Birazoku

Doğrusu Afrika’ya ilk adımımı atıncaya kadar Afrika denilince benim de aklıma sadece siyah tenli insanlar, yoksulluk, kıtlık, kızgın çöller ve zamanında yaşanan sömürgecilik gibi konular gelirdi. Afrika’ya ilk adımımı attıktan sonra kara kıtanın bunlara ilaveten çok daha başka bir dünya olduğu gerçeğiyle karşılaştım. Gördüklerim, bildiklerimle asla örtüşmüyordu. Afrika’daki ilk görev yerim olan Sudan’da geçirdiğim üç yılın ardından Kıta hakkındaki kanaatlerim, dünya hayatına bakışım, tasarruf ve israf anlayışım, kısacası Kıta’yla ilgili kavram dünyam tamamen değişti. Sözcüklerin kamuslardaki anlamıyla Afrika’yı resmetmeye yeterli olamayacağını bizzat tecrübe ettim. ‘Afrika anlatılamaz ancak yaşanarak anlaşılabilir’ tezi benim açımdan kesinlik kazandı. Zira oradaki yoksulluğun bizim bildiğimiz yoksulluktan, oradaki sefaletin bizim bildiğimiz sefaletten, oradaki mahrumiyetin bizim bildiğimiz mahrumiyetten çok daha farklı olduğuna bizzat tanıklık ettim.

Afrika, varlık içinde yokluğa mahkum edilmiş bir kıtadır. Gerek insan kaynakları ve gerekse tabii kaynakları bakımından diğer kıtalardan bir eksiği bulunmamasına karşın uğradığı acımasız sömürgeci işgallerle sistematik bir şekilde geri bırakılmış ve insanının kerameti başta olmak üzere tüm değerleri insafsızca tahrip edilmiştir. Pek çok ülkede başta içme suyu, sağlıklı gıda, uygun tedavi ortamı gibi ihtiyaçlar olmak üzere en temel insani ihtiyaçlar dahi mevcut değildir. İnsanların önemli bir bölümü sazlık evlerde veya kamplarda çalılardan çırpılardan oluşturulan çardak türü evlerde yaşamını sürdürmektedir.

Sömürgeciliğin Kıta’da yarattığı tahribat gerçekten acımasızmış. Ten farkından dolayı reva görülen ayrım kelimenin tam anlamıyla vahşiceymiş. Batılı sömürgeci sistemler Kıta insanının sadece altın, elmas ve petrol gibi doğal kaynaklarını çalmakla yetinmemiş, bunun yanısıra uyguladığı kültürel ve sosyal politikalarla toplumsal bir tahribat da yaratmıştır. İnsanlar yapay olarak çizilen sınırlara hapsedilmiş, etnik aidiyet duygusuyla kışkırtılmış ve barış ortamı yok edilerek kaotik bir ortam oluşturulmuştur.

