Birazoku

“Türk Kültürü ve Medeniyeti”adlı bu kapsamlı eser,bir süre önce yayınladığımız ve tam bir kaynak kitap nitelğinde olan”Tarihe Hükmeden Millet Türkler”kitabın da tamamlayıcısıdır.”Türk Kültürü ve medeniyeti”binlerce yıllık tarihe sahip olan Türkler’in;dünya insanlığına,tıp,matematik,simya,kimya,müzik,astronomi,coğrafya,mimari vb.alanda neler kazandırdığını Türkler’in hayatlarının sadece savaşlar ve fetihlerle geçmediğini açık bir şekilde anlatmaktadır.

Prof. Dr. Cemal ANADOLDr. Nazile ABBASLlFâzile ABBASOVA
İÇİNDEKİLER
Önsöz    .
Sunuş     .
BİRİNCİ BÖLÜM
1.  KÜLTÜR NEDİR?.
2.  KÜLTÜR ve MEDENİYET
3.  MİLLET, MİLLİYETÇİLİK ve MİLLÎ KÜLTÜR.
4.  KÜLTÜR MİLLİYETÇİLİĞİ
5.  KÜLTÜR POLİTİKASI ve   KÜLTÜR TATBİKATI
6.  MİLLÎ KÜLTÜR SİYASETİNİN  ANA HEDEFLERİ
7.  DOĞUBATI İLİŞKİLERİ.
8.  MEDENİYET NEDİR?.
İKİNCİ BÖLÜM.
1.  TÜRK ADI.
2.  TÜRKLERİN ANAVATANI
3.  BÜYÜK TÜRK TARİHİ ÜZERİNE  KISA BİR ÖZET
4.  TÜRKLER’DEYAZI.
GÖKTÜRK TARİHİNİ ANLATAN MUHTEŞEM ESER: ORHUN ANITLARI
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK EFSÂNE VE DESTANLARI.
1.  TÜRK EFSÂNELERİ    .
1.1.  Maniheizm din Kabulü Menkıbesi.
1.2.  Anadolu Adı Efsânesi
1.3.  Saltuk Buğra Han Efsânesi
1.4. Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş Efsânesi
1.5.  Bozkurt Efsâneleri
2.  TÜRK DESTANLARI.
2.1.  İlce Han Destanı
2.2. Türkler’in Yaratılış Destanı.
2.3. Şu Destanı    .
2.4. Alp Ertunga Destanı
2.5.  Oğuz Kağan Destanı
2.6.  Oğuz Han Destanı
2.7.  HunOğuz Destanları
2.8. Atillâ Destanı
2.9. Göktürk Destanları    .
2.10.  Bozkurt Destanı
2.11.  Ergenekon Destanı.
2.12.  Dokuz OğuzOn Uygur Türkleri’nin Destanları    . . .
TÜREYİŞ DESTANI
GÖÇ DESTANI.
2.13.  Çora Batır Destanı
2.14.  İgor (Kuman) Destanı.
2.15. Altın Arıg (Hakas) Destanı
2.16.  Manas Destanı, Manasçılar, Irçılar
3.  MİLLÎ EDEBİYATIMIZIN EN GÜÇLÜ
TEMEL KAYNAKLARI.
3.1.  Şecerei Terâkime ve Şecerei Türk
3.2.  Dede Korkut Kitabı
3.3.  Divânu LûgatiVTürk     .
3.4. Kutadgu Bilig
4.  TÜRK FİKİR ve KÜLTÜR HAYATINDA
ÖNEMLİ ŞAHSİYETLER
5.  XX. YÜZYILDA    TÜRK EDEBİYATI ve   TARİHİNİN EN BÜYÜKLERİ.
6.  YABANCI GÖZÜ İLE TÜRK KÜLTÜRÜ, EDEBİYATI ve SAN’ATI
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM.
ORTAASYA’DAKİ KÜLTÜR DEVİRLERİ.
BEŞİNCİ BÖLÜM   .
