Birazoku

Elma Yayınevi’nden yepyeni bir kitap Girişimcilik Öyküleri

Nasuh Mahruki’den Tekin Acar’a, Ali Sabancı’dan İtila Tümer’e, Nevzat Aydın’dan Şarık Tara’ya, Emrehan Halıcı’dan Muzaffer Çilek’e ve Türkiye’nin önde gelen daha birçok girişimcisinin öyküleri var bu kitapta. Onlar anlattı, gençler yazdı…

İş hayatına yeni başlayanlar, başlamak isteyenler, iş hayatının içerisinde olanlar ya da sadece başarı öykülerini okumak isteyenler, ODTÜ’lü gençlerden Girişimcilik Öyküleri herkes için bir rehber…

Elma Yayınevi olarak önerimiz, okurken gözlüklerinizin yanınızda olması çünkü bu kitapta parıltılı başarıları, parıltılı beyinlerin kaleminden okuyacaksınız.

İçindekiler

Ali Sabancı Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı………………………………………………9
Bedriye Hülya B-fit Kurucusu…………………………………………………………………..21
Emre Aydın ciceksepeti.com’un Kurucusu……………………………………………………25
Emrehan Halıcı Halıcı Yazılımevi Yönetim Kurulu Başkanı…………………………35
Erdem Çenesiz Ece Holding Yönetim Kurulu Başkanı…………………………………43
Fatih Ünal SDT Uzay ve Savunma Teknolojileri Genel Müdürü……………………..53
Haluk Okutur Simit Sarayı Kurucusu-Yönetim Kurulu Başkanı ………………….63
İbrahim Betil Toplum Gönüllüleri Vakfı Kurucusu……………………………………….83
İtila Tümer Tümer Mühendislik Kurucusu…………………………………………………..97
Kaan Kayabalı onedio.com’un Kurucusu …………………………………………………113
Muzaffer Çilek Çilek A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan YardımcısıGenel Müdür…..125
Ali Nasuh Mahruki AKUT Kurucusu…………………………………………………..135
Nevzat Aydın yemeksepeti.com Kurucu Ortak………………………………………….151
Serkan Ünsal dakick.com’un Kurucusu…………………………………………………….169
Şarık Tara ENKA Şirketler Grubu Fahri Başkanı…………………………………….189
Tekin Acar Tekin Acar Kozmetik’in Kurucusu ……………………………………………199
Vural Görener Banvit A.Ş.nin Kurucusu…………………………………………………211
Cankut Durgun Aslanoba Capital Kurucu Ortağı……………………………………219
Murat Ersoy ATLASJET Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı ………………….235
Süleyman Orakçıoğlu ORKA GRUP Yönetim Kurulu Başkanı ……………..25

Ali Sabancı
Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı

Bize kısaca özgeçmişinizden bahsedebilir misiniz? Neler yaptınız? Girişimcilik hikâyeniz nasıl başladı? 

1969 yılında Adana’da doğdum. 1987-1991 yılları arasında ABD’deki Tufts Üniversitesi’nde politika ve ekonomi üzerine ihtisas yaptıktan sonra 1993 yılına kadar Morgan Stanley’de finans uzmanı olarak çalıştım. 1993-1995 yılları arasında Columbia Business School’da uluslararası finans üzerine MBA eğitimimi tamamlayarak Türkiye’ye döndüm ve 1996 yılına kadar Akbank Bahçekapı şubesinde uzman olarak görev yaptım. 1996-1997 yılları arasında Akbank Beyoğlu şubesi müdür yardımcılığı görevimin ardından, 1997 yılında Sabancı Holding’de proje daire başkanlığı görevine getirildim ve 2001 yılında da strateji ve iş geliştirme grup başkanlığı görevine atandım. Mart 2004’te Sabancı Holding’den ayrılarak, 2005 yılının Ocak ayında Pegasus Havayolları yönetim kurulu başkanı olarak göreve başladım.