İÇİNDEKİLER
SÖZE BAŞLARKEN………………………………………………………………………….13
1. SUDAN CUMHURİYETİ…………………………………………………………….17
Sudan Seyahatleri …………………………………………………………………………19
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..20
Hartum’a Varış……………………………………………………………………………..22
Yeni Bir Yaşama ve Yeni Bir Ortama Alışmak Zaman Aldı ……………22
Bu Ülkenin İnsanları Fakir de Olsa Mutludurlar…………………………..23
Portsudan Gezisi…………………………………………………………………………..24
Osmanlı Adası Sewakin………………………………………………………………..26
Sudan’da Ramazan Ayı…………………………………………………………………28
Ramazanda Camiler ve Teravih Namazı ………………………………………29
Büyük Üzüntü Duyduğum Bir Gün……………………………………………..31
Sudan’da Yaşadığım İlk Bayram …………………………………………………..32
Meravi Bölgesi Gezisi……………………………………………………………………33
Nil Nehri ………………………………………………………………………………………36
Nil Gezisi ……………………………………………………………………………………..37
Hartum’da Bir Düğün…………………………………………………………………..38
Güney Darfur(Nyala) Seyahati……………………………………………………..39
Darfur Sorunu ………………………………………………………………………………42
Şazeli Tarikatı Karargahını Ziyaret ……………………………………………….44
Sudan’ın Bilge Cumhurbaşkanı Suvar ez-Zehebi Ziyaret……………..44
Hasan Turabi’yi Ziyaret………………………………………………………………..44
Müslüman Kardeşler Hareketi Genel Merkezini Ziyaret………………46
IHH Göz Hastanesini Ziyaret……………………………………………………….47
Türkiye’ye Dönüş Heyecanı………………………………………………………….47
Sudan’a II. Görevlendirmem ve Seyahatim…………………………………..48
Sinnar ve Sinca Seyahati……………………………………………………………….49
Hartum’a Dönüş …………………………………………………………………………..51
Cezire Eyaleti Seyahati………………………………………………………………….53
II. Darfur Seyahati ………………………………………………………………………..54
Darfur’da Parlak Yıldızlar Altında Bir Edebiyat Gecesi………………..55
Nyala’da Sıkıntı Dolu Üç Gün………………………………………………………56
Hartum’da Hayatın Donduğu Günler…………………………………………..57
Tekrar Nyala ve Bu Defa Az Kaldı Postu Deldiriyorduk……………….59
Darfur Mülteci Kamplarındaki Sefalet………………………………………….60
Sabahı Zor Gelen Geceler……………………………………………………………..61
Hartum Geceleri ve Hartum’da Gece Hayatı………………………………..63
Hartum’da Futbol Cinneti ve Yaşanan Rezalet……………………………..63
Türkiye Seyahati …………………………………………………………………………..65
Dindır Doğal Yaşam Parkına Gezi ………………………………………………..66
Ülkeyi Her Geçen Gün Gerginliğe Sürükleyen Güney Sorunu……..68
Yine Bir Habuk Mevsimi ………………………………………………………………68
Kuzey Darfur (el-Faşir)Seyahati……………………………………………………70
Darfurluların Osmanlı ve Türk Sevgisi…………………………………………70
Güney Sudan’ın Bağımsızlığı Referandumu…………………………………72
Nyala Türk Hastanesi Temel Atma Töreni ……………………………………73
Ali Osman Taha İle Görüşme………………………………………………………..74
Nyala’ya Hareket ve Temel Atma Töreni………………………………………74
Sudan Cumhurbaşkanıyla Görüşme …………………………………………….75
Hartum’da Osmanlı Tarzı Cami……………………………………………………75
Ve Emperyalist Plan Tuttu: Sudan İkiye Bölündü …………………………77
Sudan Bölündü Ama Sorunlar Bitmedi…………………………………………78
Gadarif Eyaletine Seyahat …………………………………………………………….80
Son Nyala Seyahati……………………………………………………………………….81
Nyala’daki Türk Yardım Gönüllüleri ……………………………………………82
Nihayet Batı Darfur (Cuneyne)Seyahati ……………………………………….83
Çay Kardeşliği………………………………………………………………………………89
Gadarifte Karşılaştığımız Sürpriz …………………………………………………89
Elveda Sudan Demenin Zamanı Geldi………………………………………….90
Göz Yaşartan Veda Yemekleri ……………………………………………………….91
Sudan’da Son Saatler ve Ayrılma Vakti…………………………………………93
2. GÜNEY SUDAN CUMHURİYETİ………………………………………………95
Güney Sudan Seyahatleri ……………………………………………………………..97
Başkent Cuba’ya İlk Seyahatimiz………………………………………………….98
Taştan Çıkarılan Ekmek………………………………………………………………..100
II. Güney (Cuba, Wav, Kuajok) Seyahati ……………………………………….102
Wav Şehri Seyahati ……………………………………………………………………….104
Kuajok Şehri Seyahati …………………………………………………………………..109
Dinka Geleneklerine Şahit Olduk …………………………………………………114
Havaalanında Bizi Bekleyen Sürpriz…………………………………………….116
III. Cuba Seyahatim………………………………………………………………………118
Arapça İngilizce Savaşı…………………………………………………………………120
Cuba’daki Türkler ………………………………………………………………………..121
Veda Zamanı…………………………………………………………………………………122
3. MISIR ARAP CUMHURİYETİ……………………………………………………123
Mısır Seyahatleri…………………………………………………………………………..125
Kısa Bir Mısır Tarihçesi …………………………………………………………………127
En Üzüntü Verici Seyahatim: Ariş Seyahati…………………………………..129
Peşpeşe Gelen Mısır Seyahatleri……………………………………………………132
Dünya’nın Anası Kahire’ye Varışımız …………………………………………..132
