam Mickiewicz: Romantik Şair ve Devrimci
5.1 Robert Owen, Karl Marx ve Indiana
6.1 Darwin’in İspinozları ve Güvercinleri
6.2 Sigmund Freud: Psikoloji ve Uygarlık
7.1 Verdi ve İtalyan Bağımsızlığı
7.2 Giuseppe Garibaldi: İtalyan Milliyetçisi ve Romantik
Devrimci
9.1 Tatlı ve Onurlu Bir Ölüm
10.1 Rus Edebiyatında “İlk Bolşevik”
10.2 Bolşevikler ve Kadınların Rolü
11.1 Picasso’nun Guernica’sı: Sanat, Savaş ve Siyaset
11.2 Auschwitz’de Hayatta Kalma
13.1 Václav Havel, Frank Zappa ve Kadife Devrim
14.1 Beethoven’ın Neşeye Övgü’sü ve Avrupa Birliği
14.2 Doaa Akdeniz’de Hayatta Kalıyor
14.3 Avrupa Birliği’nin Değerleri
Görseller
Kral XIV. Louis’in Portresi
Bonaparte Alpleri Geçiyor
Crystal Palace

Avrupa hükümdarlarının 1848 devrimleri sırasındaki karikatürleri

Karl Marx
Darwin’in Karikatürü
Garibaldi Papa IX. Pius’a Özgürlük Şapkası’nı sunuyor
Rodos Heykeli: Cape Town’dan Kahire’ye Yürüyüş
“Britanyalı Kadınlar ‘Git’ Diyor!”
Wilfred Owen
Bir Rus köyü mir
“Yoldaş Lenin Dünyayı Pislikten Arındırıyor”
“Lenin Yaşadı, Lenin Yaşıyor, Lenin Yaşayacak!”
Adolf Hitler ve Benito Mussolini
Picasso’nun Guernica’sı
Blitz sırasında Londra’daki Aziz Paul Katedrali
Sovyetler Alman Reichstag’ına bayraklarını çekti
Yahudi vatandaşlar Varşova Gettosu’nda toplanıyor
Auschwitz’den kurtulan çocuklar
Yalta’da Üç Büyükler Konferansı
Amerikan uçağı Berlin hava ikmali sırasında malzeme bıraktı
Berlin Duvarı, 1961
Dayanışma’nın doğuşunun izini süren bir kardiyogram posteri
Václav Havel Prag’da bir kalabalığa hitap ediyor
Euro
Polonya’nın Avrupa’ya “dönüşünü” kutlayan karikatür
Suriyeli ve Iraklı göçmenler botlarla Yunanistan’a ulaşıyor
“Birleşik Krallık oyları çıktı”

Haritalar
Avrupa, 1714
Avrupa, 1812
Avrupa, 1815
Halkın Baharı, 1848-1849
İtalya’nın Birleşmesi
Almanya’nın Birleşmesi
Afrika’da Sömürge İmparatorlukları, 1914
Avrupa, 1919
1991’de SSCB
Avrupa’da Müttefik Zaferi, 1942-1945
1955’te NATO ve Varşova Paktı
Komünizmin Çöküşünden Sonra Avrupa ve Orta Asya
Avrupa Birliği

ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR

Bu kitabı ilginç, erişilebilir ve modern Avrupa tarihinin temel hatlarını okuyucuyu ayrıntılara boğmayacak bir şekilde sunmaya çalıştım. Kitap belirli bir kitle göz önünde bulundurularak yazılmıştır, yani konuyla ilgili daha önce çok az geçmişi olan üniversite lisans öğrencileri için. Proje kendi üniversitemde, Fransız Devrimi’nden bu yana Avrupa da dâhil olmak üzere dünya tarihinin kilit noktalarında gelenek ve değişim arasındaki gerilime odaklanan üniversite çapında bir çekirdek ders için Avrupa tarihine kısa bir giriş ihtiyacından doğdu. 

Bu nedenle, bu kitabın odak noktası ve düzenleyici ilkesi Avrupa toplumlarını şekillendiren büyük değişim ve devrim dönemleridir. Bunlar arasında 1789, 1917 ve 1989’daki gibi siyasi devrimlerin yanı sıra ekonomik, entelektüel ve bilimsel devrimler ile savaşlar da yer almaktadır. Dolayısıyla bu anlatı, tarihin disiplinler arası birçok yönüne değinmektedir: kültürel, sosyal, entelektüel, siyasi ve ekonomik. Bu değişimler tüm tezahürleriyle Avrupa’yı büyük ölçüde özgürlük, eşitlik ve dayanışmanın (bu kitabın alt başlığı) yanı sıra barış ve refaha götürmüştür. Avrupa’nın izlediği yol büyüleyici ve aydınlatıcı, elde edilen başarı ise hem şaşırtıcı hem de harikuladedir.