Şu anda Pegasus yönetim kurulu başkanlığı görevimin yanı sıra bünyesinde havacılık yatırımları dışında gıda, perakende, sağlık ve gayrimenkul bulunan Esas Holding, Avrupa’nın altıncı büyük hava yolu olan Air Berlin ve Mars Entertainment Group’un da yönetim kurulu üyeliğini yapıyorum. Ben aslında şu anda ikinci kariyerimi yaşıyorum. Birincisi, Sabancı Holding’dekiydi, ikincisi de Pegasus’un da sahibi olan Esas Holding’deki. Ben kendimi ikinci kariyerimde buldum. Çünkü şimdi girişimciliği teşvik eden bir ortamdayım. Bütün bu görevlerimin yanı sıra bir diğer önemli görevim ise 2009 yılından bu yana yürüttüğüm TOBB Genç Girişimciler Kurulu başkanlığı. TOBB Genç Girişimciler Kurulu olarak kuruluşumuzdan bu yana, ülkemizde girişimciliğin farkındalığının ve rol model sayısının artması adına; fonların fonu, melek yatırımcılık, saha ziyaretleri, girişimci kulübü, g3 Forum, Global Girişimcilik Haftası gibi çalışmalarda bulunuyoruz.

Girişimcilik kariyeriniz boyunca en başarılı olduğunuz, yani kırılma anı diyebileceğiniz zamanlar oldu mu? 

Esas Holding’de başladığım ikinci kariyerimde, şüphesiz ki en büyük başarım doğru ekiple, doğru işe yatırım yaparak Pegasus’u yaratmak oldu. Pegasus’un bu başarısının en önemli etkeni, yanımda ve önümde duracak iyi insanlardan oluşan bir ekip kurmuş olmamızdır. Kişi ne iş yaparsa yapsın eğer iyi bir ekip oluşturduysa, o ekip kişiyi yüceltir. İyi ekip kurmak için para önemli ama daha da önemlisi “iyi insanlara” fikri satabilmek ve onları fikre ortak edebilmektir. Ortak etmekten kastım da sadece manevi değil, maddi ortaklık aynı zamanda. Başarının beyni, şirket hedeflerini herkesle paylaşmak ve onların görüşlerine de açık olmaktır. Böylece tüm aile fertlerinin katılımını sağlamış olursunuz.

Bu yaklaşımımız sayesinde çok önemli bir “sahiplenme” atmosferi var Pegasus’ta. İnsanlar işe geldiklerinde patronun değil, kendi iş yerlerine geldiklerini hissediyorlar.

Zengin ve başarılı bir ailede doğdunuz. Onların iş hayatınıza tabii ki önemli katkıları olmuştur. Fakat aile şirketinden ayrılıp, tek başınıza yaptığınız işlerinizle göz önündesiniz. Bu süreci bize anlatabilir misiniz? Sizi aile şirketinden ayrı işler yapmaya yönlendiren ne oldu?

Ben maddi ve manevi varlığı olan bir ailede, ağzımda altın bir kaşıkla doğdum. Soyadı, sadece zenginlik getirmedi benim için. Aynı zamanda yurt dışında yaşama, eğitim alma, çalışma olanağı da verdi. Yani “beni ben yapan” etkenlere de etkili oldu. Peki, burada bana düşen görev nedir? Bu şartları en iyi şekilde değerlendirmek… Daha basit anlatmak gerekirse, iskambil kâğıdı oynarken elinize bir kâğıt dağıtılıyor, sizin göreviniz o kâğıdı en iyi şekilde oynamak, bu dünyaya fayda sağlamak ve iz bırakmak. Bundan azını yaparsanız eksik yapmış olursunuz ve o zaman yaşadığınız müddetçe bu dünyaya fayda sağlamamış olursunuz. Benim için en önemli şey yaşadığımız dünyaya katkıda bulunabilmek ve burada iz bırakmak. On sene holdingde çalıştım. Epeyce bir zamanım kendimi sisteme kabul ettirmekle geçti ama sonra şunu fark ettim, çok ortaklı bir organizasyonda bireysel katma değerli bir değişiklik yaratma ihtimaliniz az. Pegasus’un da sahibi olan Esas Holding’deki ikinci kariyerimde girişimciliği teşvik eden bir ortamdayım. Pegasus ile iz bırakabildiğim için şu an doğru yerdeyim.

Sabancı Holding’den ayrılma kararınızı çevrenizdekiler nasıl karşıladılar? Bu konuda en büyük destekçiniz kim oldu? Sabancı Holding’den ayrılırken ne yapmak istediğinizi biliyor muydunuz?