Hayat Kaynağı Nil ve Harika Manzarası………………………………………133
Tarih Kenti Kahire…………………………………………………………………………135
Tarih Kenti Kahire Perişan ……………………………………………………………136
Mısır’da Yönetim Değişti Ancak İstikrar Sağlanamadı …………………136
Mısır’daki Bazı Tarihi Eserleri Ziyaret ………………………………………….137
Ezheri Şerif Camisi ……………………………………………………………………….137
Muhammed Ebu Zeheb Camisi…………………………………………………….139
Han Halil Çarşısı…………………………………………………………………………..139
İmam-ı Şafii Türbesini Ziyaret………………………………………………………140
Diğer Tarihi Eserleri Ziyaret………………………………………………………….142
İhvancı Mursî’nin İşi Oldukça Zor………………………………………………..144
İskenderiye Seyahati …………………………………………………………………….145
Çorbacı Camii ve Kervansarayı…………………………………………………….146
İbrahim Tirbane Camisi ………………………………………………………………..147
Nebi Danyal Camisi ……………………………………………………………………..147
Ezher Şeyhi et-Tayyib ve Vakıflar Bakanı Al-Gosi ile Buluşma……..148
Kahire Müzesi ve Giza Piramitlerini Ziyaret…………………………………148
Zulüm Abidesi Piramitler……………………………………………………………..149
Kahire Bağlantılı Gazze Seyahati ………………………………………………….150
Ezher Şeyhi İle İkinci Buluşma ……………………………………………………..151
Kahire’den Gazze’ye Yolculuk………………………………………………………151
İsmailiye Şehri………………………………………………………………………………152
Suveyş Kanalı……………………………………………………………………………….153
Ariş Şehri………………………………………………………………………………………154
Refah Sınır Kapısındaki Eziyet……………………………………………………..155
Gazze’ye Giriş Heyecanı……………………………………………………………….155
Başbakan Heniye İle Görüşme………………………………………………………156
17 Kasım 2012 Tarihli Mısır Seyahatim …………………………………………157
Başbakanın Mısır Konuşmaları …………………………………………………….158
30 Mart 2013 Tarihli Mısır Ziyareti………………………………………………..158
Zakazik Şehrine Ziyaret………………………………………………………………..159
Hidiv İsmail Muhabbeti………………………………………………………………..159
24 Haziran 2013 Tarihinde Gerçekleşen II. Gazze Seyahati……………160
Baluza’da Bedevilerin Yol Kesmesi……………………………………………….160
Gazze Sınır Kapısında Yine Aynı Eziyet………………………………………..161
Gazze’de Bizi Bekleyen Sürpriz…………………………………………………….162
Gazze Başbakanı İsmail Heniye İle Buluşma ………………………………..163
Kahire’deki Gösteriler…………………………………………………………………..164
Dünyanın Gözünün Önünde Darbe Yapıldı………………………………….166
Darbecilerin Hevesleri kursaklarında kaldı…………………………………..168
4. KENYA CUMHURİYETİ……………………………………………………………..169
Kenya Seyahatleri…………………………………………………………………………171
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..171
Nairobi’ye Varışımız……………………………………………………………………..173
Nairobi Müzesini Ziyaret ……………………………………………………………..176
Nairobi’de İngiliz Etkisi………………………………………………………………..177
24.06.2014 Tarihli II. Kenya Seyahatimiz……………………………………….178
Elçilikte Düzenlenen Tören ve İdris Güllüce’nin Mütevazi Tavrı….179
Garissa Eyaletine Yolculuk……………………………………………………………180
İlginç Teslimat Töreni……………………………………………………………………181
Garissa’da Cuma Namazı……………………………………………………………..183
Garissa’dan Nairobi’ye Dönüş………………………………………………………183
Kenya Doğal Yaşam Parkına Gezi…………………………………………………185
Nairobi Şehir Turu………………………………………………………………………..188
Kenya’dan Ayrılış Vakti………………………………………………………………..189
5. SOMALİ FEDERAL CUMHURİYETİ………………………………………….191
Somali Seyahatleri ………………………………………………………………………..193
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..194
Başkent Mogadişu’ya Varışımız ve Yaşadığımız Şok…………………….195
Başbakan Erdoğan’ın Ziyareti Somali’ye Hayat Bahşetti ………………198
Mogadişu’daki Türk Kurum ve Kuruluşlarına Ziyaret…………………199
Türk Büyükelçiliğini Ziyaret…………………………………………………………199
Mogadişu’da Hizmet Vermekte Olan Türk Dernek ve Vakıfları……200
Cumhurbaşkanı Şeyh Şerif Ahmet İle Görüşme……………………………202
Şebab Fitnesi Somali’yi Perişan Etmektedir ………………………………….203
Mogadişu Savaş Alanı Gibi…………………………………………………………..204
Somali’den Ayrılmak Girişinden Daha Zormuş ……………………………204
İkinci Somali Seyahatimiz …………………………………………………………….205
6. TUNUS CUMHURİYETİ…………………………………………………………….207
Tunus Seyahatleri………………………………………………………………………….209
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..209
Başkent Tunus’a Varışımız ……………………………………………………………212
Şaşırtıcı Manzara…………………………………………………………………………..212
Osmanlı Çarşısı…………………………………………………………………………….213
İkinci Tunus Seyahatim…………………………………………………………………215
Seyyidi (Sidi) Bou Said Koyu………………………………………………………..216
Tunus’ta Fransız Etkisi………………………………………………………………….218
Zeytune Camisini Ziyaret……………………………………………………………..219
