Birazoku

Hayattaki mevcut durumuna nasıl geldin? Şu andaki işine nasıl başladın veya çalışma sahana nasıl girdin? Yoksa şu anda bir şey yapmıyor musun? Peki, mutlu musun?

Mutlu olmanın ya da mutsuz olmanın nedenleri nelerdir?

Bu kitap bu soruları yanıtlamana yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Daha da önemlisi, bu kitap herhangi bir şeyi değiştirmek isteyip istemediğine karar vermene yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Ve öyleyse, neyi ve nasıl?

Yaşamımız genel olarak en az 70-80 yıl, hatta sıklıkla çok daha uzun sürüyor. Kendimize iyi bakarsak 100 yıldan fazla yaşayabiliriz. Çoğumuz 30 yaş civarında yerleşik yaşamlara ve rutinlere gireriz, ardından onlarca yıl boyunca otomatik pilotta devam ederiz. Hayatın içinden otomatik pilotta geçip, onlarca yıl sonrasına bakıp aslında hiçbir zaman “yaşamadığını” mı fark etmek istiyorsun?

Sana soruyorum: Geri kalan zamanını burada nasıl geçirmek istiyorsun ve bu konuda ne yapmak istiyorsun?

Umarım bu kitap bu sorulara bazı yanıtlar bulmana yardımcı olur!

Ön söz

Sabancı Üniversitesi İşletme Fakültesinde çalışırken, MBA öğrencilerinin bitirme projesi sunumlarının yönetilmesinden sorumluydum. Öğrencilerin çoğu son derece gergindi; hatta bazıları titriyordu. Ancak Göktürk adında bir öğ renci özgüvenle dolup taşarak önümüze çıktı. Odayı taradı ve yüksek sesle sordu: “Neden Buradayız?” O kadar güldüm ki, bu soruyu asla unutmadım.

Göktürk, güçlü bir etki yaratmak ve bu noktaya gelmek için ne kadar çok çalıştıklarını vurgulamak istemişti. Ancak yorumu beni geçici olarak derin bir farkındalık durumuna soktu.

Kendime “neden buradayız?” diye sordum. Hayatımın bu noktasına ulaşmak için ne kadar çok çalıştığımı düşündüm. Sabancı Üniversitesi’ndeki bu göreve nasıl geldiğimi, Türki ye’ye nasıl geldiğimi, nasıl evlendiğimi, 45 yaşıma nasıl ulaş tığımı merak ettim ve sonunda evrenin nasıl oluştuğuna, bilincin nereden geldiğine takıldım.

Daha sonra şu iki arayıştan hangisinin daha önemli olduğunu merak ettim: Gerçekliğin ve bilincin nasıl ve neden ortaya çıktığını keşfetme arayışı mı yoksa kendi küçük hayatlarımızda şuan bulunduğumuz yere nasıl geldiğimizi ve bundan memnun olup olmadığımızı anlama arayışı mı?

Bu kitap ikinci meseleyi çözmeyi amaçlıyor. Bugün neden bu haldeyiz, yaptığımız şeyi neden yapıyoruz ve hayatımızdan

memnun muyuz? Ve çok daha önemlisi, bu konuda ne yapacağız? Aşırı kullanılan bir klişe aklıma geldi: “Hayat kisa.” Aslinda buna katılmıyorum. Eğer kendimize iyi bakarsak hayat aslında gerçekten çok uzundur; 80, 90, belki 100 yıldan fazla veya daha fazla. Çoğumuz kariyerimize 22-23 yaş civarında başlıyoruz ve yaklaşık 10 yıl sonra yerleşik hayatların ve rutinlerin içine giriyoruz. Buradan bir 50-60 yıl daha, belki biraz daha fazla gideriz.

Size sorum şu: Hayatınızın geri kalanını nasıl geçirmek istersiniz ve bunun hakkında neleri yapmaya hazırsınız? Umarım bu kitap bu soruya bazı yanıtlar bulmanıza yardımcı olur.

