Birazoku

Iris Young’ın Adalet ve Farklılık Politikası’ndaki argümanı, bu kitabın ilk kez basıldığı zamanlarda da anlaşıldığı üzere, felsefi açıdan zengin olmasının yanı sıra ileri görüşlü olarak da nitelenebilir.
Danielle Allen

Adalet, farklılıkları desteklemeli mi yoksa tek düze insan yaratmaya mı çalışmalı?
• Farklılıkları destekleyen bir adalet tüm vatandaşlarına eşitliği nasıl getirmeli?
• Feminizm, Siyah özgürleşmesi, Amerikan Yerlileri hareketi ve gey ve lezbiyen özgürleşmesi gibi sol siyasetle ilişkili yeni grup temelli toplumsal hareketlerin iddialarının adalet ve siyaset felsefesi açısından sonuçları neler olmalıdır?
• Postmodern felsefenin Batılı adalet sistemine meydan okumasının adalet ve siyaset felsefesi üzerindeki etkileri nelerdir?
• Eşitlik ve demokrasiye yönelik geleneksel sosyalist çağrılar adalet sistemine nasıl eklenebilir?
• Yeni toplumsal hareketler dolaylı olarak hangi sosyal adalet anlayışlarına hitap eder ve geleneksel adalet anlayışlarıyla nasıl yüzleşir veya onları nasıl değiştirir?
İşte bu kitap daha önceki adalet teorilerinde ele alınmayan ancak günümüzde eksikliği hissedilen bu yeni soru ve sorunlara cevap arıyor.

İÇİNDEKİLER

2011 Baskısına Önsöz 13
Teşekkür 16
Giriş 19
1
Dağıtıcı Paradigmayı Yerinden Etmek 36
1. Dağıtıcı Paradigma 38
2. Dağıtım Paradigması Kurumsal Bağlama
Dayanmaktadır ve Onu Gizlemektedir
41
3. Dağıtım Kavramını Aşırı Genişletmek 49
4. Dağıtım Gücü Bahsine İlişkin Sorunlar 58
5. Adaletsizliği Tahakküm ve Baskı Olarak Tanımlamak 62
2
Baskının Beş Yüzü 70
1. Yapısal Bir Kavram Olarak Baskı 72
2. Sosyal Grup Kavramı 75
3. Baskının Yüzleri 83
4. Kriterlerin Uygulanması 104
3
İsyan Ve Kapitalist Refah Toplumu 108
1. Kapitalist Refah Toplumunun Normatif İlkeleri 109
2. Kapitalist Refah Toplumunun Apolitikleşmesi 114
3. Dağıtıcı Paradigmanın İdeolojik İşlevi 120
4. Yönetilen Toplum ve Tahakkümün Yeni Biçimleri 122
5. İsyan ve Kamu Yaşamının Yeniden Politikleştirilmesi 129
6. Yeniden İçermeye Karşı Demokrasi Diyalektiği 140
7. Sosyal Adaletin Bir Koşulu Olarak Demokrasi 143
4
Tarafsızlık İdeali ve Kent Halkı 150
1.Kimlik Mantığının Postmodernist Eleştirisi 152
2. Farklılığı Yadsımak Olarak Tarafsızlık İdeali 155
3. Tarafsızlığın İmkânsızlığı 158
4. Kent Halkı İdealinde Kimlik Mantığı 166
5. Tarafsızlık İdealinin İdeolojik İşlevleri 171
6. Katılımcı Demokrasi ve Heterojen Halk Fikri 178
5
Bedenlerin Ölçeklendirilmesi Ve Kimlik Politikası 186
1. Modern Söylemde Bedenlerin Ölçeklendirilmesi 190
2. Bilinçli Benimsemek, Bilinçsiz Tiksinmek 197
3. Saygınlığın Davranış Normları 206
4. Yabancı Düşmanlığı ve İğrençlik 213
5. Ahlaki Sorumluluk ve Kasıtsız Eylem 223
6. Adalet ve Kültürel Devrim 228
6
Toplumsal Hareketler Ve Farklılık Politikası 234
1. Özgürleşmenin Yarışan Paradigmaları 237
2. Farklılık Politikası Aracılığıyla Özgürleşme 244
3. Farklılığın Anlamını Yeniden Kullanılabilir Hâle
Getirmek
252
4. Politikada Farklılığa Saygı Duymak 258
5. Heterojen Halk ve Grup Temsili 274
Pozitif Ayrımcılık Ve Liyakat Miti 285
1. Pozitif Ayrımcılık ve Ayrımcılık Yapmama İlkesi 287
2. Pozitif Ayrımcılık Tartışması ve Dağıtıcı Paradigma 294
3. Liyakat Miti 297
4. Performans Temsili Olarak Eğitim ve Sınama 305
5. Niteliklerin Politikası 312
6. Baskı ve Toplumsal İşbölümü 317
7. Demokratik İşbölümü 329
8
Kent Yaşamı ve Farklılık 334
1. Bireysellik ve Topluluk Arasındaki Karşıtlık 336
2. Rousseaucu Hayal 339
3. Yüz Yüze İlişkilerin Ayrıcalığı 343
4. Topluluk İdealinin İstenmeyen Politik Sonuçları 346
5. Normatif Bir İdeal Olarak Kent Yaşamı 349
6. Kentler ve Sosyal Adaletsizlik 355
7. Özerklik Olmadan Güçlendirmek 366
Sonsöz
Uluslararası Adalet 377
Kaynakça 383
Dizin 406