Tunus’ta Osmanlı Mührü ……………………………………………………………..220
Tunus Başbakanıyla Görüşme ………………………………………………………220
16 Mayıs 2014 Tarihinde Gerçekleşen Tunus Seyahatim ……………….221
Hammamat Şehrinde Yaşadığım Hüzün ve Mutluluk ………………….221
Turizm Merkezi Yasemin Diyarı Hammamat Şehri ………………………224
Başkent Tunus’ta Yaşanan Değişim ………………………………………………226
7. SENEGAL CUMHURİYETİ ………………………………………………………..229
Senegal Seyahati …………………………………………………………………………..231
Senegal’in Kısa Tarihçesi ………………………………………………………………231
Senegal’in Ekonomik ve Sosyal Durumu………………………………………233
Senegal’e Yolculuk………………………………………………………………………..234
Başkent Dakar’a Varışımız ……………………………………………………………234
İnsanlığın Yüzkarası Goree (Köle)Adasını Ziyaret………………………..235
Senegal’de Fransız Etkisi………………………………………………………………241
Çelişkili Dini Yaşam ……………………………………………………………………..242
Afrika’nın Yeniden Doğuşu Anıtını Ziyaret ………………………………….246
Ülkede Yaşanmakta Olan Spor Furyası…………………………………………248
Senegal’de Golf’le Tanışmak da Varmış………………………………………..249
Senegal’den Ayrılma Zamanı Geldi………………………………………………250
8. ERİTRE DEVLETİ……………………………………………………………………….251
Eritre Seyahati ………………………………………………………………………………253
Eritre Hakkında Kısa Bilgi…………………………………………………………….253
Başkent Asmara’ya Varışımız ……………………………………………………….254
Başkent Asmara’nın Şaşırtıcı Düzeni ve Güzelliği ………………………..255
Massawa Şehrine Heyecan Verici Yolculuk …………………………………..258
Tarihi Massawa (Musavva’) Adası………………………………………………..260
Sahabe Namazgâhı……………………………………………………………………….262
Adadaki Diğer Tarihi Eserler………………………………………………………..263
Eritre’den Ayrılma Zamanı …………………………………………………………..266
9. MORİTANYA İSLAM CUMHURİYETİ ……………………………………..267
Moritanya Seyahati……………………………………………………………………….269
Kısa Bir Tarihçesi ………………………………………………………………………….270
Başkent Nuakşot’a Varışımız ………………………………………………………..271
Dünyanın En Zengin Ülkesinden En Fakir Ülkesine Seyahat ……….272
Büyükelçideki Muazzam Değişiklik……………………………………………..273
Moritanya’daki Türk Varlığı …………………………………………………………274
İlim Adamını Yetiştirme Merkezini Ziyaret…………………………………..274
Moritanyalıların Türkiye’ye Bakışları …………………………………………..275
Moritanya’da Dini Yaşam……………………………………………………………..276
Nuakşot’un İçler Acısı Durumu ……………………………………………………278
Moritanya’da Balıkçılık…………………………………………………………………280
Ayrılık Vakti Geldi………………………………………………………………………..281
10. CEZAYİR DEMOKRATİK HALK CUMHURİYETİ ………………….283
Cezayir Seyahatleri……………………………………………………………………….285
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..285
Cezayir’de Sosyal Durum …………………………………………………………….287
Cezayir’e Varışımız ………………………………………………………………………287
İlk İşimiz Şehir Turu Oldu…………………………………………………………….289
Şehit Anıtını Ziyaret……………………………………………………………………..290
Cezayir Botanik Bahçesi ……………………………………………………………….291
Cezayir’in İki Farklı Yüzü…………………………………………………………….293
Polis Devleti Cezayir…………………………………………………………………….295
Cezayir’de Osmanlı İzleri …………………………………………………………….295
Büyük Postane Binası……………………………………………………………………299
Cezayirlilerin Türkiye’ye Bakışı……………………………………………………300
Cezayir’de Fransız Etkisi ve Güçlü İdari Yapı ………………………………301
Ayrılık Vakti………………………………………………………………………………….303
II. Cezayir Seyahatim ……………………………………………………………………304
26.05.2014 Tarihli Seyahatim…………………………………………………………305
Türkiye’nin Yurt Dışındaki İtibarı Giderek Artıyor ………………………307
11. NİJER CUMHURİYETİ………………………………………………………………309
Nijer Seyahati ……………………………………………………………………………….311
Nijer Hakkında Kısa Bilgi……………………………………………………………..311
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..312
Başkent Niamey’e Yolculuk ………………………………………………………….313
Başkent Niamey……………………………………………………………………………314
Nijer’de Dini Yaşam ……………………………………………………………………..316
Kaddafî Camisi …………………………………………………………………………….317
Kogorou Köyüne Ziyaret………………………………………………………………318
Kış Ortasında Karpuz Keyfi………………………………………………………….320
Niamey’de Geniş Yollar ve Sokaklar …………………………………………….320
Nijer Nehri……………………………………………………………………………………320
Kuaratigi Mahallesinde Bir Okul ve
Mesleki Eğitim Merkezini Ziyaret…………………………………………………321
Nijer’de Türk İzleri……………………………………………………………………….322
Nijer’in Büyük Sorunu: Çok Evlilik………………………………………………323
Nijer’de Kabile Savaşları ………………………………………………………………323
Vedalaşma Zamanı Geldi………………………………………………………………323
12. BENİN CUMHURİYETİ…………………………………………………………….325
