Birazoku

ALIGULA: […] Kim cüret edebilir seni yargılamaya şu yargıçsız, şu kimsenin masum olmadığı dünyada! Tarihin şahit olduğu en acımasız tiranlardan biri olan, adı zorbalık, gaddarlık ve delilikle bir anılan İmparator Caligula, Camus’nün sahnesinde, imkânsız olana, gökteki aya sahip olma arzusunun peşinde, halkının felaketine, mutlak zaferine doğru yürüyor. Albert Camus 1944 yılında son şeklini verdiği Caligula’da, sevdiği kadının ölümünün ardından mutluluğu, özgürlüğü, gücü ve ahlaki değerleri sorgulamaya başlayan genç yaştaki Roma imparatorunun, “göğü denize çalmak, çirkini güzele katmak, kederi neşe kılmak”, yok olanı var etmek adına, sınırsız güçle imtihanını sahneye taşıyor. İmparator Caligula, her şeyin yegâne sahibi olmasına rağmen, insanların öldüğü ve mutlu olmadıkları bu dünyada mevcut olanlarla yetinmeyecek, imkânsız olanı elde etmek uğruna, imparatorluğunu bir korku ve zulüm zindanına dönüştürecektir. Tüm ahlaki değerleri ve yasaları inkâr eden Caligula, delilikle yaftalanmak pahasına, son nefesine kadar aklın ve vicdansızlığın yolundan vazgeçmeyecek, bu uğurda hem kendini hem sevenlerini hem de bütün Roma halkını yıkıma götürecektir. Albert Camus’nün bütün oyunları Can Yayınları’nda.

Kişiler

CALIGULA
CÆSONIA
HÉLICON
SCIPION
GENÇ SCIPION
CHEREA
İHTİYAR SOYLU
METELLUS
LEPIDUS
OCTAVIUS
SARAY İDARECİSİ
MEREIA
MUCIUS
MUHAFIZLAR
KÖLELER
ŞAİRLER