İSLÂMİYET’TEN ÖNCE TÜRKLER’İN
KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
1.  GÖÇEBE KÜLTÜRÜ.
2.  TOPLUM YAPISI; BOY, SOY, KABİLE,
BİRLİK ÖRF ve ÂDETLER
3.  DEVLET, MİLLET (BUDUN) ve HÜKÜMDAR
4.  ORDU.
5.  DİN. .
6.  HUKUK
7.  DİL ve EDEBİYAT
8.  SANAT
ALTINCI BÖLÜM   .
İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ    .
1.  KARAHANLILAR
2. GAZNELİLER
3.  BÜYÜK SELÇUKLU İMPARATORLUĞU.
YEDİNCİ BÖLÜM.
1.  İSLÂM KÜLTÜRÜNDE TÜRK MEDENİYETİ.
2.  MEZHEPLER.:
2.1.  Şia:
2.2.  Sünnî Mezhepler
2.3.  Hanefilik    :
2.4.  Mâlikîlik    :
2.5.  Şafiilik    .
2.6.  Hanbelîlik
3.  TARİKATLAR
4.  TÜRKLER’DE HALİFELİK.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
MEDRESELER    .
1.  SELÇUKLU MEDRESELERİ ve TÜRK SANATI.
2.  DÜNYADA İLK ÜNİVERSİTE
NİZAMİYE MEDRESELERİ
3.  SELÇUKLU MEDRESELERİNDE OKUTULAN DERSLER
4.  BEYLİKLER DÖNEMİNDE MEDRESELER
5.  ANADOLU MEDRESELERİ
DOKUZUNCU BÖLÜM
1.  TÜRK SANATI
2.  MİMAR KOCA SİNAN VE TÜRK MİMARLIĞI.
3. SİNAN’IN ESERLERİ
3.1. CAMİLER VE MESCİDLER     .
3.2. MEDRESELER
3.3.  DÂRÜ’L KURRALAR KUR’ANI KERÎM OKUNAN YERLER ve TÜRBELER
4. SİNAN’IN TÜRKLÜĞÜ MESELESİ    .
ONUNCU BÖLÜM
1.  TÜRK MEDENİYETİ    .
2.  MATEMATİK VE TÜRKLER.
3.  ASTRONOMİ VE COĞRAFYA
4.  TIP DÜNYASI VE TÜRKLER
5.  İBNÎ SİNA
6.  BEYRÛNÎ veya BÎRÛNİ    .
7.  ZİRVEDE ÜÇ FİLOZOF
7.1 GAZZÂLÎ.
7.2. FARABÎ
7.3 EBÛ BEKİR erRAZİ.
8.AMERİKA’NIN KEŞFİNDE TÜRKLER ve PÎRÎ REİS   . .
ONBİRİNCİ BÖLÜM.
TÜRKLER’E HAS SİSTEMLER.
1.  OSMANLI ARAZİ REJİMİ
2. OSMANLILAR’DA HUKUK, YARGI ve
ADALET SİSTEMLERİ
3.  OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA MÂLİYE
ve KAYIT SİSTEMLERİ    .
4. OSMANLILARCA CEZA ve İNFAZ SİSTEMLERİ  . . .
5.  İSVEÇ KRALINA İLHAM VEREN
OSMANLI KURUMLARI.
6.  TÜRKİSLÂM MEDENİYETİNDE AHİLİK KÜLTÜRÜ .
6.1.  OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNDA AHİLİĞİN ROLÜ.
6.2. TÜRKİSLÂM MEDENİYETİNDE AHİLİK KÜLTÜRÜ
6.3.  LONCALAR     .
7.  MEVLÂNA CELÂLEDDİNİ RÛMÎ ve
MEVLEVİ MEDENİYETİ.
ONİKİNCİ BÖLÜM    .     .
TÜRK KÜLTÜRÜ’NDE BAŞKA İLKLER
1.  TURAN, YAHUT BOZKIR SAVAŞ TAKTİĞİ
1.1. Keşif. Yıpratma, Gerilla ve İmha Savaşları.
12. Türk Ordusu ve Spor.
1.3. Türk Ordularının Yabancılara Etkisi.
2.  ÇİN’DE HÜKÜMET KURAN TOPA TÜRKLERİ   .  .  .  .