Benin Seyahati………………………………………………………………………………327
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..327
Benin Hakkında Kısa Bilgi ……………………………………………………………328
Benin’e Yolculuk …………………………………………………………………………..329
Cotonou Şehri……………………………………………………………………………….329
Motosiklet Şehri Cotonou……………………………………………………………..331
Benin Türkiye İlişkileri …………………………………………………………………331
Seyahatimizin Tadını Kaçıran Üzüntü Verici Kaza………………………..332
Yüzen Köy Ganvie ve Balık Tarlaları…………………………………………….333
Benin’de Dini Yaşam …………………………………………………………………….337
Ouidah Şehri Ziyareti……………………………………………………………………337
Dönüşü Olmayan Yol……………………………………………………………………339
Piton Yılanı Tapınağı…………………………………………………………………….340
Okyanus Kıyısında Muhteşem Güneş Batımı ……………………………….340
Seyahatimizi Cami Ziyaretiyle Tamamladık …………………………………341
Korkunç Türbülans ………………………………………………………………………341
13. LİBYA DEVLETİ ………………………………………………………………………..343
Libya Seyahati………………………………………………………………………………345
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..345
Libya Hakkında Kısa Bilgi ……………………………………………………………347
Bingazi’ye Varışımız……………………………………………………………………..347
Ecdabiye Şehrine Gidiş …………………………………………………………………349
Bingazi’de Unutulmaz Bir Akşam Keyfi……………………………………….350
Paranın sebep Olduğu Çılgınlık……………………………………………………351
El-Beyda Şehrine Seyahat……………………………………………………………..352
Yolumuz Üzerinde Bulunan el-Merc Şehrini Ziyaret…………………….352
Ömer Muhtar’ın Destanlar Yazdığı Vadi ………………………………………353
Tarih Kenti el-Beyda……………………………………………………………………..354
Ömer Muhtar’ın Kabrini Ziyaret…………………………………………………..355
Evcile Şehrine Varış ………………………………………………………………………356
Renkli Hurma Festivali…………………………………………………………………357
Kuzey Afrika’da İnşa Edilen İlk Cami ve Vahiy Katibi
Abdullah b. Ebi Sarh’ın Kabrini Ziyaret………………………………………..359
Libya’da Oynanmakta Olan Oyun………………………………………………..360
Jalo Şehrine Gidiş………………………………………………………………………….361
Misurata’ya Seyahat……………………………………………………………………..363
Misurata’da Savaş İzleri ……………………………………………………………….363
Başkent Trablus’a Yolculuk …………………………………………………………..364
Zileytin Şehri ve Elem Verici Bir Hadise ……………………………………….364
El-Humus Şehri ve Roma Kalıntıları …………………………………………….367
Ve Nihayet Başkent Trablus’a Varış ………………………………………………367
Libya’da Osmanlı İzleri ………………………………………………………………..368
Libya’dan Ayrılma Vakti Geldi……………………………………………………..369
14. ETİYOPYA FEDERAL DEMOKRATİK CUMHURİYETİ………….371
Etiyopya Seyahati …………………………………………………………………………373
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..374
Addis Ababa’ya Varışımız ve Hayret Uyandıran
Modern Havaalanı………………………………………………………………………..375
Bilal-i Habeşi Diyarında Bilal’i Hatırlatan Cuma Namazı …………….376
Türkiye Mezunları Kalkınma Derneğini Ziyaret…………………………..376
Actıon For The Needy Ethiopia Derneğini Ziyaret ……………………….377
Addis Ababa’da Çiğköfte Partisi…………………………………………………..378
Etiypya’da Dini Durum………………………………………………………………..379
Afrika Kıtasının Şapkası Etiyopya ………………………………………………..380
Harar Eyaletine Seyahat ……………………………………………………………….381
Dire Dawa Şehri……………………………………………………………………………381
Harar Eyaleti ve Tarihi Harar Şehrini Ziyaret……………………………….382
Harar’da Türk Varlığı …………………………………………………………………..384
Tarihi Harar Kenti…………………………………………………………………………384
Gad Merkezi Avidey Şehri ……………………………………………………………388
Addis Ababa’ya Dönüş ve Son Bir Şehir Turu ………………………………389
Addis’ten Ayrılma Vakti……………………………………………………………….391
15. CİBUTİ CUMHURİYETİ……………………………………………………………393
Cibuti Seyahati……………………………………………………………………………..395
Kısa Tarihçesi………………………………………………………………………………..395
Başkent Cibuti’ye Yolculuk …………………………………………………………..397
Bahçeşehir Üniversitesi Medeniyet Araştırmaları Merkezinin
Afrika Faaliyetleri…………………………………………………………………………399
Afrika Müslümanları Fransız Engelini Aşmaya Çalışıyor …………….400
Cibuti’de Dini Durum…………………………………………………………………..402
Gel Git (Med Cezir) Ülkesi Cibuti…………………………………………………402
Osmanlı Beldesi Zeyla’ya Ziyaret …………………………………………………403
Zeyla’ya Yolculuk …………………………………………………………………………404
Tacurra Şehrine Ziyaret…………………………………………………………………409
7 Camili el-Medinetu’l-Beyda: Tacurra………………………………………….410
Tacurra Şehrinde Bulunan Eski Eserleri Ziyaret……………………………411
Tacurra Körfezinde Denizin Tadını Çıkardık ………………………………..413
Cibut’de Türk Haftası Etkinlikleri ………………………………………………..415
Cibuti Seyahatimizin Sonuna Geldik…………………………………………….415