GİRİŞ: “Sen kimsin?”

Neden sen kimsin? Yaptığın şeyi neden yapıyorsun? Basit cevap “doğa ve yetişme”dir. Kim olduğumuz, ebeveynlerimizin bize verdiği DNA ile içinde büyüdüğümüz çevrenin bir birleşimidir. Çoğumuz bunu düşünmüyoruz bile. Hayatımız otomatik pilotta geçiyor. Liseye geçmek için ortaokulu bitirmek; üniversiteye ya da işe girmek için liseyi bitirmek; terfi almak veya başka bir işe geçmek için çabalamak; belki evlenip çocuk sahibi olmak; belki bir ev alıp yerleşmek… Sonra emekliliğe hazırlanıyoruz ve sonunda ömrümüzün ahirine ulaşıyoruz.

Gerçekten hayatımızı yaşıyor muyuz?

Kaçımız gerçekten yavaşlıyor ve hayatlarımız hakkında dikkatli bir şekilde düşünüyoruz? Buradaki anahtar, son derece değerli “M” kelimesidir: “mindfulness” (“farkındalık”). Kaçımız farkındalıkla yaşıyoruz? Ne sıklıkla durup “Vay be bu yaştayım, bu meslekteyim, bu işlerle ilgileniyorum ve şu kişi/kişilerle yaşıyorum?” diye düşünüyorsunuz? Hayatınızın neresinde olduğunuzu ve olmak istediğiniz yerin bu olup olmadığını ne sıklıkla analiz ediyorsunuz? Ve en önemlisi, kaçımız bu konuda gerçekten başka seçeneğimizin olmadığını hissediyoruz? Kendimize [durumu oluşturmayı] çok istediğimizi söyleriz, ancak yapamayız çünkü [mazereti doldurmamız gerekir.

Çoğu zaman bizi gerçek mutluluğa ulaşmaktan alıkoyan temel faktör, paraya neredeyse saplantılı bir şekilde odaklanmaktır. “Bu işe ihtiyacım var çünkü paraya ihtiyacım var” veya “X’i yapmayı çok isterim ama mali durumumu çok riskli hale getirir.” Elbette hepimizin paraya ihtiyacı vardır ve para kazanmak için çabalamak geçerli ve mantıklıdır. Peki o arabaya, o eve, o kıyafetlere, o statüye gerçekten ihtiyacımız var mı? Giderek daha fazla para kazanmak çoğu zaman başlı başına bir amaç, neredeyse bir bağımlılık haline gelir. Ünlü Amerikalı devlet adamı, yazar ve mucit Benjamin Franklin şöyle demiştir: “İnsan ne kadar çok paraya sahipse, o kadar çok ister. Bir boşluğu doldurmak yerine boşluk yaratır.” Kendimize şu soruyu sormalıyız: “Rahat ve güvenli bir hayata sahip olmak için gerçekten ne kadar paraya ihtiyacım var?”

Birçoğumuz aynı zamanda aile baskısı ya da toplum baskısı nedeniyle belirli şeyleri yapmak zorunda kalıyoruz. “Mühendis olmalıyım” veya “Doktor olmazsam ailem beni evlatliktan reddeder” veya “Aile işini devralmak için işletme okumam lazım” vb. Daha sonra hayatın ilerleyen dönemlerinde benzer ortak düşünceler… Bunlar arasında şunlar yer alır: “Yönetici olmak için bu işte kalmam gerekiyor” veya “Burada 17 yıl daha çalışmam gerekiyor ve ancak sonrasında emeklilik maaşımı alacağım” vb. Çok fazla kişi, kariyerleri veya hayatları konusunda özgür iradeye sahip olmadıklarını inaniyor.