2011 Baskısına Önsöz
Danıelle Allen

1990’da ilk basımından 20 yıldan fazla bir süre sonra, Iris Young’ın Adalet ve Farklılık Politikası’ndaki argümanı, kitabın orijinal hâlinden de zaten anlaşılacağı üzere, felsefi açıdan zengin olmasının yanı sıra ileri görüşlü olarak da nitelendirilebilir. İleri görüşlüdür çünkü modern kent yaşamını demokratik teorinin normatif ideallerinin bir kaynağı olarak görmeye yönelik nihai çağrısını, dünyadaki kent sakinlerinin sayısının ilk kez kırsal sakinlerin sayısını geçtiği 2008’den önce yapmıştır. Felsefi açıdan zengindir; çünkü Young’ın demokratik teoriyi homojenlik yanılsaması veya ümidi yerine heterojenlik gerçeğine dayandırma çabası, sosyal ve politik teori ve felsefe alanlarındaki soruları ele almasını gerektirmiştir. Young, adaleti hem tahakkümün hem de baskının olmaması için gerekli sosyal ve kurumsal koşullardan ibaret olarak ele alır ki ikinci husus toplumun tüm üyeleri adına insani gelişimin başarılması anlamına gelir. Maddi iyilerin tahsisine odaklanan adaleti analiz etmek için kullanılan dağıtıcı paradigma yerine, karar verme süreçlerinin, işbölümünün ve kültürün adalet arayışındaki katkısına odaklanır. Beş görünüme ayırdığı (sömürü, ötekileştirme, güçsüzlük, kültürel emperyalizm ve şiddet) baskıya özellikle dikkat çekerek analizini, geleneksel siyaset felsefecileri tarafından yalnızca sosyal olarak görülen bir dizi fenomeni siyasi olarak tanımlamak için kullanır. Bu bağlamda düşünceleri, 20. yüzyıl toplumsal hareketlerinin önemli bir sloganı olan “Kişisel olan politiktir” için sağlam bir felsefi çerçeve çizmiş olarak görülebilir. Kişisel ve toplumsal fenomenleri politik olarak yeniden kavramak için felsefi bir gerekçe sağlamak ve aynı zamanda bu yeniden kavramsallaştırmalar dikkate alındığında demokratik siyasetin nasıl adil bir şekilde işleyebileceğini hesaplamak adına Young sosyal ontoloji, epistemoloji, sosyal psikoloji, feminist teori, eleştirel teori ve söylem teorisinin yanı sıra, hayranlık verici bir sunuşla siyaset felsefesiyle de uğraşmaktadır.