SÖZE BAŞLARKEN

Eski dönemlerde Dünya’nın merkezi olarak kabul edilen Afrika Kıtası, 30.218.000 km2 ’lik yüzölçümüyle Asya ve Amerika’nın ardından Dünya’nın üçüncü büyük kıtasıdır. Kuzey ile güney uçları arasındaki mesafe 8.025 km, doğu ile batı uçları arasındaki mesafe ise 7.416 km uzunluğundadır. Bu devasa büyüklüğüne rağmen “Afrika” denilince Türk insanının aklına genellikle zayıflıktan dolayı kaburga kemiklerinin izleri görülen çocuklar, sıcak çöller, vahşi hayvanlar, köleleştirilen insanlar vb genel görüntüler gelir. Doğrusu Afrika’ya ilk adımımı atıncaya kadar Afrika denilince benim de aklıma sadece siyah tenli insanlar, yoksulluk, kıtlık, kızgın çöller ve zamanında yaşanan sömürgecilik vb genel konular gelirdi. Afrika’ya ilk adımımı attıktan sonra kara kıtanın bunlara ilaveten çok daha başka bir dünya olduğu gerçeğiyle karşılaştım. Gördüklerim, bildiklerimle asla örtüşmüyordu. Afrika’daki ilk görev yerim olan Sudan’da geçirdiğim üç yılın ardından kıta hakkındaki kanaatlerim, dünya hayatına bakışım, tasarruf ve israf anlayışım, kısacası kıtayla ilgili kavram dünyam tamamen değişti. Sözcüklerin kamuslardaki anlamıyla Afrika’yı resmetmeye yeterli olamayacağını bizzat tecrübe ettim. ‘Afrika anlatılamaz ancak yaşanarak anlaşılabilir’ tezi benim açımdan kesinlik kazandı. Zira oradaki  yoksulluğun bizim bildiğimiz yoksulluktan, oradaki sefaletin bizim bildiğimiz sefaletten, oradaki mahrumiyetin bizim bildiğimiz mahrumiyetten çok daha farklı olduğuna bizzat tanıklık ettim. Hal böyle olunca bunu kayıt altına alma fikri doğdu ve dostların teşvikiyle bu notlar sonradan bir seyahatnameye dönüştü.