Bazen hiçbir dış etki olmaksızın kendimize sınırlar koyan biziz. Örnekler arasında, “Ailemden hiç kimse üniversiteye gitmedi; bu yüzden benim gitmem gerçekçi değil” veya “Bunu denesem asla başarılı olamam” veya hatta “Hak etmiyorum” gibi ifadeler yer alıyor. Birçok insan tanıyorum ki, çok başarılı ve harika bir hayatı hak ettiğine inanmadığı için böyle şeylerle kendini sınırlıyorlar. Lütfen bu kişilerden biri olmayın -ve eğer o kişi siz iseniz, bunu hemen değiştirin!

Doğaya ve beslenmeye geri dönersek, evet, kim olduğu muz DNA’mızın ve içinde bulunduğumuz çevrenin bir birleşimidir. Ancak bu bizi gerçek anlamda sınırlamamalı. Eğer gerçekten istersek bunların üstesinden gelebiliriz. Kendinize şu soruyu sormakla başlayın: “Hayatımı, hiçbir şeyi değiştirmek istemeyecek kadar çok mu seviyorum?” Cevabınız “evet” ise sizden haber almak isterim. Tam olarak olmak istedikleri yerde olduklarını ve hiçbir şeyi değiştirmeyecekle rini düşünen insanlar vardır elbette. Böyle insanlardan tanıyorum da. Bu insanlar hikayelerini başkalarıyla paylaşmalı. Öğretmen, koç, yazar veya motivasyon konuşmacısı olmalı. lar. Ancak cevabınız “hayır” ise, hayatınızda değiştirmek istediğiniz bir şey varsa, bu kitap tam size göre.

Değişimin ilk adımının, değişimin gerekli ya da arzu edilir olduğuna dair farkındalığa ulaşmak olduğuna inanıyorum. Eğer şu anki durumunuz istediğiniz durum değilse öncelikle bunun farkına varmanız gerekir. İkinci adım, bunun yerine tam olarak ne istediğinize karar vermektir. Üçüncü ve muhtemelen en önemli adım ise mevcut durumunuzun, değişmek için gerekli çabalardan daha rahatsız edici olduğunun farkına varmaktır.

Bu üçüncü adım çok önemli. Mevcut durumlarından memnun olmayan pek çok insan, bu durumdan çıkmak için gerekli çalışmaları yapmak konusunda isteksizdir. Örneğin, belki aşırı kilolusunuz ancak kilo vermek için diyet ve egzersiz yapmanın getirdiği acı ve ızdıraplara katlanmak yerine fazla kilolu kalmayı tercih edersiniz. Ya da belki sigara içiyorsunuz ama sigarayı bırakmak için gereken çaba o kadar rahatsız edici görünüyor ki, sigara içmeye devam ediyorsunuz. Bazen bu durum sevmediğiniz bir işte de sıklıkla görülür. Yeni bir iş bulmak ve işe başlamak o kadar aşılmaz bir proje gibi görünür ki, sevmediğiniz işe devam edersiniz.

Bu durumlara katkıda bulunan en önemli faktör, anında tatmin olmak saplantımızdır. Şu anda bir çöreğin tadı güzel, bir sigara şu anda iyi hissettiriyor, şu anda o kanepede oturup televizyon izlemek keyifli, vb. Ne yazık ki mevcut durumunuzu değiştirmek, gelecekte fayda sağlar -ve beyniniz bunu anlamakta zorluk çeker. Kilo verirseniz birkaç ay sonra kendinizi çok daha iyi hissedeceksiniz; sigarayı bırakırsanız birkaç ay sonra kendinizi çok daha iyi hissedeceksiniz. Ve her akşam televizyon izlemek yerine kitap okursanız hayatınızdaki olumlu değişiklikleri birkaç ay sonra göreceksiniz.

Ancak kasa vadede bu çabalar size rahatsızlık verecektir. Sonuç olarak zihninizin şu “sonraki ödül için şimdi fedakarlik yapın” beyanını anlaması zordur.

Bu engelleri aşmanın ve hayatımızı gerçek anlamda sağlik, mutluluk ve başarıya yönlendirmenin en iyi yolunun 3+3 dediğim teknik olduğuna inanıyorum. Bu 3+3 prensibimin ….