Birazoku

Doğar, yaşar ve ölürüz. Çoğu zaman yaşama derdinden doğmayı es geçeriz. Oysa doğum, derin bir aşkınlık içerir. Yanlış doğan insan yaşam iradesini geliştirmeden ölür.

Dışarıdan dayatılan kurallar, insanı doğal kimliğinden ve dünyadaki ikametinden uzaklaştırır. İnsan doğadan uzaklaştıkça üretilmiş bir nesneye dönüşür. Oysa plasentanın yerini alan sosyokültürel temellerden ve aileden ‘kendimiz’ olarak çıkabilmenin yolu, ‘nefesimize başvurmak’tır.

Bu kitapta filozof ve psikanalist Luce Irigaray, dünyayı, kadın ve erkek arasındaki arzu ve sevgi ilişkisinden yeniden inşa etmeyi öneriyor. Bizleri, köklerimize dair bir arayışa davet ediyor. Aldığımız ilk nefesten itibaren yaşamı aktif bir fail olarak sürdürerek kendi doğumumuzu gerçekleştirmeye çağırıyor.

İçindekiler
Önsöz:
Müphem Bir Köken
11
1
Kendini Doğurmak 16
2
Dünyaya Gelmek 20
3
Büyümek 26
4
Dünya’ya Yerleşmek 31
5
Kendinde İkamet 37
6
Bir Arada Olmak 43
7
Kendi Olmak 48
8
Bir şeyi ya da Birini Üretmek için Dil 54
9
Sözcüğün Kaynağı 61
10
Bilgi ve Sorumluluklar Evreni 68
11
Kabul ve Tanıma 74
12
Yeniden Doğuş Olarak Arzu 80
13
Sevginin Gerekliliği 85
14
Birbirini Doğurmak 91
15
Yeni Bir Dünyaya Gebe Olmak 97
16
Geleceği Doğurmak 103
Sonsöz: 109
Kumrunun Ayaklarında
Kaynakça 114
Dizin 116

Önsöz: Müphem Bir Köken

Arayışlarımızı ve tasarılarımızı en çok tetikleyen, muhtemelen kökenlerimize dair gizemi açıklığa kavuşturma kaygısıdır. Bu soru kafamızı öyle kurcalar ki belki de kendimizde ve dünyada yaşamaya başlayamamışızdır henüz. Nereden geldiğimizi, kimden ya da neyden var olduğumuzu bilmek isteriz; böylece neyden ve kimden geldiysek onun devamı olarak yeşerebilir ve orada ikamet edebiliriz. Varlığı kök saldığı yer ile belirlenen bir ağaç olmaktır belki de en derin düşümüz. Bu yüzdendir durmaksızın soy kütüğümüzde, doğduğumuz yerde, kültürümüzde, dinimizde ya da dilimizde veya en uzak geleceğe yansıttığımız fakat gerçekte en fark edemediğimiz yakınlık arayışımıza denk düşen şeyde köklerimizi arayışımız. Kim geleceğe dair özlemlerinde, ötesine dair hayallerinde, tutku dolu arzularında köklerinin arayışında olmadığını söyleyebilir? Kim ve ne olduğuyla ilişki içerisinde kendisini konumlandırmak ve kendi kararlarını verebilmek için, kim köklerinin doğası üzerine yeterince kafa yormuştur? Ya da kim en azından köklerinin nelerden oluştuğunu anlamak adına gizli bir nostaljiye göre karar vermekten kaçabilir ki?

Bu tür bir kavrayış günümüzde imkânsızdır. Kendimizi köklerimizden kopararak –esriyerek– var oluruz. İki kişi arasındaki birleşmeden bir olarak doğarız. İki farklı varlık arasındaki birleşmenin meyveleriyiz her birimiz. Varlığımız, iki insanın arasındaki kesişimde yaşayan bir bedenlenişe tekabül eder. Bir erkeği ya da kızı dünyaya getirecek olan iki insan –bir erkek, bir kadın– arasındaki müphem buluşmanın gerçekleşmesidir varlığımız. Ebediyen mahrumuz kendimize ait bir kökten; çünkü ne bir bitkiyiz ne de bir Tanrı. Bitkisel bir varlığın kendi ihtiyacını temin edebilmesi ve…

2
Dünyaya Gelmek

Dünyaya gelmek, başka bedende sürdürülen yaşamı, ilk meskeni terk ederek bir başkasından gelmek anlamını taşır. Orada sıvı ile çevrili, ılık ortamda fetüs –ağırlığının bir başkası tarafından taşındığı gerçeği düşünüldüğünde– neredeyse yerçekimsiz ortamda yaşamını sürdürür. Oksijen ve beslenme gereksinimleri de bu başkası tarafından karşılanmaktadır. Bu yeni insan kendisini doğurarak evrenin yaratıcısı gibi davranır ve büyük bir risk alır. Başka seçeneği yoktur, ancak imkânsıza girişerek, kendi kendine yaşama riskini aldığı böylesi bir girişim hem bir dürtü hem de bir ıstırap olarak tüm varlığını kemirir. Dünyaya gelmek, yaşamak için kendini ölüme atmakla aynı anlama gelir.

Doğduğumuzda ayırdında olmasak da yaşam boyu unutmayacağımız bir şey vardır: yaşamak ölüm riskini gerektirir. Ve bu hep böyle olacaktır, çünkü yaşamak sürekli bir oluşu içerir, oluşu gerçekleştiremezsek, çöküşe geçeriz. Ancak oluş, hâlihazırda deneyimlediğimizin ötesine cesaret etmeyi gerektirir, bu da tehlikeden muaf olmayacaktır. Bu sebeple olduğumuzun ötesine geçmek için akıl dışı riskler almak ile büyümeyi reddetmek arasında gidip gelir; bu denli müphem bir tutum sergileriz. Bu durum neden birçok kültürün yaşam gerçekliğinin temsil ettiği daimî tehdidi tinsel bir boyuta dönüştürdüğünü ve böylece ölme riskiyle yüz yüze gelmeden ölüm ötesi yaşamı amaç edindiğini açıklar. En azından durum öyle görünüyor. Peki, Nietzsche, duyu ötesi idealler yüzünden arzularımızı ertelememizin bir tür ölüm olduğunu söylerken haklı değil miydi? Bu durumda, potansiyellerimi…