BİRİNCİ PERDE

Birinci sahne
Soylu yurttaşlar sarayın bir odasında toplanmışlardır. İçlerinden biri oldukça yaşlıdır. Gergin oldukları her hallerinden bellidir.
BİRİNCİ SOYLU
Hâlâ haber yok.
İHTİYAR SOYLU
Sabah yok, akşam yok.
İKİNCİ SOYLU
Üç gündür haber yok.
İHTİYAR SOYLU
Gidiyor ulaklar, dönüyor ulaklar, başlarını sallıyor, aynı
lafı ediyorlar: “Haber yok.”
İKİNCİ SOYLU
Aranmadık yer kalmadı, başkası gelmez elden.
BİRİNCİ SOYLU
Kuruntu etmenin manası yok. Bekleyelim derim. Çekip
gittiği gibi, dönüp gelecektir elbet.
İHTİYAR SOYLU
Saraydan ayrılırken gördüm onu. Tuhaf bakıyordu gözleri.
BİRİNCİ SOYLU
Ben de gördüm, sordum neyin var diye.
İKİNCİ SOYLU
Yanıt verdi mi?
BİRİNCİ SOYLU
“Hiç,” dedi, o kadar.
Bir süre sessizlik. Hélicon girer, soğan yemektedir.
İKİNCİ SOYLU
(Halen gergindir.) Bunun sonu iyi değil.
BİRİNCİ SOYLU
Genç adam nihayetinde, tabii şeyler bunlar.
İHTİYAR SOYLU
Muhakkak, diner ateşi zamanla.
İKİNCİ SOYLU
Diner mi dersiniz?
BİRİNCİ SOYLU
Umalım ki bir an evvel unutsun.
İHTİYAR SOYLU
Unutacaktır! Biri gider, onu gelir.
HÉLICON
Ne malum gönül meselesi olduğu?
BİRİNCİ SOYLU
Başka ne olabilir sebebi?
HÉLICON
Karaciğer, olamaz mı? Ya da sabah akşam yüzünüzü görmekten midesi bulanmıştır. Kolay şey mi aynı suratlara
katlanmak ömür boyu? Ara sıra başka yüzler görse belki
dayanır ama nerede! Her gün aynı yemek, her öğün yahni!
İHTİYAR SOYLU
Ben gönül meselesi olduğuna inanmayı tercih edeceğim,
öylesi daha hoş geliyor.
HÉLICON
Zarar gelmez öylesinden, mühim olan tarafı o. Malum,
akıllı deli ayırmıyor aşk denen illet.
BİRİNCİ SOYLU
Tutuldu ya bir illete, şükür ki her keder fani şu dünyada.
Sizler söyleyin, ıstırap çekebilir misiniz bir yıldan fazla?
İKİNCİ SOYLU
Benim elimden gelmez.
BİRİNCİ SOYLU
Kimsenin gücü yetmez.
İHTİYAR SOYLU
Yaşanmaz olur hayat.
BİRİNCİ SOYLU
Ne güzel söylediniz. Misal, buyurun bendeniz geçen yıl
karımı kaybettim malumunuz. Gece gündüz gözyaşı döktüm ardından fakat sonra ne oldu… unuttum. Elbet, halen arada yüreğim sızlıyor fakat neticeye bakın asıl siz,
geçti gitti işte.
İHTİYAR SOYLU
Derdi veren tabiat, dermanı da veriyor insana.
HÉLICON
Sizi tanıyana kadar ben de öyle bilirdim.
Cherea girer.
BİRİNCİ SOYLU
Haber var mı?
CHEREA
Hâlâ yok.
HÉLICON
İtidal beyler, itidal. Duruşumuzu muhafaza edelim. Roma
İmparatorluğu, unutmayın ki bizzat bizleriz. Biz güçten
düşersek imparatorluk perişan olur. Şu vakitte buna asla
müsaade edemeyiz! İlk iş olarak şu anda yapmamız gereken, afiyetle karnımızı doyurmaktır, biz yiyelim ki imparatorluk güçsüz düşmesin.
İHTİYAR SOYLU
Doğru söylüyor, telaşa mahal yok, hele bir dereyi görelim…
CHEREA
Canımı sıkıyor bu gidişat. Yolunda giderken her şey. Böylesini bulmuşken başımızda.
İKİNCİ SOYLU
Haklı, kusursuz bir imparatordu: Vicdanlı ve tecrübesiz.
BİRİNCİ SOYLU
Bu kadar sızlanmanın manası yok, nedir bu haliniz durduk yere? Elbet tahtına dönecektir, buna mani bir durum
yok ortada. Kabul ediyorum, Drusilla’yı seviyordu. Seviyordu ama kız kardeşiydi nihayetinde; olmayacak işe kalkışıp yatağına dahi aldı. Fakat kadın öldü diye koskoca
Roma’yı felakete sürüklemeye hiç kimse cüret edemez.
CHEREA
Gözü dünyayı görmez olmuş. Korkar oldum ben, bu kaçış hayra alamet değil.
İHTİYAR SOYLU
Doğru diyor, ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
BİRİNCİ SOYLU
Teferruatın önemi yok, devletin bekası gereği ensest bir
ilişkinin faciaya dönüşmesine katiyen müsaade edilemez.
Ensest yaşanmıştır, doğrudur fakat bu mevzu burada
kalmalı, saray dışına çıkmamalıdır.
HÉLICON
Orasına sözüm yok fakat takdir edersiniz ki ensest ilişki
pek bir ses getiriyor. Tabirimi mazur görün lakin yatak
gıcırdadı bir kere, bütün komşular uyandı gürültüden.
Hem yeri gelmişken sorayım, bu çekip gidişin Drusilla’yla
alakalı olduğunu nereden çıkarıyorsunuz?

…