Bu kitabın yazılmasındaki en büyük zorluk, bu kadar çok değişimin yaşandığı bir dönemde büyük bir bölgenin tarihini sentezleme ve kısaltma çabasıydı. Genel okuyucu için Avrupa’nın çok az kısa tarihinin mevcut olması bu zorluğun bir kanıtıdır. İlk baskının bir eleştirmeni metni “kısalığı, sesi ve değeri” nedeniyle övdü, bu nedenle yayıncı ve ben sonraki baskılarda bu erdemleri korumaya çalıştık. Bu kitabın hâlâ modern Avrupa üzerine yazılmış en kısa ve en ucuz metin olduğuna ve tek bir yazar tarafından yazılmış az sayıdaki metinden biri olduğuna inanıyorum. Elbette bu durum bazı ödünler vermeyi gerektiriyor, dolayısıyla böyle bir kitapta –çoğu standart modern Avrupa tarihinin yarısı uzunluğunda– kaçınılmaz olarak eksiklikler ve aşırı basitleştirmeler var. Umarım aranızdaki amatör ve profesyonel tarihçileri kırmamışımdır. 

Bu yeni beşinci baskıda Brexit, göç, Avrupa Birliği şüphecileri, ayrılıkçılık (özellikle İskoçya ve İspanya’da), koronavirüs pandemisi, Ukrayna krizi ve Avrupa’nın Rusya ve ABD ile ilişkileri hakkında yeni materyaller de dâhil olmak üzere Avrupa’nın hikâyesi 2022’nin başlarına kadar getiriliyor. Göç tartışmasına eşlik eden yeni bir metin kutucuğu, Suriyeli bir kadının Avrupa’ya ulaşmak için Akdeniz’i geçerken yaşadığı tehlikeli deneyimi vurgulamaktadır. Ayrıca birkaç eğitmenin talebi üzerine metne beş yeni harita ekledik ve eğitmenler için bir test bankası sağladık (bu önsözün ilerleyen bölümlerine bakınız). 

Bu kitabın kavramsallaştırılmasına, gözden geçirilmesine ve düzenlenmesine pek çok kişi katkıda bulundu. Butler’ın küresel çalışmalar programıyla bağlantılı olan profesörler Aron Aji, Bruce Bigelow ve Paul Valliere, bu kitabın ilk versiyonunu üstlenmem için beni teşvik ettiler ve Rowman & Littlefield’ın yayın yönetmeni Susan McEachern (şimdi emekli oldu), beş baskı boyunca projeyi birçok yönden teşvik ederek destekledi. Kitabın tamamı, 2015 yılında Polonya’da düzenlenen bir konferansta beş Avrupalı akademisyenin pek çok yararlı önerisiyle özellikle kapsamlı bir okuma ve eleştiriye tabi tutulmuştur: Piotr Bajda, Spasimir Domaradzki, Krzysztof Lazarski, Andrzej Nowak ve Endre Sashalmi. Diğer pek çok arkadaş ve meslektaş, bundan önceki ve sonraki bölümlerden biri veya birkaçı hakkında geri bildirim ve önerilerde bulunmuştur ve bu kitabın önceki baskılarında kendilerine teşekkür edilmiştir.

Bu yeni baskı için dışarıdan üç okuyucudan çok değerli öneriler aldım: East Stroudsburg Üniversitesi’nden Christopher Brooks, Dallas Baptist Üniversitesi’nden Charles Johnson ve Butler Üniversitesi’nden Eloise Sureau. Arkadaşlarım ve meslektaşlarım Bruce Bigelow, Antonio Menendez ve Paul Hanson çok yararlı tavsiyelerde bulundular. Basında yardımcı editör olan Katelyn Turner, revizyon sürecinde bana ustalıkla rehberlik etti. Son olarak ve özellikle, bu kitabın beş baskısında ve hayatımın ilk bölümleri hariç tüm bölümlerinde bana destek olan ve bu kitabı kendisine ithaf ettiğim eşim, en iyi arkadaşım ve söz ustası Sharon Mason’a teşekkür etmek istiyorum. Tüm bu harika insanlara derinden minnettarım.

ÖĞRENCİLER İÇİN NOT 

Bunun gibi kısa bir metnin bir avantajı öğrencilere belgeler, konuşmalar ve edebî eserler gibi önemli birincil kaynakları örneklemeleri için zaman tanımasıdır. Metin içinde bunlara sık sık atıfta bulunuyorum ve bunların çoğunu Internet Modern History Sourcebook’un (Fordham Üniversitesi merkezli) web sitesinde ve bu kitabın sonundaki “Ek Okuma Önerileri” bölümünde belirtilen diğer yerlerde bulabilirsiniz. Metindeki kalın harfli terimler (örneğin mutlak monarşi) sözlükte tanımlanmış veya belirtilmiştir. 

Bu kitabı siz öğrenciler için yazdım, umarım hoşunuza gider ve ondan bir şeyler öğrenirsiniz. Kitapla ilgili yorumlarınız, önerileriniz veya sorularınız varsa dmason@butler.edu adresinden bana ulaşabilirsiniz.

…