Sonuç, siyasi yaşamda grupların ve kimliğin rolünün –ideal durumda insanların sosyal farklılaşmanın tadını çıkarmalarının nasıl mümkün olabileceğinin bir açıklaması– ve ulustan daha zayıf bir nitelikte, belirli gelenekleri ve anlamları –acı çekmeden ve dışlanmadan– paylaşan bir gruba ait olmanın getirdiği deneyim özelliğinin güçlü ve önemli bir yeniden kavramsallaştırılmasıdır. Young, herhangi bir yönetimde topluluklar topluluğunu nasıl kurabileceğimizi tasavvur etmemizi sağlamıştır. Böylece, gerçek eşitlikçiliği tasarlamak ve tartışmak için, hem atomistik bireye hem de homojenleştirilmiş bir ulusun içine gömülmüş bireye odaklanmanın ötesine geçerek aynı anda liberalizm ve toplulukçuluğun ötesine, bireylerin yalnızca liberalizmin eşit siyasi haklarına sahip olmadığı aynı zamanda sosyal –ve Hannah Arendt’in dediği gibi, bu nedenle ayrımcı– varlıklar olarak gelişmek için eşit haklara sahip olduğu yere geçmiştir.

Bu, Young’ın ortaya koyduğu adalet kriterlerine göre her türlü ayrımcılığın kabul edilebilir olduğu anlamına gelmez. Tam tersi. Böyle bir ayrımcılığa ancak topluluklardan oluşan bir topluluğa ulaşmak için, yalnızca başkalarına kendi kendini geliştirme ve kendi kaderini tayin etme konusunda eşit fırsat verilmesiyle uyumlu olduğu takdirde izin verilir. Young için kentin devreye girdiği yer burasıdır çünkü büyük metropollerde, sosyal olarak yaşamayı öğrenmiş, yakınlığı olan kişilerle ilişki kurmayı seçen ancak başkaları için eşit bir sosyal gelişmenin önündeki engelleri kaldırmayan insanları görürüz. Kentte (ideal olarak) dışlamayı dayatmadan sosyal farklılaşmanın tadını çıkarmayı öğrenmiş insanlar görürüz; bilgi akışını artıran hatta birçok farklı türden insanı ortak alanlara getirerek güvenliği artıran çeşitliliğin değerini görürüz; “farklı”nın bir cazibe kaynağı (ya da Young’ın dediği gibi erotik) olarak yeniden değerlendirilmesini görürüz ve çeşitliliği öne çıkaran ve daha az kalabalık bağlamlarda duyulmamış deneyimlere ve bakış açılarına ses veren bir kamusallığı veya kamusal alanı görürüz.

Young’ın argümanlarındaki her nokta kulağa mantıklı gelmemektedir. 20 yıl sonra ve toplumsal cinsiyet ve cinsellik tarihi üzerine yapılan çok önemli çalışmalardan sonra, Young’ın en genelleyici yorumlarından bazıları aşırıya kaçmış olarak göze çarpmaktadır. Siyasi süreçlerde grup temsiline ilişkin argümanları, bireysel ve grup kimliğinin akışkanlığı hakkındaki kendi argümanlarını bütünüyle hesaba katmaz. İdealize edilmiş bireysel, rasyonel vatandaş kavramsallaştırmalarını yerinden etme çabası, bazı anlarda Aydınlanmanın sadece eleştirisine değil, karikatürize edilmesine de yol açmaktadır. Yine de bu aşırı tartışmacı hatalarının her biri, siyaset felsefesinin uzun süredir gizlediği kavram ve olguları görünür kılmanın zorluğundan kaynaklanmaktadır: beyaz, erkek, burjuva deneyim ve ideallerinin özelliği; toplumsal baskının siyasi sonuçları ve örneğin münferit aklın heterojenliğini ve kopukluğunu bile yakalayamayan rasyonalite ideallerini benimsemenin sosyal–psikolojik sonuçları.

Young’ın siyaset felsefesi, vatandaşların çoğunlukla birbirlerine yabancı oldukları bağlamlarda özgürlük ve eşitlikçi topluluk aradığı modern kitle siyaseti koşullarında adalet hakkında düşünmek için çok ihtiyaç duyulan bir çerçeve oluşturmuştur. Bu yeni çerçeve, yüz yüze siyaset modellerine sıkı sıkıya bağlı ideallere dayanan pek çok kabul görmüş kavramın, savunucuları bu temel bağımlılığı kabul etmemiş olsalar bile sarsılmasını gerektirdi. Kendine has özgünlüğüyle Adalet ve Farklılık Politikası, dikkate değer bir başarıydı ve kavramsal katkıları onu bugün hâlâ eşitlikçi bir siyaset felsefesi inşa etme çabaları için vazgeçilmez bir başlangıç noktası yapmaktadır.

….