3.  ABBASÎLER’İN İKTİDARA GELİŞLERİNDE TÜRKLERİN ROLLERİ    .
4.  ARAP DEVLETLERİNDE; TÜRKLER’DEN KURULU HASSA ORDUSU   .
5.  DÜNYA TARİHİNDE İLK DEMOKRASİ.
6.  ARTUKOĞULLARI ve EBÜ’LİZ.
7.  TÜRK TAKVİMİ
8.  TIP TARİHİMİZDE BAŞKA İLKLER.
9.  AKUPUNKTUR BİR TÜRK BULUŞUDUR    .
10.  ÇİÇEK AŞISI ve TÜRKLER.
11.  TERSANE TIB MEKTEBİ
12. TÜRKLER’DE HAMAM KÜLTÜRÜ
13.  AMASYALI SABUNCUOĞLU ŞERAFETTİN
VE 190 HASTALIĞA ÇARE
14. TÜRKİYE’DE MAHALLE HEKİMLERİ
15.   DÜNYADA İMZALANAN İLK TOPLU
İŞ SÖZLEŞMESİ
16. TÜRKLER’DE İLK HAVADA UÇMA TEŞEBBÜSLERİ
16.1.  Cevheri.
İsmail Cevheri Kimdir?
16.2.  Bizans’ta Bir Türk: Siracettin
16.3.  Molla Uzun Hasan    .
16.4.  Lâgarî Hasan Çelebi
16.5.  Hezarı Fenn Ahmcd Çelebi
16.6.  Bebekli Atıf Bey
16.7.  Veli Direko ile Ahmet Hoca
17.  İLK FÜZELER ve ROKETLER.
18.  İLK PLANÖR
19.  OSMANLI DENİZ TEŞKİLÂTI
20.  İLK TÜRK DONANMASI ve ÇAKA BEY.
21.  İLK DENİZALTI, BİR TÜRK BULUŞUDUR.
22.  UZAYA GİDEN İLK FÜZE TÜRKLER’İNDİR.
23.  İLK YANGIN ROKETİ
24.  İLK MİLLETLERARASI DİLİ
BİR TÜRK İCÂD ETMİŞTİ.
25.  MATBAA’NIN OSMANLI ÜLKESİNE GİRİŞİ GECİKSE DE, ONU BULAN UYGUR TÜRKLERİ’DİR
26. TARİHTE İLK ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUKLAR OKULU:
ENDERUN (DEVLET ÜNİVERSİTESİ).
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TARİHİMİZDE BAZI NİRENGİ NOKTALARI     .
1.  MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI’NIN MİLLÎ
TARİHİMİZDEKİ ÖNEMİ.
2. OSMANLI İMPARATORLUĞUMUN
MENŞEİ HAKKINDA RİVAYETLER
3. OĞUZLAR, KAYI ve KURULUŞUNUN 702’nci
YILDÖNÜMÜNDE MUHTEŞEM
CİHAN İMPARATORLUĞU
4.  TARİHTE EN UZUN ÖMÜRLÜ TÜRK   İMPARATORLUĞUMU KURAN
BAŞBUĞ OSMAN GAZİ.
5.  24 OĞUZ BOYU    .
5.1  BOZOKLAR.
5.2  ÜÇ OKLAR
6.  OSMANLILAR’IN MENSUP OLDUKLARI   KAYI BOYU
7.  OSMANLILAR’IN ŞECERESİ.
8. OSMANLILARCA DEVLET ve HÜKÜMET
9.  İSTANBUL’UN FETHİ’NİN
MİLLÎ TARİHİMİZDEKİ ÖNEMİ.
10. AVRUPA’DA TÜRK İZLERİ
10.1. Macar Ovaları’nda Türkler
10.2.  Bulgaristan Türkleri Makedonya ve Balkan Birliği
10.3.  Besarabya ve Dobruca     .
10.5.  UzlarGagauz’lar.
10.6.  Moldova, Besarabya ve Ukrayna
10.7.  Romanya’da Türk izleri ve Çekeller
10.8.  Romanya Niçin Slavlaşmadı?     .
İKİ DÜNYA DEVLETİNİN KARŞILAŞTIRILMASI.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