Valla, aslında ne yapacağımı hiç bilmiyordum. Zaten Sakıp amcam da, “Risk almıyor musun oğlum? Burada ofisin, sekreterin var” dedi. “Ya amca” dedim, “Önce sizlere teşekkür etmeliyim, sizin sayenizde zengin biriyim. İtibarım da fena değil. Düzenli bir ev hayatım, iyi bir eğitimim var. Bir de sadece 34 yaşındayım. Bu riski ancak şimdi alabilirim. Ben bunu 45 yaşında yapamam”. Denemem gerekiyordu ve denedim, iyi ki de yapmışım. Herkese denemesini tavsiye ederim. O kadar memnunum ki hayatımdan. Martın başında Sabancı Holding’den ayrılınca kendimi sudan çıkmış balık gibi hissettim. Nasıl olsa önümüz yaz, hafta sonları kaçarım, dalarım, eylül ayı gibi de her şeye yeniden başlarım gibi bir hayalim vardı ama 17 Martta ESAS’ta başladım. Çünkü duramadım. 2005’in Ocak ayında da Pegasus bizim oldu.

Bu işe başlarken ne kadar risk aldınız? Yaşamınızda da her zaman risk alan bir insan mısınız?

Girişimcilerin hesaplanmış riskler alması gerekiyor, ben de bu işe başlarken hesaplanmış bir risk aldım. Yola iyi ve doğru bir ekiple çıktım. Risk almamak, denemediğiniz anlamına gelir. Önemli olan kişinin hesaplanmış riskleri alması ve ortaya çıkan sonuçlardan öğrenerek bir sonraki adıma geçebilmesidir.

Hayatınızın herhangi bir aşamasında başarısız olup pes ettiğiniz oldu mu? Böyle bir şey olduysa bu aşamadan nasıl kurtuldunuz, kendinizi nasıl motive ettiniz?

Benim de elbette başarısızlıklarım var. Kişinin hiç başarısızlık yaşamamış olması o kişinin “aksiyon” almadığının, bir şey yapmayı denemediğinin ve hiç risk almadığının göstergesidir.Kariyerimdeki en büyük başarısızlığım, yaklaşık 15 yıl önce internetin patladığı dönemde Sabancı Holding bünyesinde girdiğimiz internet servis tedarik işi olan “Turknet”ti. Ben Sabancı Holding’den ayrıldıktan birkaç sene sonra satılan bu şirkette, yaklaşık 25-30 milyon dolar yakmıştık.

Gıda, taşımacılık, elektronik ve sağlık sektörlerinde yer aldığınızı biliyoruz. Bunu nasıl başarıyorsunuz? Zaman yönetimi konusunda bize neler önerebilirsiniz?

Gireceğiniz her sektörde, eğer sektör hakkında derinlemesine bir tecrübeniz yoksa o sektörde tecrübeli kişilerden oluşan çok iyi bir ekip kurmalısınız. Bu hem projenize güvenirlik kazandırır hem de sizi ve işi yüceltir. Herkesin kendi uzmanlık alanından sorumlu olduğu ve bilginin doğru paylaşıldığı bir ekipte başarı kaçınılmazdır. Bunların yanı sıra kişinin mutlaka kendisine, hobilerine de vakit ayırması ve dengeli bir hayat yaşaması gerekir

Türkiye’de önde gelen girişimci iş adamlarından birisiniz. Girişimcilik insanın doğasında mı vardır? Bir girişimcide bulunması gereken özellikler nelerdir? Siz bunların hangilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsunuz?

Bana sık sık sorulan bir soru var: “Soyadınız Sabancı olmasaydı yine başarılı bir girişimci olabilir miydiniz?” Bunu kestirmek çok zor. Şartlar çok farklı olabilirdi. Ancak, temelde şöyle bir yaklaşımım var. Kimse doğarken eşit doğmuyor, sadece ölürken eşit ölüyor. Ne demek bu? Evet, ben ağzımda altın bir kaşıkla doğdum ve ailemin sağladığı tüm imkânlar “beni ben yapan” etkenlere etkili oldu. Peki, burada bana düşen görev neydi? Bu şartları en iyi şekilde değerlendirmek… Benim gibi ağzınızda altın kaşıkla doğmasanız da eğer yapabileceklerinizden azını yaparsanız eksik yapmış ve yaşadığınız müddetçe bu dünyaya fayda sağlamamış olursunuz.

