Birazoku

İngiliz filozof Bernard Williams, bu kitapta, ahlakın problemlerine ve sınırlılıklarına bir giriş olarak etiği tartışmaktadır. Etik hayatı sistematik bir teorinin talepleri doğrultusunda anlama ve yorumlama çabalarını kısır ve çarpık bulan Williams, çağdaş bir klasik hâline gelmiş olan bu ilk kitabında, ahlaki meselelere nasıl yaklaşılabileceğinin parlak bir örneğini sunmaktadır.

Ahlaki yargının doğası nedir? Ahlaki bilgi mümkün müdür? ‘Ahlaki olan’ ile ‘ahlaki olmayan’ı nasıl ayırt ederiz? Tanrının varlığı ya da yokluğu ahlak anlayışımızı etkiler mi? ‘İyiliğin’ doğası bağlamında roller, standartlar ve sorumluluklar ne anlama gelir? Mutluluk ahlakla ilgili olmak zorunda mıdır?

Tüm bu sorularla beraber yazar, amoralizm, öznelcilik, görecilik ve faydacılık gibi, farklı etik anlayışların özgün bir okumasını sunmaktadır. Bu kitap bizleri, felsefe ve etik aracılığıyla; söylemekte, düşünmekte ve hissetmekte olduğumuz şeyler konusunda daha keskin ve daha dürüst bir farkındalığa davet etmektedir.

İçindekiler
Canto Edisyonuna Önsöz 11
Önsöz 16
1
Amoralist 21
2
Öznelcilik: İlk Düşünceler 32
3
Ara Bahis: Görecilik 39
4
Öznelcilik: Daha İleri Düşünceler 45
5
‘İyi’ 57
6
İyilik ve Roller 67
7
Ahlaki Standartlar ve İnsanın Ayırt Edici Özelliği 73
8
Tanrı, Ahlak, İhtiyat 80
9
Ahlak Ne ile İlgilidir? 90
10
Faydacılık 98
Dizin 114

Canto Edisyonuna Önsöz

Başlangıçta bu metin, farklı yazarlar tarafından kaleme alınmaları ve kolektif olarak felsefeye kapsamlı bir giriş teşkil etmeleri düşünülen kısa roman uzunluğunda bir dizi parçadan oluşacak daha büyük bir kitabın bir kısmı olarak tasarlanmıştı. Editör Arthur Danto beni ahlak felsefesi üzerine olan kesimi yazmaya davet ettiğinde, bir giriş metni düzeyinde yazmaya teşvik ediliyor olmamızla birlikte salt tanıtıcı bir metin yazmamızın değil, daha ziyade her birimizin en ilginç veya verimli bulduğu ilgi ve soruları takip etmemizin istendiğini açıkladı. Sonunda yayıncılar (yayıncıların kim olduğundan hareketle bazılarımızın kaçınılmaz olarak ‘Harper’s Bazaar’ adını taktığı) büyük kitabı çıkarmamaya karar verdiler ve her bir kesimi ayrı ayrı yayımladılar.

Ayrı ayrı yayımlanan bu kitapların en azından biri (Richard Wollheim’ın Art and Its Objects’i [Sanat ve Nesneleri]), daha ileri edisyonlarda yeni kesimlerin ilavesiyle, sonraki hayatında büyüyüp gelişmiş oldu. Bu kitap ise ilk çıktığında olduğu gibi duruyor. Bunun başlıca sebebi, daha sonra aynı konuların bazıları üzerine başka kitap ve yazılar yazmış ve bu metni bu daha sonraki çalışmalara münasebetsiz (ve muhtemelen yanıltıcı) göndermelerle doldurmanın hiçbir manasını görmemiş olmamdır. Bu kitapta ele alınan konulardan biri ile, yani faydacılık ile ilgili olarak aksi yönde davranmam özellikle uygunsuz olurdu, çünkü faydacılık hakkında daha sonra yazdıklarımda burada aynı konu hakkında yazmış olduklarımı hesaba katmaya ve oldukça farklı hususları geliştirmeye çalıştım. Kitabın faydacılıkla ilgili bölümü, faydacı projenin benim gördüğüm şekliyle te…

1
Amoralist

“Niçin herhangi bir şey[i] yapmam gereksin?” Bu soruyu anlamanın pek çok yolundan ikisi şöyledir: “Bana herhangi bir şeyi yapmam için bir sebep verin; her şey anlamsız” gibi bir anlama geldiğinde bir çaresizlik veya umutsuzluk ifadesi olarak ve “Niçin yapmam gereken, yapmalı olduğum herhangi bir şey olsun?” gibi bir anlama geldiğinde daha meydan okuyucu ve ahlaka karşı bir ton olarak.

İlk ruhla sorulduğunda soruyu “Bana … bir sebep verin” şeklinde yeniden ifade edebilsek de onu soran insana gerçekten bir sebep verebileceğimiz –bu kadar aşağıdan başlayarak onu bir şeyi umursamaya argümanla ikna edebileceğimiz– hiç de açık değildir. Aslında onun umursamaya hazır olduğu bir şey bulmak anlamında ‘ona bir sebep vermek’ mümkündür, fakat bu da onu akıl yürütme yoluyla umursamaya sevk etmek değildir ve böyle bir şeyin olabileceği de pek şüphelidir. Bu kimsenin ihtiyaç duyduğu şey yardım veya umuttur, akıl yürütmeler değil. Hiç kuşkusuz, eğer hayatta kalıyorsa başka şeylerden ziyade bazı şeyleri yapıyor olacağı ve böylece diğer şeyler yerine bu şeyleri yapması için mutlak olarak minimal bir anlamda bir tür sebebinin, bir tür minimal tercihinin olacağı doğrudur. Fakat bunu işaret edip göstermek bizi pek de bir yere götürmez; belki de bu şeyleri devam etmek için, salt mekanik olarak yapıyordur ve bu şeylerin onun için hiçbir anlamı yoktur. Yine, eğer durumunu intihar için bir sebep olarak görürse, o zaman bu gerçek bir karar vermek olur; (Camus’nün Le Mythe de Sisyphe’de [Sisifos Söyleni] işaret ettiği üzere) in…