Ülkemiz insanı açısından Afrika, son yıllarda gelişen yoğun siyasi, kültürel ve ekonomik ilişkilere rağmen hala bir bilinmez dünya olmaya devam etmektedir. Yıllarca yoğun bir emperyalist manipülasyona maruz kalan Kıta hakkındaki bilgiler, büyük oranda Batı kaynaklı bu manipülatif bilgilerle sınırlı kalmıştır. Son yıllarda özellikle Türk sivil toplum kuruluşlarımızın ve TİKA gibi kamu kurumlarının temsilcileri Kıtada oldukça faydalı hizmetlere imza atmaktadırlar ancak kıta hakkında bilgi derleme ve kaydetme konusu büyük oranda ihmal edilmektedir. Biz görevimiz gereği Kıta’nın pek çok ülkesine defalarca seyahat etmek zorunda kaldık. Bu seyahatlerimiz sırasında elde ettiğimiz bilgileri, yaşadığımız hadiseleri, karşılaştığımız tutum ve davranışları, müşahede ettiğimiz adet ve gelenekleri bir hatırat formatında aktarmamızın bu boşluğu doldurma anlamında yararlı olacağına olan inancımız bu seyahatnameyi kaleme almaya teşvik eden bir başka husus oldu.

Afrika, varlık içinde yokluğa mahkum edilmiş bir kıtadır. Gerek insan kaynakları ve gerekse tabii kaynakları bakımından diğer kıtalardan bir eksiği bulunmamasına karşın uğradığı acımasız sömürgeci işgallerle sistematik bir şekilde geri bırakılmış ve insanların maddi ve manevi tüm değerleri insafsızca tahrip edilmiştir. Pek çok ülkede başta içme suyu, sağlıklı gıda, uygun tedavi ortamı gibi ihtiyaçlar olmak üzere en temel insani ihtiyaçlar dahi mevcut değildir. İnsanların önemli bir bölümü sazlık evlerde veya kamplarda çalılardan çırpılardan oluşturulan çardaklarda veya teneke evlerde yaşamını sürdürmektedir. Bu durum Kıta’da facia düzeyinde ölümlerin yaşanmasına sebep olmaktadır. Sözgelimi yeni doğan bebeklerin önemli bir bölümü, uygunsuz ortamlarda ebe veya doktordan yoksun olarak gerçekleşen doğumlar sırasında yaşamını yitirmektedir. Sahra-altı Afrika ülkelerinde hala yılda 2,3 milyon kişi AIDS’e bağlı hastalıklardan dolayı yaşamını yitirmektedir. Aslında tedavisi çok da zor olmayan sıtma, tifo, sarıhumma gibi bulaşıcı hastalıklardan etkilenen binlerce insan üzüntü verici bir şekilde yaşamını yitirmektedir ve yakın vadede bu sorunlara herhangi bir çözüm umudu da görünmemektedir.