TOBB Genç Girişimciler Kurulu ve girişimciliği geliştirmek için çalışan diğer tüm kurumlar, girişimciliğin doğuştan gelen bir yetenek değil, geliştirilebilir bir özellik olduğu yaklaşımını yerleştirmek için çabalıyorlar. Girişimcinin takip etmesi gereken üç adım var: “Düşün, planla ve dene” Eğer bunları yapmazsan, kim olursan ol zaten yapamazsın. Soyadı ile alakası yok.

Türkiye’de girişimcilik günümüzde revaçta olan bir kavram. Bu konuda bir şeyler yapmak isteyen gençlere, projeleri olanlara, neler öğütlersiniz?

Kendi başına denizlere yelken açmak kolay bir karar değil. Ama denemeden de olmaz. Tavsiyem, gençlerin ilgilendiği birkaç projeyi derinine incelemeleri ve kendilerini hazır hissettiklerinde en potansiyelli projeye soyunmalarıdır. Projelerin ne olduğunu bilmeden bir tavsiyem daha var: Direkt birbirleri ile alakalı projeler değil ise sadece bir projeye konsantre olmaları ve onu hakkını vererek yapmaları. Tam zamanlı olarak çalışıp da girişimci olmak isteyen gençler için ise alternatif olarak çalıştıkları iş yerinden ücretsiz izin almalarını ve o süreçte seçtikleri projelerden birini denemelerini tavsiye ediyorum. Sonuçta, denemeden olmuyor bu işler. Bunun yanı sıra bugünlerde girişimci adaylarında en sık gördüğüm hatalardan birinden de bahsedeyim. Çoğu girişimci adayı sadece fikrin başarı için yeterli olduğunu düşünüyor, hâlbuki başarı ancak doğru iş planı ile mümkün. Önemli olan iş planını kâğıda dökebilmek, ardından da iş planını icra etmek için iyi bir ekip kurmak. İş planı, girişimci için bir yol haritası belirler, ulaşmak istediği hedefler için gidilecek yolu saptar ve rehberlik eder. İş planı en az 2-3 senelik bir perspektifte hazırlanmalı ve günümüz gelişmeleri yakından takip edilip, planı belki haftalık, belki de aylık olarak revize edilmeli ve gidilecek yol tekrar belirlenmelidir.

Sabancı olarak değil de Ali Sabancı olarak tanınmanın sizin için önemli olduğunu biliyoruz. Bunun sebebini açıklar mısınız?

Sünnet olduğumda altın bir künye hediye edildi bana. Üzerinde ne yazıyordu biliyor musunuz? “A. Sabancı” O zaman çok üzülmüştüm neden Ali yazmıyor diye. Çünkü toplum seni bir yere koyuyor, sana da bu rolü oynamak düşüyor. Ama benim için yurt dışında yaşamak çok öğretici oldu. On yedi yıl yurt dışında yaşadım. Kimse bana soyadımı sormadı. Adana’dan Almanya’ya bir hafta içinde taşındık. Adana’daki evde şoför, aşçı ve iki hizmetçimiz vardı. Evde kapalı havuz vardı. Böyle bir evden çıkıp Frankfurt’a gittik. Tam bir şok oldu. Annem yemek kitabından köfte yapmayı öğrendi, araba kullanmayı hatırlamak için hoca tuttu. Biz de okula Buick araba yerine servisle gitmeye başladık. Sadece “Ali” olarak yaşadığımda kendi sorunlarımı çözmek zorunda kaldım. Annemden, babamdan ya da holdingdeki birilerinden yardım almadan ben oldum, birey oldum. Bütün bunlar da insanın özüne çok iyi geliyor.

Türkiye’ye döndüğünüz zaman ilk olarak Akbank’ın bir şubesinde veznedar olarak görev yaptınız. Bunun kariyerinize bir katkısı oldu mu? Sizi hırslandırdı mı?

İşi cephede öğrenmem pederin bana yaptığı en büyük kıyakmış. Türkiye’de ilk MBA’li veznedar bendim herhâlde. Ama müşterilerle birebir edindiğim bu deneyim benim bankacılığın temellerini öğrenmemi sağladı.

Pegasus’ta sizden başka Sabancı var mı? 

Pegasus Hava Yolları, 2005 yılında Şevket Sabancı ve ailesine ait Esas Holding tarafından satın alındı ve aynı yıl kasım ayında Türkiye’nin ilk düşük maliyetli hava taşıyıcısı olarak tarifeli iç hat seferlerine başladı.

…