1.  MİLLÎ KARAKTERİMİZ    .
2. TÜRK KÜLTÜRÜNDE GÜÇLÜ DEVLET
3.  KUT NE DEMEKTİR?
4.  TÜRKLERDE KUT ve TÖRE.
5.  TÜRK ADALETİ
6.  MİLLÎ KÜLTÜR TARİHİMİZDE “ALP ERENLER”  .  . .
7.  TÜRKLER VE KAHRAMANLIK.
8. OSMANLIDA YAHUDİ ve HIRİSTİYAN
TEB’AYA KARŞI HOŞGÖRÜ
9.  BALKANLARDA SLAVLAŞAN TÜRKLER.
10.  KIZIL ELMA.
ONBEŞİNCİ BÖLÜM
TÜRKLER’DE MÜZİK      .
1.  TÜRK MÛSİKÎSİ ve BATI’YA ETKİLERİ
2.  MEHTER
3.  OSMANLI İMPARATORLUĞUMDA
KLASİK BATI MÜZİĞİ
4.  OSMANLI EDEBİYATINDA KLASİK BATI MÜZİĞİ  .  .
5.  OSMANLI HANEDANI ve KLASİK BATI MÜZİĞİ    . .
6.  MUZİKÂYI HÜMÂYÛN    .
7.  TÜRKİYE’YE GELEN AVRUPALI MÜZİSYENLER . . . SONSÖZ
KAYNAKÇA    .

ÖNSÖZ
Önümüzdeki eser, Türk kültür tarihinin umumi bir atlası ve yardımcısı olarak hazırlanmıştır. Türk Dünyası iktisadı hür birleşme yolundadır; ama bu birleşmenin uzun zaman alamadığı ve çetin noktalardan geçeceği anlaşılıyor. Siyasi bir birlik söz konusu değildir. Bazı Türk devletlerine askeri yardım, Türk Silahlı Kuvvetleri sayesinde gerçekleşiyor, ama henüz bir savunma ittifakı da söz konusu değildir, ilginç olan, bu Türk ülkelerinin tümü mazide bir siyasi birlik altında toplanmış değildir. Ama tartışılamayacak bir birliktelik kültürümüzdür. Dil ve dil etrafında oluşan tarihi, sosyal, kültürel kurumlarla da bu birleşiklik devam ediyor. Ve Türk dünyası gelecekte de aynı kurumlar ve oluşumlar etrafında hayatına devam edecektir.
Çağdaş Türk dünyasında birleştirici olan en son unsur; Atatürk’ün laik milliyetçi devrimleri etrafında sessizce gelişen çağdaş kültürdür. 1930’Iarda Sovyet rejiminin tamamen içine kapanması nedeniyle kesintiye uğrayan bu etkileşim her şeye rağmen tesirlerini bu güne dek saklamıştır. Bu kültürel yapılanmasının başarılı safhalara ulaşması için, Türk ülkelerinin canlı ve yoğun bir kültürel alışveriş sürecine girmeleri gereklidir ve aslında kaçınılmazdır. Ortak kültürümüz şu andaki en büyük zenginliğimiz ve avantajımızda. Ancak, bilinmesi, harekete geçirilmesi, çağımız dünyasında kitlelerin zevkine hitap eder biçimde yeniden işlenmesi gereklidir.
Bu nedenle, her üç yazarın milli kültür ve kültür siyaseti kavramlarını açıklayarak kitaba giriş yaptıklarını görüyoruz. Müşterek tarih Türklerin uzak Asya’daki yurdu ve kültür abideleri bilhassa, halen yeterince incelenmemiş civardaki kazıları tamamlanmamış Orkun Vadisindeki Göktürk yazıtları, İslâm öncesi Türk efsâneleri girişte ele alınıyor. Bu kitapta, günümüze kadar Türk devletlerinin ve topluluklarının kültürel hayatları; yazarların “kültür” kavramını geniş anlamıyla ele almalarıyla isabetli bir yöntemle işlenmektedir Bu meyanda, mutfaktan resme, mûsikî ve askerliğe kadar millet hayatının bütün safhaları ve olguları ele alınmış ki, okuyucu uzun tarih izleyebilecektir.
Bu eserin, Türk kültür tarihi için uzun zaman kullanılacağı bir kültür kitabı olacağını umut ediyorum.
Prof. Dr. İlber ORTAYLI