Sömürgeciliğin Kıta’da yarattığı tahribat gerçekten acımasızmış. Ten farkından dolayı reva görülen ayrım kelimenin tam anlamıyla vahşiceymiş. Batılı sömürgeci sistemler Kıta insanının sadece malını, altın, elmas ve petrol gibi doğal kaynaklarını çalmayla yetinmemiş, bu varlıklarını gaspetmenin yanısıra uyguladığı kültürel ve sosyal politikalarla zihinsel tahribat da yaratmıştır. İnsanlar yapay olarak çizilen sınırlara hapsedilmiş, etnik aidiyet duygusuyla kışkırtılmış ve barış ortamı yok edilerek kaotik bir ortam oluşturulmuştur. Kıta ülkeleri, altmışlı yıllarda kağıt üzerinde büyük oranda bağımsızlığına kavuşmuş olsa da gerçekte hala modern sömürü sistemlerine maruz kalmakta ve insanı, insan onuruna layık bir ortamdan mahrum olarak yaşamını sürdürmeye devam etmektedir. Oysa kıta insanı, sahip olduğu imkanları özgürce kullanabilirse bahsi geçen tüm bu olumsuzlukları rahatlıkla giderebilecektir. Son derece verimli arazilere sahip olan Kıta ülkelerinden bir iki tanesinde bile bulunan araziler uygun teknolojilerle ekilip biçilebilirse bütün kıtayı besleyebilecek bir potansiyele sahiptir. Ancak maalesef bunu harekete geçirebilecek bir muharrik güce henüz kavuşabilmiş değildir. Seyahatlerimiz sırasında bu uyuyan dev potansiyelin yakın bir zamanda uyanacağına dair pek çok işaretle karşılaştığımızı ve bundan büyük memnuniyet duyduğumuzu da burada ifade etmemiz gerekiyor.

Kıta dışından da pek çok ülkeye seyahatlerde bulunduk ancak yukarıda bahsettiğim ihtiyaç analizinden hareketle bu seyahatnamemizi sadece Afrika kıtasında gittiğimiz ülkelerle sınırlı tuttuk. Aynı ülkeye birden fazla seyahat gerçekleştirmiş olsak da bu seyahatleri kronolojikseyahat sıralamasına tabi tutmadık ve ilgili ülke bölümünde peşpeşe anlattık. Dolayısıyla seyahatnamemizi, seyahat sırasına göre değil ülke sırasına göre kaleme almış olduk. Ülke sıralamalarını ise ilk seyahatin gerçekleştiği tarih sırasına göre gerçekleştirdik. Kıtanın üçte birine gerçekleştirdiğimiz seyahatlerimizi ilk ciltte vermeyi uygun gördük. Diğer ülkelerle ilgili seyahatler ise gerçekleştikçe yayınlanacaktır. Seyahatlerimizi anlatırken okuyucunun bir altyapıya sahip olması için önce ilgili ülke hakkında bazı bilgiler verdik ve kısa bir tarihçesini anlattık. Ziyaretlerimiz sırasında yaşadığımız duyguları, varsa karşılaştığımız olumsuzlukları, sevinçlerimizi, hayretlerimizi, mutluluklarımızı olduğu gibi okuyucuyla paylaşmaya çalıştık. Okuyucunun bizimle birlikte seyahat etmesini sağlamak amacıyla duygularımızı, düşüncelerimizi en tabii haliyle vermeye gayret ettik; bilimsel dil kaygısı veya kurgu yapma gayreti içerisinde olmadık, yaşadıklarımızı hissettiğimiz haliyle vermek temel hedefimiz oldu.

Anlattıklarımızı somut ve hissedilebilir hale getirmek için bazen anlattığımız hususla ilgili resimler kullandık.

Seyahatnamemizde prensip olarak birlikte seyahat ettiğimiz veya buluştuğumuz arkadaşların isimlerini(kendi rızalarını almayı unuttuğumuz için) tam vermemeye çalıştık.

Dostlarımızın bunu mazur görmelerini diliyorum. Yine aynı şekilde seyahatimize sebep olan proje ve faaliyetler hakkında da mümkün olduğunca detay vermemeye çalıştık. Zira bu seyahatnamenin temel amacı daha çok Kıta hakkında bilgiler vermek, yaşanan hatıraları, edinilen izlenimleri okuyucuyla paylaşmaktı. Uzun bir dönem süren Afrika görevim ve akabinde peşpeşe yaşanan seyahatlerim sırasında aile bireylerini büyük bir ihmale maruz bıraktığımı biliyorum. Burada yaşanan bu ihmali bir nebze olsun hafifletmek için onlara da teşekkür etmek istiyorum.

Kitabın en güzel şekilde basılması için ilgisini esirgemeyen FECR Yayınevi’ne büyük bir özveriyle mizanpajını gerçekleştiren Dilek Özcan’a da teşekkürü bir borç bilirim.

Doç. Dr. Enver ARPA